tuv-iso-logo tuv-iso-27001-logo

Απόδοση πνευματικών δικαιωμάτων, αυτός ο άγνωστος

Του Οικονομικού Επόπτη του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, φοροτεχνικού, Παναγιώτη Παντελή.

Του Οικονομικού Επόπτη του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, φοροτεχνικού, Παναγιώτη Παντελή

Σε συνεργασία με τον Φοροτεχνικό Ηλία Χατζηγεωργίου


Σε πολλά άρθρα μας έχουμε αναλύσει για τις παγκόσμιες πρωτοτυπίες που έχει η χώρα μας σε πολλά και διάφορα θέματα. Τις περισσότερες φορές η πρωτοτυπία έχει να κάνει με θέματα γραφειοκρατίας, αλλά και με θέματα καθυστέρησης έναρξης διαδικασιών που καθορίζονται από διάφορους νόμους, όπως και με καθυστερημένες εκδόσεις διευκρινιστικών εγκυκλίων, οι οποίες είναι βασικές για την ενεργοποίηση των νόμων.
Στο σημερινό μας άρθρο λοιπόν θα μιλήσουμε για άλλη μία πρωτοτυπία που έχει η χώρα μας, πρωτοτυπία που έχει να κάνει με το θέμα της διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων και τον Ν.4481/2017.
Το θέμα γεννήθηκε από την εύλογη απορία ενός πελάτη μας, ο οποίος ως κύρια δραστηριότητα έχει την εισαγωγή συσκευών κινητής τηλεφωνίας και σκληρών δίσκων. Η απορία του είχε να κάνει με το εάν θα πρέπει να αποδίδει χρήματα για τα πνευματικά δικαιώματα και πως θα γίνει αυτό.
Μελετώντας λοιπόν τον Ν.4481/2017, αλλά και τον Ν.2121/1993, όπως διαμορφώθηκε μέχρι και τον Ν.4531/2018, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να αποδίδουν χρήματα για πνευματικά δικαιώματα αναπαραγωγής ιδιωτικής χρήσης οι εισαγωγείς και οι κατασκευαστές διαφόρων εμπορευμάτων ως εξής:
  • 2% της αξίας εισαγωγής ή κατασκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών, φορητών ηλεκτρονικών συσκευών (tablets) και έξυπνων κινητών τηλέφωνων (smartphones). Σε αυτήν την περίπτωση η αμοιβή θα κατανέμεται στους πνευματικούς δημιουργούς, στους ερμηνευτές ή εκτελεστές καλλιτέχνες, στους παραγωγούς γραμμένων μαγνητικών ταινιών ή άλλων γραμμένων υλικών φορέων ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας και στους εκδότες εντύπων, σύμφωνα με τα όσα ορίζει το άρθρο 9 του Ν.2121/1993.
  • 6% της αξίας εισαγωγής ή κατασκευής συσκευών εγγραφής ήχου ή εικόνας (cd – dvd), μαγνητικών ταινιών ή άλλων υλικών φορέων πρόσφορων για την αναπαραγωγή ήχου ή εικόνας, υλικών φορέων ψηφιακής αντιγραφής και άλλων αποθηκευτικών μέσων χωρητικότητας άνω των 4GB (σκληροί δίσκοι – στικάκια κ.λπ.).
  • 4% της αξίας εισαγωγής ή κατασκευής φωτοτυπικών συσκευών, σαρωτών, εκτυπωτών και χαρτιού κατάλληλου για φωτοτυπίες. Στην έννοια των φωτοτυπικών συσκευών συμπεριλαμβάνεται και κάθε πολυμηχάνημα, το οποίο έχει τη δυνατότητα φωτοαντιγραφικής αναπαραγωγής.
Για όσους πιθανώς αναρωτηθούν για τους σκοπούς του νόμου, ως εισαγωγή θεωρείται η εισαγωγή από τρίτες χώρες, αλλά και η ενδοκοινοτική απόκτηση.
Σύμφωνα λοιπόν με τους προαναφερόμενους νόμους, ουσιαστικά επιβάλλεται ένα αρκετά υψηλό χαράτσι στην τιμή εισαγωγής ή κατασκευής των προαναφερθέντων εμπορευμάτων. Χαράτσι το οποίο βέβαια υπό φυσιολογικές συνθήκες θα μετακυλιστεί στην αγορά, άρα στον τελικό καταναλωτή, εκτός εάν ο εισαγωγέας ή ο ενδιάμεσος έχει τη διάθεση να το επιβαρυνθεί ο ίδιος, πράγμα αρκετά δύσκολο θεωρούμε. Φυσικά η επιβάρυνση δεν θα περιοριστεί στο ποσοστό του 2% έως 6%, αφού στην τελική τιμή θα πρέπει να μπει και ΦΠΑ 24%, άρα η επιβάρυνση μπορεί να φτάσει και το ύψος του 2,48% έως 7,44%, χωρίς να υπολογίζουμε τις ενδεχόμενες στρογγυλοποιήσεις του ποσού.
Σε όλα αυτά αναφερόμαστε χρησιμοποιώντας τον υποθετικό λόγο, γιατί απλούστατα δεν έχει μπει ακόμη σε ουσιαστική εφαρμογή το μέτρο. Προσπαθώντας να λύσουμε τις επόμενες απορίες του πελάτη για το πώς αυτά τα χρήματα αποδίδονται, με ποια διαδικασία και σε ποιες προθεσμίες, φυσικά πέσαμε σε κενό, το οποίο θα σας αναλύσουμε παρακάτω:
Ο νόμος 4481/2017 αναφέρει ότι όποιος εισάγει ή αποκτά ενδοκοινοτικά ή παράγει και διαθέτει τεχνικά μέσα (τα προαναφερόμενα εμπορεύματα) ή και χαρτί κατάλληλο για φωτοτυπίες, υποχρεούται εντός τριάντα ημερών από τη λήξη κάθε ημερολογιακού τριμήνου να δηλώνει εγγράφως και υπευθύνως κατά τον Ν.1599/1986 (Α' 75) προς τον ΟΠΙ:
α) την ποσότητα και τη συνολική αξία των τεχνικών μέσων ή/και χαρτιού κατάλληλου για φωτοτυπίες που κατά περίπτωση εισήγαγε ή απόκτησε ενδοκοινοτικά ή παρήγαγε και διέθεσε κατά το αμέσως προηγούμενο ημερολογιακό τρίμηνο ανά κατηγορία και τύπο τεχνικού μέσου και
β) ότι αυτή είναι πράγματι η ποσότητα και συνολική αξία χωρίς καμία απόκρυψη.
Στη συνέχεια, κάθε Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης έχει το δικαίωμα να ζητήσει οποτεδήποτε και από οποιονδήποτε οφειλέτη, κοινοποιώντας του σχετική γραπτή πρόσκληση, να δηλώσει εγγράφως και υπευθύνως κατά τον Ν.1599/1986 προς τον ΟΠΙ, ουσιαστικά τα ίδια πράγματα που έχει ήδη δηλώσει από πριν. Μάλιστα, ο κάθε Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης με δικές του δαπάνες, δικαιούται να ζητήσει τον έλεγχο της ακρίβειας του περιεχομένου οποιασδήποτε υπεύθυνης δήλωσης από έναν ορκωτό ελεγκτή, που ορίζεται από τον ΟΠΙ.
Ο νόμος, πέραν του πολύ υψηλού προστίμου ύψους 3.000 έως 30.000 ευρώ που προβλέπει για τη μη συμμόρφωση με τα ανωτέρω, δεν προβλέπει τίποτε άλλο σχετικό με τη διαδικασία.
Εγκύκλιος διευκρινιστική δεν υπάρχει, οπότε για να βρούμε μια άκρη για την επίλυση των αποριών απευθυνθήκαμε στον ίδιο τον ΟΠΙ. Οι ομολογουμένως ευγενέστατοι υπάλληλοι μας μετέφεραν κι αυτοί τους προβληματισμούς τους, αφού οι ερωτήσεις που λαμβάνουν καθημερινά για τη διαδικασία είναι αμέτρητες.
Κατά τα άλλα, η διαδικασία που μας περιγράφηκε είναι η εξής:
1. Γίνεται η σχετική υπεύθυνη δήλωση που προαναφέραμε, εντός 30 ημερών από τη λήξη του ημερολογιακού τριμήνου.
2. Ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας τη διανέμει στους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ).
3. Στη συνέχεια ο εκάστοτε ΟΣΔ ειδοποιεί την εταιρεία για το ποσό που θα πρέπει να πληρώσει και φυσικά για το πώς.
Το τρίτο θέμα όμως είναι και το δυσκολότερο, διότι απλούστατα οι ΟΣΔ είναι πάρα πολλοί…
Είναι οχτώ Οργανισμοί που εκπροσωπούν τους πνευματικούς δημιουργούς, άλλοι εννιά Οργανισμοί που εκπροσωπούν τους δικαιούχους συγγενικών δικαιωμάτων και δύο ακόμα Οργανισμοί πνευματικής ιδιοκτησίας!
Δεδομένου λοιπόν ότι ακόμη δεν έχουν ξεκαθαρίσει μεταξύ τους για το πώς θα λαμβάνονται τα προαναφερόμενα ποσά, δεν έχει γίνει απολύτως καμία πληρωμή από κανέναν. Βέβαια, ο νόμος μπορεί να ορίζει ότι το ποσό πληρώνεται εντός 3 μηνών από τη λήξη του τριμήνου, όμως από την ψήφιση του Ν.4481/2017 που ήταν στις 20/7/2017 έχουν περάσει πολλά τρίμηνα. Όσο λοιπόν περνούν τα τρίμηνα, τόσο δεν θα λάβουν τα χρήματα οι πραγματικοί δικαιούχοι, που εκ του νόμου θα πρέπει να είναι οι καλλιτέχνες κι όσοι γενικά λαμβάνουν χρήματα από πνευματικά δικαιώματα.
Κι ερχόμαστε τώρα στη θέση του επιχειρηματία, ο οποίος με τη σειρά του εκτός από το να κάνει τον «εισπράκτορα», καλείται να πάρει και μια σειρά αποφάσεων για το πώς θα συνεχίσει την οικονομική πολιτική της επιχείρησής του:
Θα επιβάλλει ή όχι το χαράτσι στην τιμή πώλησης των προϊόντων του;
Θα το ρισκάρει και θα το επιβαρυνθεί ο ίδιος εάν κι όταν προκύψει;
Θα υποβάλλει την υπεύθυνη δήλωση και θα περιμένει;
Τι θα γίνει εάν στο μεσοδιάστημα θελήσει να πουλήσει την επιχείρησή του ή μερίδια αυτής;
Επίσης, πως θα αντιμετωπίσει την περίπτωση που ο κάθε Οργανισμός ζητάει ότι θέλει, αλλά και στέλνει τον δικό του ελεγκτή;
Ερωτήματα που γενικά στους νόμους της οικονομικής θεωρίας, αλλά και των οικονομοτεχνικών μελετών, θα πρέπει να λαμβάνουν άμεσα απάντηση, εάν έχουμε να κάνουμε με ένα κράτος που σέβεται τον επιχειρηματία, ο οποίος συντηρεί πολλά νοικοκυριά, άρα την αγορά και φυσικά κατ’ επέκταση το ίδιο το κράτος μέσω της λειτουργίας της επιχείρησής του. 
Πηγή: www.e-forologia.gr