- 11/06/2025
Γ. Χατζηθεοδοσίου στο skai.gr: Όσο αφήνουμε στο περιθώριο τις ΜμΕ, τόσο υπονομεύουμε την ανθεκτικότητα της οικονομίας
Άρθρο του Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, στο skai.gr (11/06/2025).
Oι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) αποτελούν το 99% του επιχειρηματικού ιστού της χώρας και διαχρονικά συντηρούν θέσεις εργασίας, κρατούν ζωντανή την τοπική οικονομία και συμβάλλουν ουσιαστικά στο ΑΕΠ. Ωστόσο, αντιμετωπίζουν τριπλό ασφυκτικό κλοιό: υπερφορολόγηση μέσω έμμεσων φόρων, διατήρηση μνημονιακών επιβαρύνσεων και τραπεζικό αποκλεισμό.
Η ελληνική φορολογική πολιτική συνεχίζει να στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη φορολόγηση της κατανάλωσης, δηλαδή στους έμμεσους φόρους όπως ο ΦΠΑ, τα ειδικά τέλη και οι φόροι στα καύσιμα και την ενέργεια. Αυτό πλήττει δυσανάλογα τις μικρές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες, που αντιμετωπίζουν υψηλό λειτουργικό κόστος, μειωμένη αγοραστική δύναμη των πελατών τους και αδυναμία μετακύλισης των επιβαρύνσεων.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τη μεγαλύτερη αναλογία έμμεσων προς άμεσους φόρους στην Ε.Ε. Το αποτέλεσμα; Οι μικρές επιχειρήσεις πληρώνουν φόρους όχι επειδή έχουν κέρδη, αλλά επειδή απλώς δραστηριοποιούνται.
Ένα άλλο «αγκάθι» για τη λειτουργία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι η διατήρηση κάποιων μνημονιακών υποχρεώσεων. Θεωρητικά έχουμε βγει από τα μνημόνια εδώ και χρόνια. Όμως σε επίπεδο ουσίας κάποιες άδικες φορολογικές ρυθμίσεις που υιοθετήθηκαν εκείνη την ταραγμένη εποχή παραμένουν ανέγγιχτες. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Η προκαταβολή φόρου: Οι επιχειρήσεις καλούνται να πληρώσουν φόρο για το επόμενο οικονομικό έτος, βασιζόμενες στα αποτελέσματα του προηγούμενου, ανεξαρτήτως αν οι συνθήκες έχουν αλλάξει ριζικά. Ειδικά σε περιόδους κρίσεων – όπως η ενεργειακή ή η πληθωριστική κρίση – αυτή η πρακτική αγγίζει τα όρια του παραλόγου. Γιατί πόση λογική έχει να συνεχίσουν οι επιχειρήσεις να «δανείζουν» το κράτος; Και μάλιστα άτοκα;
Το τέλος επιτηδεύματος στα νομικά πρόσωπα: Ένα χαράτσι που επιβάλλεται χωρίς καμία συνάρτηση με τα κέρδη ή τη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης. Πρόκειται για ένα καθαρά εισπρακτικό μέτρο, που λειτουργεί τιμωρητικά για την επιχειρηματικότητα.
Η διατήρηση αυτών των μηχανισμών αποστραγγίζει τα ελάχιστα κεφάλαια ρευστότητας που διαθέτουν οι ΜμΕ και εντείνει τη μαύρη εργασία και την παραοικονομία.
Η τρίτη μεγάλη πληγή αφορά το τραπεζικό σύστημα. Παρά τα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης και τα διαθέσιμα κονδύλια του νέου ΕΣΠΑ, η πραγματικότητα είναι ότι η πλειοψηφία των ΜμΕ δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί. Οι τράπεζες επιμένουν σε όρους δανειοδότησης που θυμίζουν προ-κρίσης εποχές, ζητώντας εγγυήσεις, κεφαλαιακή επάρκεια και θετικό ισολογισμό σε επιχειρήσεις που για χρόνια παλεύουν να επιβιώσουν.
Είναι άδικο και αδιέξοδο. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης καταλήγουν τελικά στους λίγους που ήδη έχουν πρόσβαση, ενώ οι πραγματικά «αδύναμοι κρίκοι» της οικονομίας – οι μικρές επιχειρήσεις – μένουν εκτός. Το ίδιο συμβαίνει και με τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, τα οποία στηρίζονται σε προκαταβολές ή απαιτούν αρχική ίδια συμμετοχή που οι περισσότερες ΜμΕ δεν διαθέτουν.
Αν θέλουμε να δώσουμε πραγματική ώθηση στην ανάπτυξη, τότε πρέπει να στηρίξουμε ουσιαστικά τις μικρές επιχειρήσεις – όχι στα λόγια, αλλά στην πράξη:
– Μείωση των έμμεσων φόρων, ιδιαίτερα σε βασικά αγαθά και ενέργεια, ώστε να μειωθεί το κόστος λειτουργίας.
– Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και της προκαταβολής φόρου και φορολόγηση με βάση το πραγματικό εισόδημα.
– Αναθεώρηση των τραπεζικών κριτηρίων δανεισμού, με απλούστευση διαδικασιών και νέους μηχανισμούς αξιολόγησης προσαρμοσμένους στα δεδομένα των ΜμΕ.
– Δημιουργία ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων με ευέλικτα κριτήρια για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, ώστε να έχουν πραγματική πρόσβαση στο Ταμείο Ανάκαμψης και στα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Οι ΜμΕ δεν ζητούν προνόμια. Ζητούν ίσους όρους και ένα υγιές πλαίσιο μέσα στο οποίο να μπορούν να αναπτυχθούν. Αν συνεχίσουμε να τις αφήνουμε στο περιθώριο, τότε υπονομεύουμε την ίδια την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Ήρθε η ώρα για μια πολιτική που βλέπει τις μικρές επιχειρήσεις όχι ως αριθμούς, αλλά ως αυτό που πραγματικά είναι: οι άνθρωποι που κρατούν τη χώρα όρθια.
