tuv-iso-logo tuv-iso-27001-logo

Επίδομα μητρότητας σε ασφαλισμένες του τ. ΟΑΕΕ

Γράφει η Ελένη Καραβέλα, Δικηγόρος – Νομικός Συνεργάτης Ε.Ε.Α.


Με τον Ν.4097/2012, που ψηφίστηκε σε εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με την ευρωπαϊκή, και συγκεκριμένα για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2010/41/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Ιουλίου 2010 για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών που ασκούν αυτοτελή επαγγελματική δραστηριότητα, προβλέφθηκε η χορήγηση βοηθήματος σε μητέρες που αυτοαπασχολούνται. Συγκεκριμένα, στην παρ.1 του άρθρου 6 του νόμου ορίστηκε ότι «Στις αυτοαπασχολούμενες εργαζόμενες γυναίκες μπορεί να χορηγείται επίδομα μητρότητας, το οποίο επιτρέπει την προσωρινή διακοπή του επαγγέλματος τους, λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 14 εβδομάδων».

Εν συνεχεία, με τον Ν.4488/2017 το επίδομα αυτό επεκτάθηκε στις παρένθετες (φέρουσες) αυτοαπασχολούμενες γυναίκες, στις τεκμαιρόμενες (αποκτώσες) αυτοαπασχολούμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, καθώς και στις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες που υιοθετούν παιδί. Με την παρ.1 του άρθρου 44 του άνω νόμου, προστέθηκε β’ εδάφιο στην παρ.1 του άρθρου 6, με το οποίο ορίστηκε ότι «Το ως άνω επίδομα μπορεί να χορηγείται και στις κυοφόρους αυτοαπασχολούμενες γυναίκες, τις τεκμαιρόμενες αυτοαπασχολούμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα και στις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες που υιοθετούν τέκνο ηλικίας έως δύο ετών.» Με την εγκύκλιο 5/2018 του ΕΦΚΑ, διευκρινίστηκε ότι για την απόδοση του παραπάνω επιδόματος απαιτείται επιπλέον η προσκόμιση της δικαστικής άδειας παρένθετης μητρότητας και η ληξιαρχική πράξη γέννησης του τέκνου, ενώ στην περίπτωση υιοθεσίας απαιτείται η προσκόμιση της τελεσίδικης δικαστικής πράξης υιοθεσίας και το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.

Στην παρ.2 του άρθρου 6 του Ν.4097/2012 ορίζεται ότι «Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας καθορίζονται ο φορέας, το ύψος, ο τρόπος και η διαδικασία χορήγησης του επιδόματος, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα για την εφαρμογή της παραγράφου 1.»

Κατ’ εξουσιοδότηση των ανωτέρω διατάξεων εκδόθηκε η με αρ. Φ.40035/41931/1653/ 20.1.2015 Κ.Υ.Α. με την οποία καθορίστηκε το ύψος, ο τρόπος και η διαδικασία χορήγησης του παραπάνω επιδόματος. Στο άρθρο 1 της ΚΥΑ ορίζονται οι προϋποθέσεις και τα δικαιολογητικά για τη χορήγηση του επιδόματος. Σύμφωνα με αυτό, «Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη χορήγηση του επιδόματος αυτού είναι η ύπαρξη ταμειακής ενημερότητας και ασφαλιστικής ικανότητας για παροχές ασθένειας κατά την ημερομηνία του  τοκετού, καθώς και να μην δικαιούται η αιτούσα επίδομα μητρότητας από άλλο ασφαλιστικό οργανισμό. Για τη χορήγηση απαιτείται η υποβολή των κάτωθι δικαιολογητικών:

 α) Αίτηση της ασφαλισμένης στην οικεία Περιφερειακή Διεύθυνση του Οργανισμού Ασφάλισης  Ελευθέρων Επαγγελματιών (Ο.Α.Ε.Ε.),

 β) ληξιαρχική πράξη γέννησης του τέκνου ή βεβαίωση γιατρού του μαιευτηρίου για την πραγματοποίηση του τοκετού.

 γ) υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 ότι δεν δικαιούται από άλλο ασφαλιστικό οργανισμό επίδομα μητρότητας.»

Ζήτημα ανέκυψε ως προς το αν δικαιούνται το εν λόγω επίδομα αυτοαπασχολούμενες μητέρες του πρώην Ο.Α.Ε.Ε. οι οποίες κατά την ημερομηνία του τοκετού είχαν διακόψει την άσκηση του επαγγέλματός τους. Επί του ζητήματος εκδόθηκε η με αρ.47/2019 εγκύκλιος του ΕΦΚΑ, με την οποία διευκρινίστηκε ότι στην περίπτωση που η ασφαλισμένη πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στην με αρ. Φ.40035/41931/1653/20.1.2015 Κ.Υ.Α.,  δηλαδή διαθέτει ταμειακή ενημερότητα και ασφαλιστική ικανότητα για παροχές ασθένειας,  δικαιούται την καταβολή του επιδόματος μητρότητας ανεξάρτητα από το αν είχε διακόψει την άσκηση του επαγγέλματός της πριν από την ημερομηνία του τοκετού.