tuv-iso-logo tuv-iso-27001-logo

Χρόνος παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για βεβαίωση τελών κυκλοφορίας – ΣτΕ 1611/2020 – Εγκύκλιος ΑΑΔΕ

Γράφει ο Στάθης Δημ. Σταματελόπουλος, Νομικός Συνεργάτης Ε.Ε.Α.


Σημαντική εξέλιξη υπήρξε αναφορικά με το ζήτημα που απασχολούσε μεγάλη μερίδα πολιτών, στους οποίους κοινοποιήθηκε πράξη βεβαίωσης για την μη πληρωμή των τελών κυκλοφορίας των οχημάτων τους και συναφή υψηλά πρόστιμα, για παρελθόντα έτη, που πολλές φορές ξεπερνούσαν και την δεκαετία.

Αφορμή για την σχετική εγκύκλιο της ΑΑΔΕ αποτέλεσε η έκδοση της υπ. αριθμ. 1611/2020 απόφασης του Β Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία κρίθηκε ότι, η προθεσμία παραγραφής της αξίωσης του Δημοσίου, για την βεβαίωση των τελών κυκλοφορίας σε περίπτωση μη καταβολής, ή μειωμένης καταβολής αυτών, καθώς και των τυχόν οφειλομένων προστίμων, δεν μπορεί να χωρήσει μετά την πάροδο πενταετίας από τη λήξη του ημερολογιακού έτους, για το οποίο αυτά οφείλονται και ως εκ τούτου η πενταετής προθεσμία για τη βεβαίωση των τελών κυκλοφορίας παρίσταται επαρκής για την άσκηση της εν λόγω εξουσίας της φορολογικής αρχής, περαιτέρω δε και εύλογη.

Ειδικότερα, το Β Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας σε επταμελή σύνθεση, λόγω της σπουδαιότητας του κρινόμενου ζητήματος, κλήθηκε να κρίνει επί αιτήσεως αναιρέσεως, που ασκήθηκε σε βάρος Προϊσταμένου ΔΟΥ με την οποία είχαν βεβαιωθεί τέλη κυκλοφορίας παρελθόντων  ετών, πέραν της δεκαετίας, καθώς και τα σχετικά πρόστιμα.

Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έκρινε ότι, ούτε στις διατάξεις του Ν. 2367/1953 και στις επακολουθήσασες διατάξεις των νόμων 1041/1980 (ΦΕΚ Α΄ 75), 1326/1983, 1870/1989, 1884/1990, 2093/1992, 2873/2000, 2948/2001, 2992/2002, 3052/2002, 3283/2004, 3697/2008, 3888/2010, 3943/2011 και 3986/2011, ούτε και σε εκείνες του Ν. 4093/2012, που διέπουν τη διαδικασία βεβαίωσης και καταβολής των οφειλομένων τελών κυκλοφορίας από την καθιέρωση της επιβολής τους, έως το έτος 2012 και από το έτος 2013 και εφεξής, αντιστοίχως, ρυθμίζεται ρητώς το ζήτημα της παραγραφής της αξίωσης του Δημοσίου προς επιβολή των τελών κυκλοφορίας. Εξάλλου, δεν μπορούν να εφαρμοσθούν ούτε οι γενικές διατάξεις περί παραγραφής του Αστικού Κώδικα, όπως η διάταξη του άρθρου 249 Α.Κ., η οποία ορίζει μεν ότι, «Εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, οι αξιώσεις παραγράφονται σε είκοσι χρόνια», αφορά ωστόσο σε αστικές σχέσεις και δικαιώματα και δεν διέπει φορολογικές διαφορές (ΣτΕ 7μ. 432-433/2020, πρβλ. ΣτΕ 7μ. 582/2019, ΣτΕ 3014/2010). Άλλωστε η εικοσαετία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι, συνιστά εύλογη και συνάδουσα προς την αρχή της αναλογικότητας, διάρκεια, του κατά κανόνα χρόνου παραγραφής των φορολογικών αξιώσεων.

Ερμηνευόμενες, ωστόσο, οι ως άνω διατάξεις ενόψει της αρχής της ασφάλειας δικαίου, η οποία απορρέει από την αρχή του κράτους δικαίου, έχουν την έννοια ότι, βεβαίωση των τελών κυκλοφορίας σε περίπτωση μη καταβολής, ή μειωμένης καταβολής αυτών, καθώς και των τυχόν οφειλομένων προστίμων, δεν μπορεί να χωρήσει μετά την πάροδο πενταετίας, από τη λήξη του ημερολογιακού έτους, για το οποίο αυτά οφείλονται (βλ. ΣτΕ 2656/2018). Τούτο, δε, ενόψει : (α) του ότι, κατ’ αρχήν, εύλογος χρόνος για την άσκηση της εξουσίας του Δημοσίου προς επιβολή φόρων είναι η πενταετία (πρβλ. ΣτΕ 1738/2017 Ολ. 2656/2018), (β) η αρμοδιότητα βεβαίωσης των τελών κυκλοφορίας σε περίπτωση μη καταβολής, ή μειωμένης καταβολής αυτών, καθώς και των τυχόν οφειλομένων προστίμων, ανατίθεται κατά τον νόμο στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. που, κατά τον χρόνο της βεβαίωσης αυτών, είναι αρμόδια για τη φορολογία εισοδήματος του κατόχου του οχήματος, στην οποία ισχύει κατά κανόνα πενταετής παραγραφή (άρθρα 84 παρ. 1 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, Ν. 2238/1994, Α΄ 151, και ήδη 36 παρ. 1 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, Ν. 4174/2013, Α΄ 170), (γ) η εκ μέρους της φορολογικής αρχής διαπίστωση της οικείας οφειλής χωρεί βάσει δεδομένων που προκύπτουν από στοιχεία που τηρεί η Γ.Γ.Π.Σ., ή η αρμόδια για τη βεβαίωση Δ.Ο.Υ. φορολογίας εισοδήματος [βλ. πέραν των οριζομένων στις προπαρατεθείσες διατάξεις των ΠΟΛ 1136/2006 και 1155/2013, ενδεικτικώς, αναφορές σε: ενημέρωση ΚΕΠΥΟ βάσει μηχανογραφικών δελτίων αυτοκινήτων, ΠΟΛ 1246/1995, τέλη κυκλοφορίας που παρακολουθούνται μηχανογραφικά, ΠΟΛ 1264/1995, διαπίστωση καταβολής των τελών κυκλοφορίας μέσω του ΚΕΠΥΟ, ΠΟΛ 1184/2000, επεξεργασία των αρχείων φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων οικονομικού έτους 2008, σε σχέση με τα στοιχεία του αρχείου οχημάτων της Γ.Γ.Π.Σ., ΠΟΛ 1093/2009, καταστάσεις της Γ.Γ.Π.Σ. σε μορφή μαγνητικού αρχείου, ΠΟΛ 1096/2009 πρβλ. επίσης άρθρα 16 και 17 του Ν. 2238/1994 (ΦΕΚ Α΄ 151) και 31 και 32 του Ν. 4172/2013 (ΦΕΚ Α΄ 167), για προσδιορισμό εισοδήματος με βάση την ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που συνεπάγεται η κατοχή Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων και την ετήσια δαπάνη για την αγορά αυτοκινήτων].

 

Ως εκ τούτου, η πενταετής προθεσμία για τη βεβαίωση των τελών κυκλοφορίας παρίσταται επαρκής για την άσκηση της εν λόγω εξουσίας της φορολογικής αρχής, περαιτέρω δε και εύλογη (πρβλ. ΣτΕ 1738/2017 Ολομ., 2934/2017 7μ. κ.ά.).

 

Μετά την έκδοση της ως άνω απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας και προς συμμόρφωση της Αρχής με την ως άνω απόφαση, εκδόθηκε η υπ. αριθμ.. Ε.2082/2021 εγκύκλιος της ΑΑΔΕ, με θέμα ¨Χρόνος παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για βεβαίωση τελών κυκλοφορίας και οφειλομένων προστίμων σε συμμόρφωση με την αριθμ. 1611/2020 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (Τμήμα Β’), και παροχή διευκρινίσεων ¨, με την οποία παρέχονται οι αναγκαίες πλέον διευκρινίσεις για την δυνατότητα βεβαίωσης των μη καταβληθέντων τελών κυκλοφορίας των οχημάτων για τα παρελθόντα έτη και ειδικότερα ορίζονται τα εξής :

Κατόπιν έκδοσης της υπ. αριθμ. 1611/2020 απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) (Τμήμα Β’) σχετικά με τον χρόνο παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για τη βεβαίωση των τελών κυκλοφορίας και των σχετικών προστίμων διευκρινίζονται τα εξής:

Με την ως άνω απόφαση κρίθηκε ότι, επί των τελών κυκλοφορίας δεν μπορούν να εφαρμοστούν οι γενικές διατάξεις περί παραγραφής του Αστικού Κώδικα, όπως η διάταξη του άρθρου 249 Α.Κ., η οποία προβλέπει ότι «εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, οι αξιώσεις παραγράφονται σε είκοσι χρόνια», δεδομένου ότι, η διάταξη αυτή αφορά αστικές σχέσεις και δικαιώματα και δεν διέπει φορολογικές διαφορές. Άλλωστε η εικοσαετία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι, συνιστά εύλογη, συνάδουσα προς την αρχή της αναλογικότητας, διάρκεια του κατά κανόνα χρόνου παραγραφής φορολογικών αξιώσεων.

Με το σκεπτικό της απόφασης, κρίθηκε (σκέψη 23) ότι, για τις εγγραφές των χρηματικών καταλόγων έτους 2017, που αφορούν στα έτη έως και το 2011, οι σχετικές αξιώσεις του Δημοσίου έχουν υποπέσει σε παραγραφή.

Συνεπώς, για τη βεβαίωση τελών κυκλοφορίας (στην περίπτωση μη καταβολής τους, ή μειωμένης καταβολής τους), καθώς και των οφειλόμενων προστίμων, ισχύει πενταετής προθεσμία παραγραφής υπολογιζόμενη από τη λήξη του έτους για το οποίο αυτά οφείλονται.

Επί παραδείγματι, τέλη κυκλοφορίας έτους 2016 και τυχόν οφειλόμενα πρόστιμα μπορούν να βεβαιωθούν μέχρι 31/12/2021, ενώ για τα τέλη κυκλοφορίας έτους 2015 και τυχόν οφειλόμενα πρόστιμα, η προθεσμία για βεβαίωση έχει παραγραφεί καθώς η Φορολογική Διοίκηση μπορούσε να τα βεβαιώσει μέχρι την 31/12/2020.

Περαιτέρω, για τη βεβαίωση των τελών κυκλοφορίας και των τυχόν οφειλόμενων προστίμων του έτους της παραγραφής, επισημαίνεται ότι, πρέπει ο φορολογούμενος να λαμβάνει γνώση αυτής άμεσα και πάντως πριν παρέλθει το έτος της βεβαίωσής τους. Για τον λόγο αυτό εφιστάται η προσοχή ώστε, η βεβαίωση των τελών και προστίμων κάθε έτους παραγραφής να πραγματοποιείται εγκαίρως και το αργότερο μέχρι 31 Οκτωβρίου του έτους βεβαίωσης, ώστε να διεκπεραιώνεται ομαλά η διαδικασία.

Τέλος, κατά τη χορήγηση βεβαίωσης περί μη οφειλής τελών κυκλοφορίας, δεν αναζητούνται τέλη κυκλοφορίας πέραν της πενταετίας.

Με την απόφαση αυτή αποκαθίσταται μία αδικία, καθώς πολλοί πολίτες διαπίστωναν έκπληκτοι ότι, καλούνταν να καταβάλουν βεβαιωμένα σε βάρος τους τέλη κυκλοφορίας παρελθόντων ετών, που πολλές φορές ανάγονταν σε χρόνο, που πλησίαζε την εικοσαετία, με αποτέλεσμα να δημιουργείται αφενός μεν, ανασφάλεια δικαίου, αφετέρου δε  και υπέρμετρη οικονομική τους επιβάρυνση, καθώς τα επιβαλλόμενα πρόστιμα (που ανέρχονταν σε ποσό ίσιο με το ποσό των μη καταβληθέντων τελών κυκλοφορίας) έφταναν σε δυσθεώρατα ποσά, τα οποία καλούνταν να καταβάλλουν με την ¨απειλή¨ της λήψης μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος τους, εν μέσω μάλιστα της πανδημίας  του κοροναϊού.