- 13/12/2012
Αντίδραση στην απελευθέρωση της πώλησης καπνού
Με υπόμνημά τους επτά σωματεία της Θεσσαλονίκης εκθέτουν την αντίθεση τους στην λεγόμενη «απελευθέρωση» του επαγγέλματος του καπνοπώλη
Με υπόμνημά τους προς τους υπουργούς Εσωτερικών, Ανάπτυξης και Οικονομικών, επτά σωματεία της Θεσσαλονίκης εκθέτουν τη έντονη αντίθεση τους στην λεγόμενη «απελευθέρωση» του επαγγέλματος του καπνοπώλη.
Μεταξύ άλλων στο υπόμνημα αναφέρουν:
Α. ΠΩΛΗΣΗ ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, «Ν 4093/2012 υποπαράγραφος ΣΤ.2. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΩΝ ΟΤΑ ΚΑΙ ΤΩΝ Ν.Π.Δ.Δ. ΑΥΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ) δίνεται κατ’ ουσίαν η δυνατότητα ελεύθερης πώλησης καπνοβιομηχανικών προϊόντων, πέραν των περιπτέρων και των καπνοπωλείων- καταστημάτων ψιλικών σε παντοπωλεία, καφενεία, ζαχαροπλαστεία και στο σύνολο των καταστημάτων πώλησης ειδών διατροφής και ένδυσης.
Η δυνατότητα πώλησης προϊόντων καπνού από το σύνολο των ως άνω καταστημάτων, όχι μόνο δεν εξυπηρετεί το «δημόσιο συμφέρον» αλλά όπως θα αναφέρουμε κατωτέρω πάσχει από συνταγματικότητα και θέτει παραβλάπτει και το δημόσιο συμφέρον θέτοντας σε κίνδυνο το υπέρτατο δημόσιο αγαθό της δημόσιας υγείας και της προστασίας των ανηλίκων.
Ειδικότερα.
1. Μέχρι σήμερα το δικαίωμα αποκλειστικής πώλησης προϊόντων καπνού ανήκε στα περίπτερα και σε αυτούς που ασκούσανε το επάγγελμα του καπνοπώλη εντός κλειστών χώρων (καπνοπωλεία και καταστήματα ψιλικών). Το δικαίωμα χορήγησης άδειας εκμεταλλεύσεως περιπτέρου μέχρι σήμερα το είχαν αποκλειστικά οι ανάπηροι πολέμου, θύματα πολέμου, ανάπηροι και θύματα ειρηνικής περιόδου και οι λοιπές κατηγορίες που προβλέπονταν από το άρθρο 13 ΝΔ 1044/71 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 4 Ν 1043/80, το άρθ 21 Ν 3036/2002 και το άρθ 3 Ν 3648/2008.
Το δικαίωμα λιανικής πώλησης καπνοβιομηχανικών προϊόντων, ανήκε προνομιακά στους ανάπηρους και θέματα πολέμου, στους ανάπηρους και θύματα ειρηνικής περιόδου σύμφωνα με το αρθ 10 παρ. 1 ΝΔ 1044/71, όπως τροποποιήθηκε από το αρθ. 2 Ν 1043/80 και το αρθ 1 Ν 3648/2008 .
Τόσο το αποκλειστικό δικαίωμα των περιπτέρων όσο και το προνομιακό δικαίωμα της άδειας πώλησης καπνοβιομηχανικών προϊόντων, πηγάζει από το άρθ. 21 παρ 2 του Συντάγματος όπως ανωτέρω μνημονεύσαμε. Καταργώντας συνεπώς τόσο το αποκλειστικό όσο και το προνομιακό δικαίωμα πώλησης προϊόντων καπνού και παρέχοντας αυτό στο σύνολο των καταστημάτων διατροφής και ένδυσης, είναι προφανές ότι έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το άρθρο 21 παρ. 2 του Συντάγματος.
2. Πέραν όμως αυτού η εφαρμογή της γενόμενης απελευθέρωσης του επαγγέλματος του καπνοπώλη, σε σχέση με την ελεύθερη πώληση προϊόντων καπνού από το σύνολο των καταστημάτων υπεραγορές τροφίμων, παντοπωλείων, ζαχαροπλαστείων, καφενείων, διατροφής και ένδυσης, τυγχάνει αντισυνταγματική καθώς παραβιάζει την συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας εις βάρος των επαγγελματιών καπνοπωλών και ιδίως των περιπτέρων, αφού οι τελευταία τόσο λόγω υγειονομικών διατάξεων αλλά κυρίως λόγω της φύσης των καταστημάτων τους (περιορισμένοι χώροι, τύπος και διαστάσεις περιπτέρων κλπ), στερούνται της δυνατότητας πώλησης το συνόλου των προϊόντων διατροφής και ένδυσης, δημιουργώντας κατά αυτό τον τρόπο συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού στην αγορά των καπνικών εις βάρος των περιπτέρων και των καπνοπωλείων.
3. Εκτός όμως του συνταγματικού ελέγχου της ανωτέρω απελευθέρωσης, η ελεύθερη πώληση και διάθεση προϊόντων καπνού, προσβάλλει το υπέρτατο αγαθό της δημόσιας υγείας και της προστασίας των ανηλίκων Τυχόν διάθεση των καπνικών προϊόντων από τα μάρκετ, ζαχαροπλαστεία, καφενεία και το σύνολο των καταστημάτων διατροφής και ένδυσης, όπου μπορεί να βρίσκονται και να παραμένουν επί πολύ ώρα ανήλικοι και πλήθος καταναλωτών, βοηθά κατ’ ουσία την εξάπλωση του τσιγάρου, κάνοντάς το παράλληλα προσιτό σε όλους ιδίως σε ανηλίκους. Είναι προφανές ότι με αυτή την μορφή απελευθέρωσης του επαγγέλματος του καπνοπώλη, όχι μόνο δεν εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον, αντίθετα καταστρατηγείται προς χάριν μίας υποτιθέμενης επαγγελματικής ελευθερίας.
4. Επιπρόσθετα η διεύρυνση των σημείων πώλησης καπνικών προϊόντων εκτός των επαγγελματιών του χώρου (περίπτερα – καπνοπωλεία ) θα δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τον έλεγχο και θα διευκολύνει την διακίνηση αντίστοιχων λαθραίων – παράνομων καπνικών προϊόντων με ανυπολόγιστη οικονομική ζημία για τα φορολογικά έσοδα του Κράτους
Β. ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΚΥΛΙΚΕΙΩΝ
Τόσο στην ανωτέρω Υπουργική Απόφαση – εγκύκλιο του Υπουργού Εθνικής Αμύνης όσο κυρίως στο Ν 4093/2012 υποπαράγραφο ΣΤ2 , το σφάλμα ξεκινά από το γεγονός ότι αίρεται κατ’ ουσία ο χαρακτηρισμός του δικαιούχου αδείας εκμεταλλεύσεως περιπτέρου και εξισώνεται ο δικαιούχος με τον επαγγελματία που ως επί το πλείστον τυγχάνει μισθωτής της άδειας εκμεταλλεύσεως περιπτέρου. Παράλληλα καταργείται αποσπασματικά μέρος των διατάξεων του ΝΔ 1044/71 όπως ισχύει σήμερα.
Ειδικότερα καταργείται κατ’ ουσία τα αρθ 10 παρ. 9 ΝΔ 1044/71, άρθ 13 και 23 ΝΔ 1044/71 (όπως ίσχυαν μέχρι σήμερα με τις τροποποιήσεις των αρθ.4 Ν 1043/80, 21 Ν 3036/2002 και 1 και 3 Ν 3646/2008 σε συνδυασμό με ΠΔ 37/2009).
Παρέχεται η δυνατότητα στους Δήμους να καθορίζουν θέσεις περιπτέρων χορηγώντας αυτές κατά ποσοστό 30% σε ΑΜΕΑ και πολύτεκνους και ποσοστό 70% με δημοπρασία σε ιδιώτες. Από την απλή και μόνο ανάγνωση της ως άνω υποπαραγράφου είναι προφανές ότι εξαιρεί το σύνολο των δικαιούχων αδειών περιπτέρων και κυλικείων, όπως αυτοί ορίζονταν στην κείμενη νομοθεσία (ενδεικτικά ανάπηρους πολέμου, θύματα πολέμου, αναπήρους και θύματα ειρηνικής περιόδου, αναπήρους και θύματα αμάχου πληθυσμού, πολεμιστές της Κύπρου ) ενώ παρά το γεγονός ότι διατηρεί τις υφιστάμενες διοικητικές άδειες, καταργεί πλήρως τη δυνατότητα μεταβίβασης αυτών λόγω θανάτου του δικαιούχου όπως ορίζονταν στο άρθρο 16 ΝΔ 1044/71 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 7 Ν 1043/80 το αρθ.21 Ν 2913/2001 και το αρθ. 5 Ν 3648/2008.
Με την κατάργηση ουσιαστικά των ανωτέρω άρθρων αίρεται ο χαρακτήρας του προνομιακού ευεργετήματος του περιπτέρου- κυλικείου όπως ίσχυε αυτό μέχρι σήμερα κατ’ εφαρμογή του άρθρου 21 του Συντάγματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα αυτά τα έτη με το σύνολο των ανωτέρω τροποποιήσεων που έλαβαν χώρα στα ανωτέρω άρθρα, αποδεικνύεται περίτρανα η βούληση του Νομοθέτη να διατηρήσει το περίπτερο το χαρακτήρα ευεργετήματος. Ως γνωστό αρχικοί δικαιούχοι περιπτέρων- κυλικείων ήταν μόνο οι ανάπηροι και θύματα πολέμου. Σταδιακά όμως δόθηκε η δυνατότητα και σε άλλες ευπαθείς κατηγορίας, όπως ανάπηροι και θύματα ειρηνικής περιόδου, αμάχου πληθυσμού, δημοκρατικού αγώνα μέχρι πρόσφατα πολεμιστές της Κύπρου, ΑΜΕΑ και πολυτέκνους, την δυνατότητα διεκδίκησης σύμφωνα με τις υπό του Νόμου προϋποθέσεις, άδειας εκμεταλλεύσεως περιπτέρου- κυλικείου. Είναι προφανές ότι ο Νομοθέτης διαβλέποντας τον κίνδυνο σταδιακής μείωσης των δικαιούχων αναπήρων και θυμάτων πολέμου, που δικαιούνταν περίπτερο, διατηρώντας αυτούς σύμφωνα με την Συνταγματική επιταγή στην κορυφή της πυραμίδας των δικαιούχων, δημιούργησε μία ουσιαστικά ανεξάντλητη δεξαμενή δικαιούχων, θέλοντας να προστατέψει και να διατηρήσει το «ευεργέτημα» του περιπτέρου ή κυλικείου.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι όλοι οι μέχρι σήμερα δικαιούχοι των αδειών εκμετάλλευσης περιπτέρου, ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, με πενιχρά εισοδήματα, που το Κράτος αδυνατεί να τις συνδράμει εισοδηματικά. Με την χορήγηση άδειας εκμεταλλεύσεως περιπτέρου στους δικαιούχους, δίνεται ουσιαστικά η δυνατότητα στη Πολιτεία να ασκεί κοινωνική πολιτική χωρίς να επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός, χωρίς να δίνει το κράτος τις συντάξεις που όφειλε να δίνει, δημιουργώντας παράλληλα θέσεις εργασίας, αυξάνοντας τα φορολογικά έσοδα τόσο με την φορολόγηση των περιπτέρων όσο και με την ειδική φορολόγηση του τσιγάρου, αλλά και τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων.
Με την ως άνω διάταξη καταργείται ουσιαστικά το «ευεργέτημα» του περιπτέρου ή κυλικείου, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, σε ευθεία αντίθεση με το σύνολο της υφιστάμενης Νομοθεσίας αλλά κυρίως σε πλήρη αντίθεση με το άρθρο 21 του Συντάγματος. Το πρόβλημα με την συγκεκριμένη διάταξη ξεκινά από το γεγονός ότι ο κάτοχος της άδειας εκμεταλλεύσεως περιπτέρου αντιμετωπίζεται ως επαγγελματίας και όχι ως δικαιούχος ως έδει. Προβλήθηκε από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας το επιχείρημα ότι η υφιστάμενη νομοθεσία σχετικά με τη χορήγηση αδειών εκμεταλλεύσεως περιπτέρων ή κυλικείων εισάγει διακρίσεις ιθαγένειας και επομένως δεν μπορεί να εξαιρεθεί η επαγγελματική αυτή κατηγορία από την απελευθέρωση. Ο ισχυρισμός όμως αυτός είναι νομικά μη ορθός, αφού ξεκινά από τη λανθασμένη αντιμετώπιση ότι ο δικαιούχος είναι επαγγελματίας. Επαγγελματίας καπνοπώλης- περιπτεράς μπορεί κάλλιστα να είναι και αλλοδαπός μισθώνοντας ελεύθερα οποιοδήποτε περίπτερο, όπως εξάλλου συμβαίνει μέχρι τώρα. Ο Δικαιούχος όπως προαναφέραμε επανειλημμένα κατέχει δικαίωμα- ευεργέτημα που δεν εμπίπτει στην εφαρμογή του Ν 3919/2011.
Μη νόμιμη και ιδίως αντισυνταγματική τυγχάνει η κατάργηση των δικαιούχων των αδειών εκμεταλλεύσεως περιπτέρων.
Για τους λόγους αυτούς φρονούμε ότι είναι απαραίτητη η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος από το Υπουργείο Σας σύμφωνα με τα οριζόμενα στα αρθ 2 και 3 Ν 3919/2011 που ή να εξαιρεί το επάγγελμα του καπνοπώλη και ιδίως τους δικαιούχους αδειών εκμεταλλεύσεως περιπτέρων κυλικείων από τη γενόμενη απελευθέρωση ή έστω να επιβάλει ηπιότερης μορφής απελευθέρωση.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Κατόπιν των ανωτέρω ενδεικτικά προτείνουμε:
1. Η πώληση των καπνοβιομηχανικών προϊόντων να πραγματοποιείται αποκλειστικά από τα περίπτερα και τα καπνοπωλεία, προς διαφύλαξη της δημόσιας υγείας. Θεωρούμε ότι ακόμα και κατ’ εφαρμογή του Ν 3919/2011 μπορεί να διατηρηθεί η αποκλειστική πώληση των καπνικών προϊόντων από συγκεκριμένες επαγγελματικές εγκαταστάσεις όπως περίπτερα και καπνοπωλεία, εφόσον καταργούνται οι πληθυσμιακοί ή άλλοι περιορισμοί.
2. Διατήρηση του αποκλειστικού δικαιώματος χορήγησης αδειών περιπτέρων και κυλικείων στους δικαιούχους όπως ορίζονται στο αρθ 13 ΝΔ 1044/71 σε συνδυασμό με το ΠΔ 37/2009, κατ’ εφαρμογή του αρθ. 21 του Συντάγματος. Επικουρικά παροχή δυνατότητας στους Δήμους να χαράσσουν νέες θέσεις περιπτέρων, εκτός των υφιστάμενων και με το όρο η νέα θέση να μην προκύπτει από κατάργηση προηγούμενης, τις οποίες θα δύνανται να χορηγούν έναντι ανταλλάγματος με δημοπρασία σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα κατά ποσοστό 30% και 70% σε άτομα με ειδικές ανάγκες και πολύτεκνους, με τον τρόπο αυτό προστατεύεται το ευεργέτημα και ο κοινωνικός καταρχήν σκοπός του περιπτέρου.
3. Διατήρηση ελάχιστου αριθμού αδειών περιπτέρων ανά Δήμο ίσο με το πηλίκο της διαίρεσης του πληθυσμού με βάση την τελευταία απογραφή διαιρούμενου με τον αριθμό 380 όπως ορίζονταν στο αρθ. 1 παρ. 2 Ν 3648/2008. Με τον τρόπο αυτό θα προστατευθούν οι υφιστάμενοι δικαιούχοι περιπτέρων από τυχόν αυθαιρεσίες Δήμων με ενδεχόμενες καταργήσεις αδειών περιπτέρων.
4. Διατήρηση του υφιστάμενου νομικού καθεστώτος τόσο στις μεταβιβάσεις όσο και στις μισθώσεις των υφιστάμενων αδειών περιπτέρων, που ούτως ή άλλως δεν ανακαλούνται. Ειδικότερα για τις μισθώσεις των αδειών εκμετάλλευσης περιπτέρων, αυτές να συνομολογούνται για χρονικό διάστημα δέκα ετών, οι δε υφιστάμενες μισθώσεις να παρατείνονται μέχρι τη συμπλήρωση της δεκαετίας.
5. Παροχή στους Δήμους δυνατότητας χορήγησης άδειας κατάληψης κοινοχρήστου χώρου σε τετραγωνικά μέτρα έναντι ανταλλάγματος, ανάλογα με το πεζοδρόμιο που κείται το περίπτερο, με ελάχιστη όμως κατάληψη πεζοδρομίου από κουβούκλιο διαστάσεων 2,20 Χ 1,70 τμ, δύο ηλεκτρικών ψυγείων και ενός σταντ. Με τον τρόπο αυτό προστατεύονται οι επαγγελματίες από τυχόν αυθαιρεσίες, εξασφαλίζονται συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και παράλληλα δίνεται η δυνατότητα στο Δήμο έναντι επιπλέον ανταλλάγματος, να παρέχει επιπλέον τετραγωνικά για τοποθέτηση εμπορευμάτων.
6. Δυνατότητα μίσθωσης πέραν της μίας άδειας εκμεταλλεύσεως περιπτέρου ή κυλικείου από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ημεδαπά ή αλλοδαπά.
Το υπόμνημα υπογράφουν:
1. ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ Β. ΕΛΛΑΔΟΣ Αλ. Σβώλου 22 Τ.Κ. 546 22 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ
2. ΕΘΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ Ν. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Μοναστηρίου 13 Τ.Κ. 546 27 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ
3. ΕΝΩΣΗ ΘΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ & ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤ/ΣΗΣ Εγνατίας 35 Τ.Κ. 546 30 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ
4. ΕΝΩΣΗ ΘΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ Ν. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Ερμού 31 Τ.Κ. 546 24
5. ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΝΟΙΚΙΑΣΤΩΝ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ Αλκμήνης 24 Τ.Κ. 542 49 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ
6. ΕΝΩΣΗ ΚΑΠΝΟΠΩΛΩΝ – ΕΝΟΙΚΙΑΣΤΩΝ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Βασ. Ηρακλείου 25 Τ.Κ. 546 24 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ
7. ΕΝΩΣΗ ΠΡΑΤΗΡΙΟΥΧΩΝ ΧΟΝΔΡΙΚΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΣΙΓΑΡΕΤΤΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Εγνατίας 12 Τ.Κ. 546 30 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ