Η Διαχείριση αποβλήτων στα πρατήρια υγρών καυσίμων

Τα πρατήρια καυσίμων αποτελούν τα σημεία επαφής εκατομμυρίων καταναλωτών με προϊόντα και υλικά υψηλού ενδιαφέροντος όσον αφορά την περιβαλλοντική προστασία και την ανακύκλωση. Με αυτή την έννοια μπαίνουν στην ενότητα της Ολοκληρωμένη Πράσινη Διαχείριση Πετρελαιοειδών Καταλοίπων και Αποβλήτων με βάση τον Κύκλο – Ζωής.

Τα απόβλητα που προκύπτουν από την λειτουργία των πρατηρίων υγρών καυσίμων πρέπει να διαχειρίζονται σύμφωνα με την κείμενη Περιβαλλοντική Νομοθεσία προκειμένου να εξασφαλίζεται η ορθολογική και ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος. Τα κυριότερα απόβλητα περιλαμβάνονται στις ακόλουθες κατηγορίες:

Υγρά απόβλητα από την λειτουργία του πλυντηρίου-λιπαντηρίου αυτ/των στα πρατήρια
Αέρια απόβλητα που περιλαμβάνουν τους ατμούς υδρογονανθράκων που εξέρχονται από τις εξαερώσεις
Στερεά απόβλητα που περιλαμβάνουν και ειδικά ρεύματα αποβλήτων (π.χ. κενές συσκευασίες λιπαντικών ελαίων)

Στις ακόλουθες παραγράφους περιγράφονται αναλυτικά τα απόβλητα που προκύπτουν από την λειτουργία των πρατηρίων καθώς και ο ενδεδειγμένος τρόπος διαχείρισής τους.

Υγρά απόβλητα

Με βάση την ΚΥΑ Ε1β. 221/1965 (ΦΕΚ 138Β/24-2-1965) για την διάθεση των λυμάτων και των βιομηχανικών αποβλήτων, οι δραστηριότητες που παράγουν υγρά απόβλητα κατά την λειτουργία τους επιβάλλεται να διαθέτουν σύστημα επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων πριν την τελική διάθεσή τους σε δίκτυο αποχέτευσης ή σε υπεδάφιο αποδέκτη. Έτσι στα πρατήρια υγρών καυσίμων που διαθέτουν πλυντήριο αυτ/των (είτε αυτόματο πλυντήριο είτε πιεστικό-πλυστικό μηχάνημα) πρέπει να υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων (ελαιολασποσυλλέκτης) πριν από την διάθεσή τους στον τελικό αποδέκτη. Ο ελαιολασποσυλλέκτης είναι μια διθάλαμη δεξαμενή, το πρώτο μέρος της οποίας χρησιμοποιείται σαν λασποσυλλέκτης και το δεύτερο σαν ελαιοδιαχωριστής. Ο ρόλος του ελαιολασποσυλλέκτη είναι να περισυλλέγει την λάσπη και τα λάδια που προκύπτουν από την πλύση των αυτοκινήτων και τελικά να καταλήγει καθαρό νερό στον τελικό αποδέκτη (δίκτυο αποχέτευσης/υπεδάφιος αποδέκτης/στεγανός βόθρος και μεταφορά σε Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων).

Από την λειτουργία του ελαιολασποσυλλέκτη προκύπτουν υγρά και στερεά απόβλητα τα οποία πρέπει να διαχειρίζονται σύμφωνα με την κείμενη Περιβαλλοντική Νομοθεσία. Τα απόβλητα που προκύπτουν είναι τα Απόβλητα Λιπαντικών Ελαίων και η λάσπη.

 

Απόβλητα Λιπαντικών Ελαίων (Α.Λ.Ε.) 

Βάσει του Π.Δ. 82/2004 (ΦΕΚ 64Α/2-3-2004) το οποίο αφορά την εναλλακτική διαχείριση των Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων (Α.Λ.Ε.), τα Απόβλητα Λιπαντικών Ελαίων που προκύπτουν από τις αλλαγές των λαδιών καθώς και από την λειτουργία του ελαιολασποσυλλέκτη πρέπει να παραδίδονται σε σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων μέσω φυσικού ή νομικού προσώπου που έχει Άδεια συλλογής και μεταφοράς σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της κείμενης Νομοθεσίας για την διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων. Στην εναλλακτική διαχείριση των Α.Λ.Ε. δραστηριοποιείται κυρίως η «Ελληνική Τεχνολογία Περιβάλλοντος Α.Ε.-ΕΛ.ΤΕ.ΠΕ.» η οποία παραλαμβάνει τα Α.Λ.Ε. από τα πρατήρια υγρών καυσίμων καταβάλλοντας στον εκμεταλλευτή του πρατηρίου το ανάλογο αντίτιμο. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ΕΛ.ΤΕ.ΠΕ. παραλαμβάνει αποκλειστικά και μόνο λάδια που δεν είναι αναμεμειγμένα με νερό, για αυτό και ενδείκνυται η μεταφορά των ελαίων σε χωριστή στεγανή δεξαμενή μέχρι την παραλαβή τους από την αδειοδοτημένη εταιρία. Ο εκμεταλλευτής του πρατηρίου οφείλει να συμπληρώνει για κάθε παράδοση Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων το έντυπο του παραρτήματος Ε του άρθρου 13 του Π.Δ. 82/2004 και να διατηρεί Βιβλίο Διαχείρισης Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων όπου θα καταγράφονται οι ποσότητες των Α.Λ.Ε. που διακινούνται.

 

Αέρια απόβλητα

Ατμοί υδρογονανθράκων από τις εξαερώσεις 

Τα αέρια απόβλητα που προκύπτουν από τα πρατήρια υγρών καυσίμων είναι οι ατμοί υδρογονανθράκων που εξέρχονται από τις εξαερώσεις οι οποίοι όμως είναι αμελητέοι και συνεπώς δεν απαιτούνται ιδιαίτερα μέτρα. Στις εξαερώσεις των βενζινών υφίσταται σύστημα συλλογής ατμών για ανάκτηση. Το σύστημα ανάκτησης ατμών βενζινών πρέπει να λειτουργεί και συντηρείται σύμφωνα με το Παράρτημα III του άρθρου 12 της ΚΥΑ 10245/713/97 (ΦΕΚ 311Β/16-4-97). Δεδομένου ότι αποτελεί κλειστό σύστημα (τα καύσιμα δεν έρχονται σε επαφή με το περιβάλλον), επιτυγχάνεται η προστασία του περιβάλλοντος από την μη διάχυση αερίων ρύπων στον ατμοσφαιρικό αέρα, η ασφαλής λειτουργία των πρατηρίων, επειδή περιορίζονται οι κίνδυνοι  έκρηξης-πυρκαγιάς αφού τα καύσιμα δεν έρχονται σε επαφή με το περιβάλλον, και τέλος οικονομία αφού δεν έχουμε απώλεια ατμών άρα και καυσίμου προς το περιβάλλον.

 

Στερεά απόβλητα

Ελαιώδης ιλύς (λάσπη)

Από την λειτουργία του ελαιολασποσυλλέκτη και από καθαρισμό/αντικατάσταση των δεξαμενών υγρών καυσίμων προκύπτει  ιλύς η οποία κατατάσσεται στα επικίνδυνα στερεά απόβλητα και πρέπει να διαχειρίζεται σύμφωνα με ΚΥΑ 19396/1546/1997 (ΦΕΚ 604Β/18-7-1997) για την διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων. Έτσι η ιλύς που καθιζάνει στο πρώτο θάλαμο του ελαιολασποσυλλέκτη πρέπει να συλλέγεται κατά τον καθαρισμό του συστήματος και να τοποθετείται σε στεγανή δεξαμενή μέχρι την παράδοση της σε εταιρίες οι οποίες διαθέτουν ειδικές άδειες από το ΥΠ.Ε.Κ.Α. για την διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων.

 

Κενές συσκευασίες λιπαντικών ελαίων

Η διαχείριση των κενών συσκευασιών, οι οποίες θεωρούνται επικίνδυνα απόβλητα,  πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 82/2004 (ΦΕΚ 64Α/2-3-2004), του Ν. 2939/01 (ΦΕΚ 179Α’/06.08.01) σχετικά με τις «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση συσκευών» και του της ΚΥΑ ΗΠ 13588/725/06 (ΦΕΚ 383Β’/28.03.06) σχετικά με τα «Μέτρα, όροι και περιορισμοί για την διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων». Επομένως οι κενές συσκευασίες λιπαντικών ελαίων και γενικά τα απόβλητα συσκευασιών πρέπει να διαχωρίζονται ανά είδος και να συσκευάζονται σε ειδικά στεγανά δοχεία τα οποία θα πρέπει να αποθηκεύονται σε κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο μέχρι την παράδοσή τους σε ειδικά αδειοδοτημένο φορέα διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων.

 

Μεταχειρισμένα ελαστικά

Στην περίπτωση που πραγματοποιούνται εργασίες αντικατάστασης ελαστικών στο χώρο των πρατηρίων υγρών καυσίμων, τα μεταχειρισμένα ελαστικά που προκύπτουν υπάγονται στις διατάξεις του Π.Δ. 109/2004(ΦΕΚ 75Α/5-3-2004) «Μέτρα και όροι για την εναλλακτική διαχείριση των μεταχειρισμένων ελαστικών των οχημάτων. Πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείρισή τους». Τα ελαστικά θα πρέπει να αποθηκεύονται σε κατάλληλα διαμορφωμένο στεγασμένο χώρο μέχρι την παράδοσή τους σε αδειοδοτημένες εταιρίες διαχείρισης ελαστικών, χωρίς να πραγματοποιεί καμία διεργασία στον χώρο των πρατηρίων (τεμαχισμός, καύση κτλ.). 

 

Μπαταρίες μολύβδου-οξέος

Οι μπαταρίες των αυτοκινήτων (μπαταρίες μολύβδου – οξέος) υπάγονται στις διατάξεις του Π.Δ.115/2004(ΦΕΚ 80Α/5-3-2004). Εφόσον προκύπτουν μπαταρίες ως απόβλητα από την λειτουργία των πρατηρίων υγρών καυσίμων, θα πρέπει να συλλέγονται σε ειδικό στεγανό κάδο προστατευμένο από τις καιρικές συνθήκες και με αντοχή στην επαφή με θειικό οξύ. Οι μπαταρίες μετά την συλλογή τους θα διατίθενται σε αδειοδοτημένες εταιρείες διαχείρισης αποβλήτων, χωρίς να πραγματοποιείται καμία διεργασία.

 

Γενικά θα πρέπει να επισημανθεί ότι από την λειτουργία των πρατηρίων υγρών καυσίμων προκύπτουν τα ακόλουθα επικίνδυνα απόβλητα:

 Ελαιώδης ιλύς από τον καθαρισμό του ελαιολασποσυλλέκτη και τον

    καθαρισμό/αντικατάσταση των δεξαμενών υγρών καυσίμων

 Καύσιμα σε περιπτώσεις διαρροών
 Χρησιμοποιημένα προσροφητικά υλικά
 Απόβλητα λιπαντικών ελαίων
 Κενές συσκευασίες λιπαντικών ελαίων
 Μπαταρίες μολύβδου-οξέος
 Εξοπλισμός προς αντικατάσταση και απομάκρυνση ρυπασμένος από πετρελαιοειδή

    (δεξαμενές, σωληνώσεις, αντλίες, κλπ.) 

Δεδομένου του προγράμματος LIFE+ «Ολοκληρωμένη Πράσινη Διαχείριση Πετρελαιοειδών Καταλοίπων και Αποβλήτων με βάση τον Κύκλο Ζωής», μέσω του οποίου έχει ξεκινήσει η καταγραφή των ποσοτήτων αποβλήτων πετρελαιοειδών καταλοίπων στην Ελλάδα, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων στα πρατήρια υγρών καυσίμων ώστε να εξασφαλίζεται η αποθήκευσή τους σε στεγανά δοχεία και η παράδοσή τους σε αδειοδοτημένες εταιρείες διαχείρισης αποβλήτων.

Ένα από τα προβλήματα των πρατηρίων είναι οι μικρές ποσότητες αποβλήτων ανά πρατήριο, όπως μπαταρίες, καμένα λάδια κ.α. μέσα στο χρόνο πράγμα που ανεβάζει το κόστος και δυσκολεύει πολύ στη διαχείριση και ανακύκλωσή τους.

Ομοσπονδία Βενζινοπωλών Ελλάδος