Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ετοιμάζεται να επιβάλει πλαφόν στις τιμές των καυσίμων σε ορισμένες νησιωτικές περιοχές. Το μέτρο έχει δοκιμαστεί και στο παρελθόν και η αποτίμηση ήταν σχεδόν πάντα η αποτυχία.

 

Το κύριο πρόβλημα στην επιβολή του πλαφόν ήταν ότι επιβάλλονταν στην εκροή του καυσίμου, στις τιμές του τελευταίου κρίκου, δηλαδή στα πρατήρια. Παρατηρήθηκαν τραγελαφικές καταστάσεις με κυριότερη την τιμή χονδρικής αγοράς από τα πρατήρια να είναι μεγαλύτερη τιμή από το πλαφόν! Πρατηριούχοι σύρθηκαν σε δικαστήρια ενώ υποδαυλίζονταν υπογείως και η λαϊκίστικη αντίληψη ότι «τόσο καιρό κέρδιζαν, ας χάσουν τώρα»!

 

Πως θα τεθεί το πλαφόν τώρα; Πως θα διασφαλισθεί η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς; Το πλαφόν θα αφορά το σύνολο των κρίκων της αγοράς καυσίμων «πλαφόν σε όλους» (διυλιστήρια, εταιρείες πετρελαιοειδών, μεταφορείς, πρατηριούχους  ή θα εστιάσει και πάλι στον τελευταίο κρίκο με μικρές διαφορές;

 

Ας δούμε την εικόνα με τη διαμόρφωση της μέσης τιμής  αμόλυβδης βενζίνης – 95 σε όλη την Ελλάδα στις 3 Αυγούστου 2018.  

 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΓΓ Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή: Η τελική τιμή λιανικής διαμορφώνεται από την τιμή διυλιστηρίου κατά 41,14%, από τους φόρους (σταθερούς και μεταβλητούς) κατά 49,23%, και από τα εκτιμώμενα περιθώρια των εταιρειών εμπορίας, των μεταφορέων υγρών καυσίμων και των πρατηρίων κατά 9,63%.

 

Τρεις συμβαλλόμενοι στις τιμές, εταιρείες μεταφορείς και πρατήρια κατέχουν το μικρότερο (μονοψήφιο) ποσοστό στη διαμόρφωση της τιμής. Όσο και αν περιορισθεί αυτό, η τιμή θα παραμείνει υψηλά τόσο λόγω της τιμής διυλιστηρίου που έχει αυξηθεί, όσο και από τους φόρους (Ειδικός φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ) 0,70€/λ, ΦΠΑ 24% κ.α.) εκ των οποίων, φόρων, το τμήμα των μεταβλητών φόρων αυξάνει με κάθε αύξηση τιμής διυλιστηρίου και κατά το μεγαλύτερο μέρος τους είναι φόρος πάνω στον φόρο! Χωρίς μείωση των φόρων καμία ανακούφιση του καταναλωτή δεν μπορεί να υπάρξει.

 

Με τέτοιους όρους ο πρατηριούχος έχει να παίξει σε πολύ μικρά περιθώρια διαμόρφωσης της τιμής.

 

 

Απο παλιότερη κινητοποίηση της Ομοσπνδίας Βενζινοπωλών Ελλάδας κατά του πλαφόν

 

Το κέντρο της προσοχής, αλλά και το προπαγανδιστικό στοιχείο για την επιβολή πλαφόν, είναι τα νησιά εκ των οποίων οι Κυκλάδες έχουν την τιμητική των κατηγοριών για διαφορά από τις μέσες τιμές μέχρι και 25 λεπτών. Αυτό το «μέχρι…» είναι το προπαγανδιστικό τυρί της φάκας του πλαφόν.

 

 

Τι μας λέει όμως η ΓΓΕΠΚ για τις τιμές των Κυκλάδων; Ότι η μέση τιμή στις Κυκλάδες ήταν στο 1,880€/λ έναντι 1,643€/λ στην υπόλοιπη Ελλάδα. Η διαφορά είναι 23,7 λεπτά. Ωστόσο η διαφορά χονδρικής τιμή πώλησης στις Κυκλάδες από τις εταιρείες ήταν από +10,4 λεπτά ως +12 ως λεπτά. Αν προσθέσουμε και τα μεταφορικά στα νησιά και τον ΦΠΑ που αυξάνεται αναλογικά, τότε η διαφορά των λιανικών τιμών σχεδόν εξανεμίζεται.

 

Τι θα κάνει η ΡΑΕ; Θα ρυθμίσει το σύνολο του κύκλου ή θα παραμείνει σε στόχευση των πρατηρίων με διάφορα μέτρα δήθεν ευέλικτου πλαφόν;

 

Η βιωσιμότητα των πρατηρίων των νησιών.

 

Σίγουρα σε κάθε επάγγελμα υπάρχουν οι επιτήδειοι οι οποίοι ψάχνουν ευκαιρίες να αυξήσουν κατά πολύ τις τιμές πέραν του μέσου όρου. Πόσοι είναι όμως αυτοί για να καθορίσουν την τύχη του συνόλου ενός κλάδου σε ένα νομό; Η ΡΑΕ έχει υποχρέωση να απαντήσει καθώς και τι μέτρα είναι δυνατόν να λάβει για να λειτουργήσει ο επιχειρηματικός ανταγωνισμός.

 

Όμως, σε ορισμένες περιπτώσεις απομονωμένων νησιών και των «άγονων γραμμών» οι τιμές πράγματι μπορεί να παρουσιαστούν αρκετά πάνω από τον μέσο όρο Ελλάδας εξ αιτίας αντικειμενικών λόγων. Δεν είναι δρομολόγια διυλιστήρια – Λειβαδιά ή Πάτρα για να έχουν τα ίδια κριτήρια τιμών. Επιπλέον, εκεί δεν μπορεί να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός μεταξύ ανύπαρκτων πρατηρίων. Εδώ χρειάζονται άλλα μέτρα.

 

Το κύριο πρόβλημα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η βιωσιμότητα των πρατηρίων. Αν δεν έχουν υψηλές τιμές στην τουριστική σαιζόν απλώς θα κλείσουν για όλο το χρόνο αφού δεν επιβιώνουν και το νησί δεν θα έχει καθόλου καύσιμα, με τραγικές συνέπειες για το σύνολο της οικονομίας του. Ποιος το θέλει αυτό;

 

Να θυμίσουμε στην κυβέρνηση, γιατί στα νησιά αυτά δεν υπάρχουν γιατροί; Γιατί δεν επιβιώνουν επαγγελματικά. Η διαφορά από τα πρατήρια είναι πως αυτά δεν μπορούν να μετακινηθούν στις μεγάλες αστικές πόλεις όπως οι γιατροί. Σε κάθε τέτοια περίπτωση χρειάζονται ειδικά μέτρα και κίνητρα και όχι πλαφόν. Αυτό θα πρέπει να συμβαίνει και στο σύνολο της αντιμετώπισης των πραγματικών κοστολογικών διαφορών ακριτικών περιοχών – ερήμωσαν πλέον από πρατήρια –  και όχι να διαρρέουν οι καταναλωτές στις γειτονικές χώρες επιδεινώνοντας την αιμορραγία της οικονομίας.

 

Το πλαφόν δημιουργεί την αυταπάτη της «σωστής τιμής». Στην πραγματικότητα άλλους ευνοεί για να αυξήσουν τις τιμές και άλλους τους τιμωρεί για να τις κατεβάσουν ως και κάτω από το κόστος αγοράς. Είναι δυνατόν να είναι δίκαιο μέτρο;

 

 

Στέργιος Βασιλείου