- 03/03/2020
Αρχή της αναλογικότητας των διοικητικών προστίμων – Παράβαση της νομοθεσίας για την εγγραφή τουριστικών καταλυμάτων στο μητρώο του ΕΟΤ
Γράφει ο Στάθης Δημ. Σταματελόπουλος, Νομικός Συνεργάτης Ε.Ε.Α.
Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η υπ. αριθμ. 17244/2019 απόφαση του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία ασχολήθηκε με προσφυγή, για την ακύρωση πράξης επιβολής διοικητικού προστίμου, ύψους 50.000 Ευρώ, που είχε επιβληθεί από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τουρισμού Αττικής, σε επιχείρηση τουριστικών καταλυμάτων, για το λόγο της μη καταχώρισης της στο ειδικό μητρώο του ΕΟΤ και της παράλειψης εφοδιασμού της με το ειδικό σήμα λειτουργίας.
Το δικαστήριο απασχόλησε κυρίως ο λόγος ακύρωσης που αφορούσε στην παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας, σχετικά με το ύψος του επιβαλλόμενου προστίμου.
Ειδικότερα το Δικαστήριο έκρινε τα εξής:
Κατά το χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης απόφασης της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Τουρισμού Αττικής του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, η διάταξη του εδαφίου α της παρ. 4 του άρθρου 4 του Ν. 2160/1993, με την οποία προβλέπονταν η αναλογική κύρωση για την επιβολή προστίμου, βάση του αριθμού των κλινών του τουριστικού καταλύματος, για τα καταλύματα που δεν ήταν καταχωρημένα στο μητρώο τουριστικών επιχειρήσεων του ΕΟΤ και δεν είχαν ειδικό σήμα λειτουργίας, είχε καταργηθεί σιωπηρώς, με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 46 του Ν.4179/2013, με την οποία προβλέπεται πλέον επιβολή προστίμου, ποσού 50.000 Ευρώ, για την ίδια παράβαση της έλλειψης ειδικού σήματος λειτουργίας. Από την αιτιολογική έκθεση του Ν.4179/2013 συνάγεται ότι, σκοπός του νομοθέτη ήταν να παρακινήσει τους τουριστικούς επιχειρηματίες, να νομιμοποιήσουν την τουριστική τους δραστηριότητα, εφοδιαζόμενοι με το ειδικό σήμα λειτουργία τουριστικού καταλύματος.
Πρόθεση δε του νομοθέτη ήταν να τροποποιήσει τις προηγούμενες διατάξεις, επειδή δεν αποδείχθηκαν αποτελεσματικές, για την αντιμετώπιση του φαινομένου της λειτουργίας τουριστικών καταλυμάτων χωρίς ειδικό σήμα λειτουργίας και επομένως, αντί για το πρόστιμο, που καθοριζόταν με βάση τον αριθμό των κλινών, να επιβάλλει σοβαρό μεν πρόστιμο, ώστε να επιτυγχάνεται ο σκοπός της καταστολής και της πρόληψης, αναλογικά δε, με κριτήριο τα κέρδη που αποφέρει συνήθως η εκάστοτε τουριστική δραστηριότητα. Εντούτοις, στη διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 46 του Ν.4179/2013 το πρόστιμο καθορίζεται σε ορισμένο ποσό των 50.000 Ευρώ. Εκ μόνου του λόγου ότι, ο νομοθέτης προβλέπει ένα σταθερό ποσό προστίμου για παράβαση διάταξης νόμου, δεν παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας.
Όμως, η ως άνω κύρωση του άρθρου 46 παρ. 7 του Ν.4179/2013 προβλέπεται για πλήθος διαφορετικών περιπτώσεων, ανεξάρτητα από τη σοβαρότητα της παράβασης. Δεν λαμβάνεται υπόψη το είδος και η έκταση του τουριστικού καταλύματος (αν πρόκειται για κατοικία 40 τ.μ. ή για έπαυλη άνω των 100 τ.μ.) και συνεπώς το κέρδος που συνήθως αποφέρει η εκμετάλλευση του και συνεπώς δεν καθίσταται δυνατή η εξατομίκευση της κάθε περίπτωσης, με τον υπολογισμό του προστίμου από την Διοίκηση, βάση ενός από τα ως άνω κριτήρια. Ως εκ τούτου, η ως άνω διάταξη αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας, υπό την έννοια ότι, οι δυσμενείς συνέπειες της υπερακοντίζουν τον επιδιωκόμενο σκοπό (ΣτΕ 2301/.2015). Άλλωστε, ο ίδιος νομοθέτης με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 7 του Ν.4276/2014, το οποίο άρχισε να ισχύει από την 1/1/2015, ήτοι μετά το χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης πράξης επανήλθε στο σύστημα υπολογισμού του προστίμου το οποίο είχε θεσπίσει με το Ν.2160/1993, βάση του αριθμού κλινών, μεταβάλλοντας όμως το ύψος του ανά κλίνη (στο ποσό των 200 ευρώ).
Ενόψει των ανωτέρω, κατ’ εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας, το Δικαστήριο ενώπιον του οποίου αμφισβητείται η νομιμότητα της πράξης επιβολής προστίμου του άρθρου 46 παρ. 7 του Ν.4179/2013 δύναται να προβεί το ίδιο στην επιμέτρηση αυτού, με βάση τα κέρδη που αποφέρει συνήθως η εκμετάλλευση του τουριστικού καταλύματος, όπως αναφέρεται στην οικεία αιτιολογική έκθεση, ώστε να υπάρχει εύλογη σχέση μεταξύ της διοικητικής κύρωσης και του επιδιωκόμενου από το νομοθέτη σκοπού.
Ο λόγος ακύρωσης ότι, οι διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 46 του Ν.4179/2013, με βάση τις οποίες εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση επιβολής προστίμου αντίκεινται στην αρχή της αναλογικότητας παραδεκτώς προβάλλεται το πρώτον με το υπόμνημα, διότι εξετάζεται και αυτεπαγγέλτως, ως αναγόμενος στο κύρος του κανόνα δικαίου που έτυχε εφαρμογής.
Οι ως άνω διατάξεις, με τις οποίες προβλέπεται κύρωση χρηματικού προστίμου ανεξαρτήτως του είδους και της έκτασης του τουριστικού καταλύματος, που λειτουργεί άνευ ειδικού σήματος λειτουργίας του ΕΟΤ αντίκεινται στην αρχή της αναλογικότητας. Δεδομένου δε ότι, τα συνήθη κέρδη που αποφέρει τουριστικό κατάλυμα, που βρίσκεται σε παραλιακή περιοχή, όπου η συνήθης περίοδος εκμίσθωσης διαρκεί τρεισήμισι μήνες (14 εβδομάδες) με εβδομαδιαίο μίσθωμα 870 Ευρώ, είναι 12.180 Ευρώ ετησίως και για το λόγο αυτό πρέπει κατ’ εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας, να μεταρρυθμιστεί η προσβαλλόμενη απόφαση επιβολής προστίμου και να περιοριστεί το πρόστιμο στο ποσό των 6.000 ευρώ.
Έτσι και για τους λόγους αυτούς το Δικαστήριο δέχτηκε την ένδικη προσφυγή και μείωσε το επιβληθέν πρόστιμο με εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας.
