Ας μιλήσουμε για φορολογικούς ελέγχους

Του Παναγιώτη Παντελή – Φοροτεχνικού, Οικονομικού Επόπτη Ε.Ε.Α., σε συνεργασία με τον Ηλία Χατζηγεωργίου – Φοροτεχνικό, Αντιπρόεδρο Επιτροπής Λογιστών Ε.Ε.Α.

---

Ο Οκτώβριος πλησιάζει στο τέλος του και μαζί με αυτόν σιγά σιγά κοντεύει και το τέλος του 2021, αφού μπαίνουμε αισίως στον προτελευταίο μήνα του. Πριν λήξει όμως η χρονιά πάντα γίνονται πυρετώδεις διαδικασίες, όχι μόνο για τις ετοιμασίες των ρεβεγιόν, αλλά και για το κομμάτι των φορολογικών ελέγχων. Το πώς συνδέονται αυτά τα δύο θα το δούμε ευθύς αμέσως.

Λίγο-πολύ όλοι οι συνάδελφοι έχουμε ασχοληθεί με το κομμάτι των φορολογικών ελέγχων κι έτσι γνωρίζουμε καλά ότι η χρήση του 2015 παραγράφεται στις 31/12/2021, εκτός των πολύ εξαιρετικών περιπτώσεων που αποδεδειγμένα προέκυψαν νέα στοιχεία στη διάθεση της φορολογικής αρχής. Βέβαια το «προέκυψαν νέα στοιχεία» πλέον είναι πολύ δύσκολο να αποδειχθεί, αφού σχεδόν όλα τα στοιχεία είναι στη διάθεση της φορολογικής διοίκησης, για αυτό κατά κύριο κανόνα εφαρμόζεται η πενταετής παραγραφή.

Τι σημαίνει πενταετής παραγραφή;

Πολύ απλά ότι όταν περάσουν πέντε έτη από το έτος που υποβλήθηκε η φορολογική δήλωση, η φορολογική αρχή δεν μπορεί να κοινοποιήσει πράξεις, έστω κι εάν μπορεί να αποδείξει την όποια παράβαση. Η χρήση του 2015 υποβαλλόταν το 2016, άρα αυτό παραγράφεται το 2021.

Το άγχος προφανώς και το έχει η φορολογική αρχή, γιατί θα πρέπει να ακολουθείται από αυτήν η νόμιμη διαδικασία ως προς το κομμάτι του φορολογικού ελέγχου. Εάν δεν ακολουθηθεί, είναι πολύ πιθανόν να κερδηθεί η υπόθεση με μία προσφυγή από τον φορολογούμενο που θα θίγει το τυπικό μέρος της διαδικασίας.

Αξίζει να θυμίσουμε ότι η νόμιμη διαδικασία έχει την εξής βασική σειρά:

• Κοινοποίηση στον φορολογούμενο της πρόσκλησης του φορολογικού ελέγχου και του δελτίου παροχής πληροφοριών, προκειμένου ο φορολογούμενος να μάθει γιατί ελέγχεται και προφανώς να εκθέσει τις απόψεις του επί του θέματος
• Γνωστοποίηση στον φορολογούμενο της δυνατότητας που έχει να υποβάλλει δηλώσεις οικειοθελώς πριν του κοινοποιηθούν οι προσωρινές πράξεις προσδιορισμού φόρου, με τις δυνατότητες που έχει στην εφάπαξ πληρωμή των οικειοθελώς δηλούμενων ποσών
• Κοινοποίηση στον φορολογούμενο των προσωρινών πράξεων προσδιορισμού φόρου, μαζί με το σημείωμα διαπιστώσεων του ελεγκτή. Ο φορολογούμενος μετά τη λήψη των προσωρινών πράξεων έχει στη διάθεσή του τουλάχιστον είκοσι ημέρες για να εκθέσει τις απόψεις του και να ανταπαντήσει επί των προσωρινών πράξεων. Χάνει όμως το δικαίωμα να κάνει οικειοθελείς δηλώσεις
• Κοινοποίηση στον φορολογούμενο των οριστικών πράξεων προσδιορισμού φόρου και της έκθεσης ελέγχου. Ταυτόχρονα, τα ποσά που προέκυψαν βεβαιώνονται στην εικόνα του φορολογούμενου, μαζί με τα πρόστιμα και τις ανάλογες προσαυξήσεις.
• Μετά την κοινοποίηση ο φορολογούμενος έχει τη δυνατότητα να προσφύγει επί των πράξεων, εντός του δεσμευτικού ορίου των 30 ημερολογιακών ημερών μετά την κοινοποίηση των οριστικών πράξεων του ελέγχου. Η κατάθεση της προσφυγής κατατίθεται στη Δ.Ο.Υ. που εξέδωσε τα αποτελέσματα και απευθύνεται προς τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, η οποία είναι αρμόδια να εξετάσει την προσφυγή εντός 120 ημερών από την κατάθεσή της. Μετά τη Δ.Ε.Δ. έχουν σειρά τα Διοικητικά Δικαστήρια.

Η προαναφερόμενη διαδικασία μπορεί να αλλάζει προσθετικά, αφού μπορεί να προκύψει συμπληρωματικό δελτίο πληροφοριών, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να παρακαμφθεί κάποιο βασικό στάδιο από αυτά. Η παράκαμψη, όπως προαναφέραμε, προσθέτει ένα επιπλέον επιχείρημα στην προσφυγή που θα κάνει ο φορολογούμενος, ως προς το μέρος της τυπικής υπόθεσης της διαδικασίας.

Εάν τα υπολογίσουμε, επί της ουσίας η χρήση δεν παραγράφεται στις 31 Δεκεμβρίου, αλλά είκοσι ημέρες νωρίτερα, αφού θα πρέπει να έχει προηγηθεί η διαδικασία, δηλαδή φέτος παραγράφεται στις 10 Δεκεμβρίου, αφού 12 Δεκεμβρίου είναι Κυριακή.

Όπως προαναφέραμε, το άγχος πρωτογενώς δεν το έχει ο φορολογούμενος, όμως σίγουρα μεταφέρεται σε αυτόν, γατί εάν δεν έχει στοιχεία να στηρίξει τους ισχυρισμούς του, αυτοί δεν γίνονται δεκτοί κι έτσι ο λογαριασμός των οριστικών πράξεων μεγαλώνει προς τα πάνω. Το δύσκολο κομμάτι βέβαια είναι να βρεθούν τα στοιχεία, αφού πολλές φορές πρέπει να μεσολαβήσει και η τράπεζα, η οποία θέλει κι αυτή τον χρόνο της. Η πενταετής παραγραφή βέβαια βοηθάει ως προς τη μείωση του όγκου των στοιχείων που θα πρέπει να βρεθούν, άλλωστε ήταν και μια από τις επιχειρηματολογίες του ΣτΕ για την κατάργηση του φαινομένου που η παραγραφή παρατεινόταν μονομερώς από τη φορολογική αρχή.

Η διαδικασία που περιγράψαμε είναι η γνωστή «πεπατημένη» που ακολουθείται για τις υποθέσεις φορολογικών ελέγχων. Εκτός όμως αυτής της «οδού», η φορολογική διοίκηση χρησιμοποιώντας κατά το δοκούν τις διατάξεις των άρθρων 32 και 34 του Ν. 4174/2013, έχει δημιουργήσει μια νέα μέθοδο τα τελευταία δύο χρόνια, μέσω των αυτόματων εκκαθαρίσεων που κάνει στις φορολογικές δηλώσεις των φορολογούμενων.

Τις τελευταίες ημέρες πολλοί φορολογούμενοι θα έχουν λάβει email από την ΑΑΔΕ που αναφέρει ότι σας ενημερώνουμε ότι με την ολοκλήρωση σχετικών διασταυρώσεων, διαπιστώθηκε ότι δεν έχετε περιλάβει σε δήλωση/εις Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων, αναδρομικές αποδοχές/συντάξεις που εισπράξατε το έτος 2015 και αφορούν σε παρελθόντα έτη 2014 ή/και προηγούμενα. Στη συνέχεια του email οι φορολογούμενοι ενημερώνονται για την όλη διαδικασία που μπορεί να ακολουθήσει.

Μάλιστα, το ίδιο email τον ενημερώνει ότι έχει στη διάθεσή του τριάντα ημέρες προκειμένου να κάνει τροποποιητικές δηλώσεις ή να αποστείλει στη Δ.Ο.Υ. κάθε σχετικό στοιχείο. Το email επιπλέον αναρτάται και στις κοινοποιήσεις της προσωποποιημένης πληροφόρησης του φορολογούμενου στην εφαρμογή myΑΑDΕ. Οι 30 ημέρες αρχίζουν και μετρούν από την ημέρα που αναρτήθηκε το μήνυμα στη σχετική εφαρμογή. Το χρονικό περιθώριο δεν σχετίζεται, σύμφωνα με τα όσα εφαρμόζονται από τη φορολογική διοίκηση, από το εάν και πότε άνοιξε ο φορολογούμενος το μήνυμα. Ακόμα και να το ανοίξει, δεν αλλάζει κάτι στο περιθώριο των 30 ημερών, αφού ακολουθείται η διαδικασία «εγώ σ’ το είπα, δεν φταίω εάν εσύ δεν το άκουσες».

Όλα τα ανωτέρω γίνονται με απώτερο σκοπό το ποσό να βεβαιωθεί μέσω αυτόματης εκκαθάρισης έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2021, προκειμένου να μην παραγραφεί η χρήση του 2015 που εισπράχθηκαν τα χρήματα των αναδρομικών. Όμως εδώ γεννώνται κάποια βασικά ερωτήματα περί της διαδικασίας που ακολουθείται:

Ερώτημα 1^ο : Η χρήση του 2014 και πίσω, δεν έχει παραγραφεί;

Η φορολογική διοίκηση, όπως αναλύσαμε, δεν μπορεί να βγάλει πράξεις για το 2014. Γιατί να μπορεί να βγάλει πράξεις για τα αναδρομικά που εισπράχθηκαν το 2015; Ισχυρισμοί επί του θέματος από την κάθε πλευρά υπάρχουν πολλοί, σε κάθε περίπτωση το αναδρομικό εισόδημα δεν μπορεί να θεωρηθεί νέο στοιχείο, αφού φαινόταν στη βεβαίωση αποδοχών.

Ερώτημα 2^ο: Είναι σύννομο να φορολογείται εισόδημα που αφορά αποδεδειγμένα περασμένες χρήσεις, στη χρήση του 2015;

Αξίζει να αναφέρουμε ότι στην περίπτωση που το εισόδημα αφορά περισσότερες από μία χρήσεις, για παράδειγμα 2013 και 2014, εάν ο φορολογούμενος δεν το δηλώσει με τροποποιητικές δηλώσεις στα έτη που τα αφορούν, τότε η φορολογική αρχή θα τα βεβαιώσει αθροιστικά στο φορολογικό έτος 2015.

Ερώτημα 3^ο: Είναι σωστό το ότι ο φορολογούμενος δεν έλαβε γνώση της όλης διαδικασίας και τις τελικής πράξεως, παρά μόνο έλαβε το email το οποίο είναι πολύ πιθανόν και να μην διάβασε;

Αλήθεια, πόσες φορές έχει τύχει φορολογούμενος να το μάθει βλέποντας το ποσό στο taxis και το ποσό αυτό μάλιστα αρκετές φορές να είναι και πολύ υψηλό;

Ερώτημα 4^ο: Είναι σύννομο ότι η φορολογική αρχή παρακάμπτει τη διαδικασία του ελέγχου και προβαίνει σε μονομερή υποβολή τροποποιητικής δήλωσης;

Σύμφωνα με τον Ν. 4174/2013, ο μόνος που έχει δικαίωμα υποβολής αρχικής ή τροποποιητικής δήλωσης των εισοδημάτων του είναι ο φορολογούμενος ή εξουσιοδοτημένο από αυτόν πρόσωπο.

Ερώτημα 5^ο: Είναι σύννομο το ότι δεν δόθηκε στον φορολογούμενο το δικαίωμα της ακροάσεως και της έκφρασης των απόψεών του;

Στη διαδικασία του κανονικού ελέγχου περιγράψαμε μια διαδικασία που σε όλη τη διάρκειά της ο φορολογούμενος έχει το δικαίωμα να εκφράσει τις απόψεις του. Στην περίπτωση αυτή δεν έχει δικαίωμα να το κάνει αυτό.

Τα ερωτήματα αυτά είναι εύλογο να υποβάλλονται και από τους ίδιους τους φορολογούμενους, οι οποίοι πολλές φορές αιφνιδιάζονται από την όλη διαδικασία. Για να μην παρεξηγηθεί ο συλλογισμός μας, δεν λέμε ότι είναι σωστό τα ποσά αυτά να μην δηλώνονται και να μην φορολογούνται, όμως από την άλλη δεν θα έπρεπε να ακολουθείται μια διαφορετική ροή των πραγμάτων; Η φορολογική διοίκηση γνωρίζει εδώ και πέντε χρόνια ότι υπάρχουν έσοδα που καλώς ή κακώς δεν έχουν δηλωθεί. Πολλοί από τους φορολογούμενους μπορεί να το ξέχασαν ή να μην το κατάλαβαν καν. Γιατί περίμεναν οι αρμόδιοι να φτάσει η διαδικασία στην τελευταία στιγμή; Τόσες υποβολές δηλώσεων πέρασαν από τότε που έχουν αναρτηθεί σε βεβαιώσεις αυτά τα ποσά. Θα μπορούσε να σταλεί μια ειδοποίηση πολύ νωρίτερα και με κάθε τρόπο, ακόμα και με μήνυμα μέσα στις δηλώσεις. Εάν γινόταν αυτό, σίγουρα θα ήταν πολλοί λιγότεροι αυτοί που θα είχαν να διαβάσουν το εν λόγω email και να ψάχνουν να απαντήσουν στα προαναφερόμενα ερωτήματα.

Τι θα πράξει ο καθένας, σαφώς είναι στην κρίση του, όμως εμείς οφείλουμε να θέτουμε τους γενικότερους προβληματισμούς μας…

Πηγή: www.e-forologia.gr