Ανατρέπεται ο νόμος για την ίδρυση σούπερ μάρκετ!

Μια απόφαση που μπορεί να έχει πολλές παράπλευρές συνέπειες στην αγορά, υιοθέτησε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) κρίνοντας αντισυνταγματικό το νόμο για τις προϋποθέσεις ίδρυσης, κατασκευής και λειτουργίας των σούπερ μάρκετ και των υπερκαταστημάτων.

Η ανατροπή αυτή μπορεί να ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου για να παρακαμφθούν όλοι εκείνοι οι λόγοι που για την ίδρυση πρόβλεπαν την αδειοδότηση με βάση την εναρμόνιση με το οικονομικό περιβάλλον  και την προστασία της τοπικής αγοράς. Επί πλέον μπορεί να αποτελέσει «οδηγό» για λήψη και άλλων παρόμοιων αποφάσεων κατάργησης ρυθμιστικών πολιτικών για τη λειτουργία των μικρών και μεγάλων καταστημάτων με βάση την αντίληψη ότι «συνιστά περιορισμό συνταγματικώς κατοχυρωμένης ελευθερίας» στο Ωράριο, στο άνοιγμα των Κυριακών κλπ.

Η απόφαση

Η απόφαση ελήφθη μετά από προδικαστικό ερώτημα που υπέβαλε στο ΣτΕ το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών για το εάν είναι σύμφωνες ή όχι με το Σύνταγμα οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 2323/1995 και 3377/2005 που καθορίζουν το πλαίσιο ίδρυσης, κατασκευής κ.λπ. υπεραγορών λιανικού εμπορίου («σούπερ μάρκετ», κ.λπ.).

Το προδικαστικό ερώτημα ανέκυψε ύστερα από αίτηση μεγάλου «σούπερ μάρκετ» που ζητούσε να ακυρωθεί: 1) Η πράξη του Νομαρχιακού Συμβουλίου Χανίων, με την οποία απορρίφθηκε αίτημα για τη χορήγηση άδειας επέκτασης του «σούπερ μάρκετ» σε περιοχή εκτός σχεδίου του Δήμου Ελευθερίου Βενιζέλου Χανίων (Λεωφόρος Χανίων – Μουρνιών) και 2) Η απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης, με την οποία απορρίφθηκε προσφυγή της Ανώνυμης Εταιρείας που έχει το επίμαχο πολυκατάστημα και στρεφόταν κατά της ως άνω (1) επίμαχης απόφασης του Νομαρχιακού Συμβουλίου Χανίων.

Η Ολομέλεια του ΣτΕ με την υπ' αριθμ. 694/2013 απόφαση, υπογραμμίζει ότι το άρθρο 5 του Συντάγματος, το οποίο «κατοχυρώνει την ελευθερία ασκήσεως οικονομικής δραστηριότητας, κατοχυρώνει, μεταξύ άλλων, και την ελευθερία ιδρύσεως και εκμεταλλεύσεως εμπορικών καταστημάτων».
Όπως αναφέρεται στην απόφαση η πρόβλεψη του νόμου για υπαγωγή της οικονομικής δραστηριότητας της εκμετάλλευσης εμπορικών καταστημάτων σε «καθεστώς προηγουμένης διοικητικής αδείας συνιστά περιορισμό συνταγματικώς κατοχυρωμένης ελευθερίας» που προβλέπει το σύνταγμα και  μπορεί να επιβληθεί «μόνον εάν η σχετική νομοθετική ρύθμιση δικαιολογείται από συγκεκριμένους λόγους δημοσίου συμφέροντος, καθορίζει σαφή και αντικειμενικού χαρακτήρα κριτήρια, βάσει των οποίων ασκείται η αρμοδιότητα της Διοικήσεως, δικαιολογείται επαρκώς από την ειδική φύση του αντικειμένου της ρυθμίσεως και κινείται εντός των ορίων που χαράσσει η συνταγματική αρχή της αναλογικότητας».

Κατόπιν αυτών, η Ολομέλεια του ΣτΕ τονίζει ότι οι διατάξεις των άρθρων 10 των νόμων 2323/1995 και 3377/2005 προσκρούουν στις διατάξεις των άρθρων 5 και 24 του Συντάγματος.

Επίσης  επισημαίνουν οι δικαστές, «με τις διατάξεις του άρθρου 106 παράγραφοι 1 και 2 του Συντάγματος προβλέπεται μεν η λήψη μέτρων προγραμματισμού της εθνικής οικονομίας και αντιμετωπίσεως των ειδικών προβλημάτων της περιφέρειας, καθώς και η επιβολή συναφών περιορισμών στην ιδιωτική οικονομική δραστηριότητα, τα μέτρα όμως αυτά και οι αντίστοιχοι περιορισμοί πρέπει να κινούνται εντός των ορίων που τάσσουν οι λοιπές συνταγματικές διατάξεις και αρχές και επομένως, οι διατάξεις αυτές των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 106 του Συντάγματος δεν μπορούν να καταστήσουν συνταγματικώς ανεκτό σύστημα αδειοδοτήσεως, το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τις διατάξεις των άρθρων 5 παράγραφος 1 και 24 παράγραφος 2 του Συντάγματος, όπως το εισαγόμενο με τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 3377/2005 σύστημα, σύμφωνα με το οποίο ανατίθεται στη Διοίκηση ευρύτατη διακριτική ευχέρεια, χωρίς τούτο να δικαιολογείται από τη φύση του ρυθμιζόμενου αντικειμένου, βάσει κατά περίπτωση, ήτοι αποσπασματικών σταθμίσεων».

Τέλος, η Ολομέλεια του ΣτΕ ακύρωσε τόσο την πράξη του Νομαρχιακού Συμβουλίου Χανίων όσο και την πράξη του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κρήτης.

Δείτε το νόμο για την ίδρυση σούπερ μάρκετ και υπερ-καταστημάτων