Γ. Χατζηθεοδοσίου στο protothema.gr: Έρχεται νέα τραπεζική κρίση;

Καταθέτες, δανειολήπτες, επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο, ανησυχούν εύλογα για το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσουμε ξανά μια αντίστοιχη κρίση.

Τόσο στην περίπτωση της Silicon Valley Bank όσο και σε αυτή της Credit Suisse, υπήρξε άμεση αντίδραση των εποπτικών αρχών και των κυβερνήσεων, προκειμένου να αποτραπούν τα χειρότερα. Ωστόσο, το κλίμα ανασφάλειας και νευρικότητας παραμένει, όπως αποτυπώνεται ξεκάθαρα στην πορεία των χρηματιστηρίων.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δηλώσεις όλων των θεσμικών παραγόντων είναι μέχρι στιγμής καθησυχαστικές. Την περασμένη εβδομάδα ο SSM, ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, εκτιμούσε ότι οι κρίσεις στην SVB και στην Credit Suisse δεν απειλούν το ευρωπαϊκό τραπεζικό οικοδόμημα.

Η κ. Λαγκάρντ, αντίστοιχα, διαβεβαίωνε για την ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα της ευρωζώνης, καθώς και για την ετοιμότητα της ΕΚΤ να παρέχει ρευστότητα χρηματοοικονομικό σύστημα, εφόσον προκύψει ανάγκη. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι τοποθετήσεις του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς και των εκπροσώπων των ελληνικών τραπεζών.

Είναι αλήθεια ότι το εποπτικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας διαθέτει αυστηρότερες δικλείδες ασφαλείας, σε σχέση με το αντίστοιχο των ΗΠΑ, επιβάλλοντας συγκεκριμένες πρακτικές διαχείρισης κινδύνων, ασκώντας εξαντλητικούς ελέγχους και τεστ αξιολόγησης της κεφαλαιακής τους επάρκειας.

Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, οι κρίσεις της περασμένης δεκαετίας έγιναν η αφορμή για μια επώδυνη – για τις τράπεζες, αλλά και για τους φορολογούμενους και την πραγματική οικονομία – διαδικασία εξυγίανσης. Η προσπάθεια αυτή, σε συνδυασμό με την αυστηρή εποπτεία από την ΕΚΤ, δημιουργεί ένα ασφαλέστερο πλαίσιο λειτουργίας σε σχέση με το παρελθόν.

Ωστόσο, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο εφησυχασμού, καθώς η εμπιστοσύνη προς τις τράπεζες κλονίζεται, με ορατό το ενδεχόμενο μετάδοσης της κρίσης και στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα – σε μια περίοδο μάλιστα όπου η οικονομία της ευρωζώνης δέχεται ισχυρές υφεσιακές πιέσεις.

Η επιμονή της ΕΚΤ στην επιθετική πολιτική αύξησης των επιτοκίων κάθε άλλο παρά βοηθά στην εκτόνωση της έντασης που επικρατεί αυτή τη στιγμή στις αγορές. Έχοντας υποτιμήσει αρχικά το φαινόμενο του πληθωρισμού ως «παροδικό», σήμερα συνεχίζει να ανεβάζει τα επιτόκια – ακόμη και μεσούσης της τραπεζικής κρίσης – προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα και δημιουργώντας ακόμη ισχυρότερες πιέσεις για την οικονομία, για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και για τη διαχείριση του δημοσίου και ιδιωτικού χρέους. Ειδικά στη χώρα μας υπάρχει ο κίνδυνος για ένα νέο κύμα επισφαλειών, καθώς όλο και περισσότεροι δανειολήπτες θα δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.

Επιπλέον, αναδεικνύεται ξανά η ανάγκη για ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης, με τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων, στο οποίο μέχρι τώρα αντιδρούν κυρίως οι χώρες του Βορρά. Σήμερα, την εγγύηση των καταθέσεων μέχρι 100.000 ευρώ έχουν υποχρέωση να την παρέχουν τα κράτη – μέλη σε εθνικό επίπεδο και όχι συλλογικά η Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που περιορίζει την εμπιστοσύνη στα τραπεζικά συστήματα – ιδιαίτερα σε περιόδους αναταραχής και ιδιαίτερα στις ασθενέστερες οικονομικά χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Έχοντας αξιοποιήσει τα μαθήματα του παρελθόντος, τόσο οι ευρωπαϊκές όσο και οι ελληνικές τράπεζες είναι σήμερα περισσότερο ανθεκτικές σε κινδύνους και εξωγενείς αναταράξεις. Όμως η εμπειρία δείχνει ότι κανείς δεν είναι άτρωτος. Απαιτείται νηφαλιότητα, αλλά ταυτόχρονα εγρήγορση.

Η επανεξέταση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, υπό το φως των εξελίξεων, αλλά και το «ξεπάγωμα» της συζήτησης για μια πανευρωπαϊκή εγγύηση των καταθέσεων, είναι κινήσεις απαραίτητες για την αποφυγή μιας νέας κρίσης.