tuv-iso-logo tuv-iso-27001-logo

Ασφαλιστική Αντιμετώπιση Μελών Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας (ΑΜΚΕ)

Γράφει η Ελένη Καραβέλα, Δικηγόρος – Νομικός Συνεργάτης Ε.Ε.Α.


Η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (ΑΜΚΕ) αποτελεί ειδική μορφή των αστικών εταιριών, η οποία δεν προβλέφθηκε αρχικά από τον νομοθέτη, αλλά προέκυψε σταδιακά μέσα από την πρακτική. Στο πλαίσιο αυτό οι ΑΜΚΕ ρυθμίζονται από τις διατάξεις των άρθρων 741 έως 784 του Αστικού Κώδικα που διέπουν εν γένει τις αστικές εταιρείες. Ο κοινωνικός σκοπός μιας ΑΜΚΕ προηγείται του οικονομικού και αυτό που απαγορεύεται ρητά είναι η διανομή κερδών προς τους εταίρους. Ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας της ΑΜΚΕ κρίνεται από τον αρμόδιο προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. βάσει του καταστατικού που έχει υποβληθεί.

Όσον αφορά τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις που δημιουργούνται για μια ΑΜΚΕ, σύμφωνα με την Εγκύκλιο 84/2007 του τ. ΟΑΕΕ, οι εταίροι/μέλη της δεν υπάγονται στην ασφάλισή του, καθώς «ελλείπουν παντελώς οι προϋποθέσεις του Εμπορικού Νόμου, δηλαδή η εμπορική δραστηριότητα με σκοπό τον προσπορισμό και τη διανομή κερδών εξαιτίας της δραστηριότητας αυτής». Επίσης στην ίδια Εγκύκλιο τονίζεται ότι θα πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά από τους αρμόδιους υπαλλήλους που εκδίδουν τη βεβαίωση απαλλαγής από την ασφάλιση, ο σκοπός της αστικής εταιρίας, δηλαδή εάν ο χαρακτήρας της είναι κερδοσκοπικός ή όχι . Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, οι εταίροι/μέλη της ΑΜΚΕ δεν έχουν υποχρέωση ασφάλισης, καθώς δεν αμείβονται για τις υπηρεσίες που παρέχουν προς την εταιρεία.

Παρόλα αυτά με τις διατάξεις του άρθρου 38 του Ν. 4387/16 ορίζεται ότι ο εταίρος/μέλος της ΑΜΚΕ που απασχολείται με εξαρτημένη εργασία ασφαλίζεται μέσω ΑΠΔ στον ΕΦΚΑ Μισθωτών. Τα προβλήματα που προκύπτουν από την απασχόληση του εταίρου/μέλους είναι: α) η αμοιβή του απασχολούμενου και οι ασφαλιστικές του εισφορές δεν εκπίπτουν φορολογικά από τα έξοδα της ΑΜΚΕ ως μισθολογική δαπάνη και β) υπάρχει το ενδεχόμενο να θεωρηθεί ότι με την αμειβόμενη υπηρεσία του εταίρου/μέλους διανέμονται κέρδη και η εταιρεία να απολέσει τον μη κερδοσκοπικό της χαρακτήρα. Σε περίπτωση που χαθεί ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας της ΑΜΚΕ τότε δεν θα ισχύει η απαλλαγή των εταίρων/μελών από την ασφάλιση στον ΕΦΚΑ μη Μισθωτών, καθώς η εταιρεία θα εμπίπτει στις διατάξεις του αρ.1, παρ. 2, εδάφιο α του Π.Δ.258/05, κατά το οποίο ορίζεται ότι «τα μέλη ή μέτοχοι Οργανισμών, κοινοπραξιών ή κάθε μορφής εταιρειών» υπάγονται στην ασφάλιση του τ. ΟΑΕΕ και νυν ΕΦΚΑ μη Μισθωτών (Εγκύκλιος τ.ΟΑΕΕ 84/2007·).

Οι εταίροι/ μέλη της ΑΜΚΕ επίσης έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν ανεξάρτητες υπηρεσίες προς την ΑΚΜΕ ως ανεξάρτητοι επαγγελματίες και να προσφέρουν την εργασία τους έναντι αμοιβής χωρίς να υπόκεινται στον έλεγχο και στην εποπτεία της εταιρείας. Ως ελεύθεροι επαγγελματίες δεν ασφαλίζονται από την ΑΜΚΕ για την παροχή ανεξαρτήτων υπηρεσιών, καθώς για την επαγγελματική τους δραστηριότητα είναι ήδη ασφαλισμένοι στον ΕΦΚΑ μη Μισθωτών, σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 39 του Ν.4387/16.

Μια άλλη επιλογή είναι η σύναψη μεταξύ εταίρων/μελών και ΑΜΚΕ σύμβασης έργου, από την οποία προκύπτει υποχρέωση έκδοσης Δελτίου Παροχής Υπηρεσιών (εφεξής ΔΠΥ). Αυτή η δυνατότητα παρέχεται σε άτομα, τα οποία αμείβονται με ΔΠΥ και το εισόδημά τους προέρχεται από την απασχόληση τους σε ένα (1) ή και δύο (2) φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Τα άτομα αυτά από 01/01/2017 εντάσσονται στις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 39 και για τον προσδιορισμό του ύψους, τον τρόπο υπολογισμού των εισφορών και τον υπεύθυνο καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 38 του Ν.4387/16 (Εγκύκλιος ΕΦΚΑ αρ. 17/2017).

Ως τρίτη επιλογή μπορούμε να αναφέρουμε την περίπτωση ασφάλισης εταίρων/μελών της ΑΜΚΕ που αμείβονται με Παραστατικά Παροχής Υπηρεσιών (τίτλο κτήσης –πρώην απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης). Τα θέματα ασφάλισης των προσώπων που εκδίδουν τίτλο κτήσης ρυθμίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 55 του Ν.4509/17, όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 21 του Ν.4578/18 και της Υπουργικής Απόφασης Δ.15/Γ΄/67695/1825/31-12-18. Γενικά ο τίτλος κτήσης συνιστά τρόπο συναλλαγής ανάμεσα στον λήπτη υπηρεσιών, που έχει προβεί σε έναρξη εργασιών στη ΔΟΥ και το φυσικό πρόσωπο που παρέχει τις υπηρεσίες, το οποίο δεν υποχρεούται να απεικονίσει τις συναλλαγές αυτές στη ΔΟΥ. Οι ασφαλιστικές εισφορές βαρύνουν το ίδιο τον εταίρο/μέλος και υπολογίζονται στην καθαρή αξία του παραστατικού παρεχόμενων υπηρεσιών που προκύπτει όταν αφαιρεθούν από την συμφωνηθείσα αμοιβή οι επιβαρύνσεις του αναλογούντος φόρου και χαρτοσήμου (20% και 3,6% αντίστοιχα). Η απεικόνιση της ασφάλισης γίνεται μέσω ΑΠΔ αφού έχει προηγηθεί η απογραφή του εταίρου/μέλους που θα αμειφθεί με τίτλο κτήσης στο Ενιαίο Μητρώο ΕΦΚΑ ως «Αμειβόμενος με παραστατικό παρεχομένων υπηρεσιών». Για να υποβληθεί ΑΠΔ η ΑΜΚΕ πρέπει να είναι απογεγραμμένη ως εργοδότης στον ΕΦΚΑ Μισθωτών. Επισημαίνεται ότι για την καταβολή των ασφαλιστών εισφορών υπόχρεος είναι ο εκδότης του τίτλου κτήσης, δηλ. η ΑΜΚΕ, η οποία θα παρακρατήσει τις εισφορές από τον αμειβόμενο και θα τις αποδώσει στον ΕΦΚΑ Μισθωτών μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση του παραστατικού παρεχόμενων υπηρεσιών. Επίσης είναι απαραίτητο οι υπηρεσίες να παρέχονται ευκαιριακά και όχι κατά σύστημα γιατί αν επαναλαμβάνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα θεωρηθεί ότι υποκρύπτεται εξαρτημένη εργασία (Εγκύκλιος ΕΦΚΑ αρ. 14/2019).

Με βάση τα ανωτέρω:

1) Τα μέλη της ΑΜΚΕ δεν υπέχουν καταρχάς ασφαλιστική υποχρέωση. Ως εκ τούτου δεν απαιτείται να απεικονίζονται στο σύστημα μητρώου του e-ΕΦΚΑ. Το ορθό είναι να εμφανίζεται μόνο ο εκπρόσωπος  για τον έλεγχο-απογραφή της ίδιας της ΑΜΚΕ.

2) Παρόλα αυτά δεν απαγορεύεται να απεικονίζονται στο σύστημα-μητρώο του e-ΕΦΚΑ, προκειμένου να ελέγχεται ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας της ΑΜΚΕ, όσο και η τυχόν απασχόληση του μέλους της ΑΜΚΕ με τις ως άνω μορφές από την ίδια την ΑΜΚΕ, οπότε και τότε εμφανίζουν και τα μέλη υποχρέωση ασφάλισης.

3) Μία άλλη μεταβολή στην κατάσταση του μέλους της ΑΜΚΕ είναι εν συνεχεία να αλλάξει η εκπροσώπηση της εταιρείας και ως εκ τούτου, εφόσον το μέλος οριστεί και εκπρόσωπος της ΑΜΚΕ, ορθά απεικονίζεται στο μητρώο ως εκπρόσωπος.

4) Οι ανωτέρω μεταβολές διαπιστώνονται από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές του ΕΦΚΑ κατόπιν ελέγχου και απογραφής της εταιρείας τόσο στο ίδιο το νομικό πρόσωπο όσο και στον εκπρόσωπο και στα μέλη της ΑΜΚΕ.