Πρωτομαγιά. Από την ιστορία στον… κορονοϊό!

Μέσα σε πρωτόγνωρες συνθήκες οι εργαζόμενοι της χώρας αλλά και όλες οι τάξεις του εργαζόμενου λαού γιορτάζουν και τιμούν, σήμερα, την Εργατική Πρωτομαγιά. Αιτία των συνθηκών ήταν η πανδημία του κορονοϊού που όχι μόνο επέφερε ανθρώπινες απώλειες και τεράστια οικονομική ζημιά και ανεργία αλλά επέβαλε και πρωτοφανείς κανόνες προστασίας κατά τον εορτασμό και τις συγκεντρώσεις των εργαζομένων!

Η μεγαλύτερη σημερινή συγκέντρωση, με εκπληκτική οργάνωση και τήρηση των μέτρων προστασίας που προστάζουν οι κανόνες υγιεινής, πραγματοποιήθηκε από τα συνδικάτα και οργανώσεις νέων, εργαζομένων και συνταξιούχων όπως η ΕΙΝΑΠ, το ΠΑΜΕ και τα σωματεία Συνταξιούχων, στην πλατεία Συντάγματος.

Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: « δεν θα πληρώσουν ξανά τα σπασμένα της κρίσης»!

Με αυστηρή τήρηση των κανόνων προστασίας και έχοντας πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα, όπως γάντια, μάσκες κ.ά., ο συγκεντρωμένοι διαμήνυσαν ότι παραμένουν στην πρώτη γραμμή του αγώνα για να ληφθούν άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της υγείας και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης και του λαού. Διεμήνυσαν ακόμη ότι προετοιμάζονται από τώρα και για την επόμενη μέρα, με ενίσχυση του αγώνα τους για να διεκδικήσουν ζωή και δουλειά με δικαιώματα, να διεκδικήσουν την κάλυψη όλων των αναγκών τους.

Στο μεταξύ το πρωί κόμματα και οργανώσεις κατέθεσαν στεφάνι στον «Τοίχο της Καισαριανής» όπου την Πρωτομαγιά του 1944, οι Γερμανοί κατακτητές εκτέλεσαν 200 αγωνιστές, αντιστασιακούς, κομμουνιστές όλοι κρατούμενοι στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου, με στόχο την υποταγή του λαού στους κατακτητές.

Στη συγκέντρωση, στο Σύνταγμα, ο Ηλίας Σιώρας, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», οι οποίοι σήκωσαν τεράστιο βάρος στην αντιμετώπιση της πανδημίας, ανακηρυσσόμενοι σε κοινωνικοί ήρωες, και αντιπρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, τόνισε: «Έχουμε διπλό αγώνα. Να μείνουμε γεροί παλεύοντας για ένα αποκλειστικά δημόσιο δωρεάν σύστημα Υγείας, το μόνο ικανό να αντιμετωπίσει κάθε πανδημία. Να εμποδίσουμε αντιλαϊκά μέτρα που η ΕΕ, το κεφάλαιο και οι αστικές δυνάμεις σχεδιάζουν εκμεταλλευόμενοι στο έπακρο την πανδημία. Σήμερα χιλιάδες υγειονομικοί όλων των κλάδων εφημερεύουν σε δύσκολες συνθήκες και σώζουν ζωές. Οι ανάγκες χωρίς πανδημία είναι για 30.000 σε κανονικές συνθήκες και προσλαμβάνονται μόνο 3.500, όλοι με ελαστικές σχέσεις εργασίας. ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ ΜΟΝΙΜΟΣ! Συνεχίζεται δηλαδή η τακτική και της προηγούμενης κυβέρνησης. Ό,τι έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα για την πανδημία το πέτυχε ο λαός εφαρμόζοντας επιστημονικές οδηγίες, το πέτυχαν και οι μαχόμενοι υγειονομικοί που ρίχτηκαν με αυτοθυσία στη μάχη. Στα Τμήματα Επειγόντων, στις κλινικές, στις ΜΕΘ, στα εργαστήρια»

Ιστορία

Η Εργατική Πρωτομαγιά έχει σημαδευτεί με κάθε είδους απόψεις, σχόλια, εκτιμήσεις αλλά και πολιτικές και ιδεολογικές διαμάχες στην πορεία των χρόνων.

Οι μικρομεσαίοι και κυρίως οι επαγγελματίες, έχουν άπειρους δεσμούς με την εργατική τάξη και τους εργαζόμενους, γιατί στην πορεία των χρόνων πολλές φορές βρέθηκαν σε κοινούς αγώνες για την επιβίωση και μια καλύτερη ζωή, καθώς και για την αποτίναξη σκληρών μέτρων σε βάρος τους. Όχι όμως μόνο αυτό. Σε σημαντικό βαθμό είναι «συγκοινωνούντα δοχεία» και πολλές φορές η μια ιδιότητα είναι διαδοχή της άλλης. Αυτή η σχέση είναι δύσκολο να διακοπή γιατί βρίσκεται συνεχώς σε αναγκαστική λειτουργία.

Καθόλου παράξενο δεν είναι που σε βασικά ζητήματα όπως η αμοιβή της εργατικής δύναμης και της εργασίας, η κοινωνική ασφάλιση, το ωράριο εργασίας κ.α. οι μικρομεσαίοι, βλέποντας το γενικότερο συμφέρον της κοινωνίας και το δικό τους, στέκονται με συνέπεια υπέρ της κάλυψης των αναγκών των εργαζομένων με ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς και αμοιβής.

Είναι σε αυτούς γνωστό ότι αν η αναλογικότητα του κύκλου παραγωγή – εισοδήματα – κατανάλωση διαταραχθεί, η δική τους ύπαρξη υπονομεύεται μαζί με τη θέση των εργαζομένων. Η τελευταία οικονομική κρίση που έπληξε τη χώρα και η νέα με την πανδημία του κορονοϊού, επιβεβαίωσαν αυτόν τον κανόνα με τον χειρότερο τρόπο. Ο ανεργία και η μείωση των αμοιβών των εργαζομένων ήταν ευθέως ανάλογη των απωλειών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίοι προστίθονταν και αυτοί στις στρατιές των ανέργων, των φτωχών, των υπερχρεωμένων…

Σήμερα περισσότερο από ποτέ, οι μικρομεσαίοι βλέπουν με προσοχή την πορεία και τη θέση των εργαζομένων στην οικονομία και στην κοινωνία και στέκονται θετικά σε σωρεία αιτημάτων τους γιατί αυτό συμβάλει στην οικονομική σταθερότητα και στην κοινωνική συνοχή.

Αιτήματα

8 ΩΡΕΣ ΔΟΥΛΕΙΑ, 8 ΩΡΕΣ ΥΠΝΟ- ΞΕΚΟΥΡΑΣΗ, 8 ΩΡΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΓΙΑΤΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΝΘΡΩΠΟΙ. Ένας κανόνας, φυσικός, κοινωνικός, ατομικός, που ισχύει απολύτως και σήμερα, ανεξαρτήτως των συνεχών παραβιάσεων.

Την πρώτη Μαΐου «γιορτάζεται» η μέρα των εργατών. Είναι μέρα απεργίας και όχι αργίας. Είναι στην πραγματικότητα η ημέρα τιμής των εργαζομένων και των κοινωνιών για την εξέγερση των εργατών του Σικάγου, η οποία αποτέλεσε μια από τις κορυφαίες στιγμές διεκδίκησης των εργαζόμενων τάξεων για κοινωνική και οικονομική προκοπή στη νεώτερη εποχή.

Στην επιλογή της ημέρας 1^η Μάη έπαιξε ρόλο και η σχέση με την αρχέγονη γιορτή της αναγέννησης – «ανάστασης» της φύσης με τη βαθύτερη έννοια του περιβάλλοντος και της γενοβολιάς της και όχι με τα περί «μέρας των λουλουδιών».

H 1η Μαΐου καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα των Εργατών στις 20 Ιουλίου 1889 κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δευτέρας Διεθνούς στο Παρίσι, σε ανάμνηση του Μακελειού του Σικάγο το 1886, όπου η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά εργατών που διαμαρτύρονταν υπέρ της διεκδίκησης της οκτάωρης εργασίας και καλύτερων εργασιακών συνθηκών. Ωθούμενοι από τις πετυχημένες διεκδικήσεις Καναδών συντρόφων τους, τα εργατικά συνδικάτα των ΗΠΑ αποφάσισαν την έναρξη απεργιακών κινητοποιήσεων την 1η Μαΐου 1886.

Βασικό τους αίτημα αποτελούσε το οκτάωρο, καθώς την περίοδο εκείνη δεν υφίστατο στις ΗΠΑ κανονιστικό εργασιακό πλαίσιο και οι εργαζόμενοι αναγκάζονταν να εργάζονται αμέτρητες ώρες, ακόμα και Κυριακές. Στη δυναμική πορεία του Σικάγο έλαβαν μέρος περισσότεροι από 90.000 εργαζόμενοι, ενώ περίπου 600.000 εργάτες συμμετείχαν στις απεργίες.

Οι βίαιες συμπλοκές έλαβαν χώρα τρεις μέρες αργότερα, στις 4 Μαΐου, στην πλατεία Χέιμαρκετ του Σικάγο, κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης προς συμπαράσταση των απεργών, στην οποία συμμετείχαν ενεργά μέλη του αναρχικού κινήματος. Παρά τον ειρηνικό χαρακτήρα της πορείας, η αστυνομία έλαβε την εντολή να διαλύσει με τη βία την κινητοποίηση.

Στις συμπλοκές που ακολούθησαν, άγνωστος από το πλήθος πέταξε προς τις αστυνομικές δυνάμεις μία χειροβομβίδα, η οποία εξερράγη, σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας δεκάδες.

Σε απάντηση, οι αστυνομικοί άρχισαν να πυροβολούν τους συγκεντρωμένους, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τέσσερις διαδηλωτές και σημαντικός αριθμός τους να τραυματιστεί. Στη συμπλοκή έχασαν τη ζωή τους και άλλοι έξι αστυνομικοί από πυρά, χωρίς να εξακριβωθεί η προέλευσή τους. Την προηγούμενη μόλις ημέρα, επιπλέον 4 διαδηλωτές είχαν σκοτωθεί από τις αστυνομικές δυνάμεις.

Οκτώ συνδικαλιστές καταδικάστηκαν σε απαγχονισμό για τη βομβιστική επίθεση που προκάλεσε το θάνατο του αστυνομικού. Μοναδικό επιχείρημα του εισαγγελέα, Τζούλιους Γκρίνελ, εναντίον τους ήταν η ενθάρρυνση του άγνωστου βομβιστή από τους λόγους που εκφώνησαν. Ως εκ τούτου, κρίθηκαν ένοχοι για συνωμοσία και εκτελεστήκαν με απαγχονισμό.

Η Πρωτομαγιά ανά τον κόσμο

Την επίσημη καθιέρωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς από το ιδρυτικό συνέδριο της Δευτέρας Διεθνούς ακολούθησε η πρόταση του Ρέιμοντ Λαβίν, η οποία καλούσε σε διεθνή κινητοποίηση την ημέρα της επετείου των γεγονότων του Σικάγο το 1890. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν τόσο μεγάλη, με αποτέλεσμα οι διαδηλώσεις της 1ης Μαΐου να λάβουν έκτοτε ετήσιο χαρακτήρα.

Ως γιορτή αφιερωμένη στους αγώνες των εργατών και στο σοσιαλιστικό κίνημα, η Πρωτομαγιά αποτελεί μία τεράστιας σημασίας επίσημη εργατική και κοινωνική γιορτή σε πολλές χώρες του κόσμου.

Η Εργατική Πρωτομαγιά συνδέθηκε και με το σοσιαλιστικό κίνημα που είχε σαν κύριο σκοπό του την πολιτική και ταξική εξουσία της εργατικής τάξης, στην οποία ο εργαζόμενος παραγωγός του πλούτου θα είναι ο μόνος και αποκλειστικός ιδιοκτήτης μέσω της κοινωνικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής.

Στην πορεία του χρόνου χύθηκε πολύ αίμα για την αναγνώριση της Πρωτομαγιάς, αλλά κυρίως για να γίνουν αποδεκτά τα αιτήματά της που ακόμη και σήμερα είναι αμφισβητούμενα.

Η ελληνική Πρωτομαγιά

Η πρώτη ελληνική κινητοποίηση πραγματοποιήθηκε το 1893 από τον Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη. Περίπου 2.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Παναθηναϊκό Στάδιο και διαδήλωσαν υπέρ της οκτάωρης εργασίας, της καθιέρωσης της Κυριακής ως αργίας και της κρατικής ασφάλισης για θύματα εργατικών ατυχημάτων. Οι συγκεντρωμένοι ενέκριναν ψήφισμα, το οποίο επέδωσαν στον Πρόεδρο της Βουλής την 1η Δεκεμβρίου του ίδιου έτους.

Η κωλυσιεργία του προέδρου της Βουλής να το εκφωνήσει προκάλεσε τη μεγαλόφωνη αντίδραση του Καλλέργη, με αποτέλεσμα να συλληφθεί, με εντολή του προέδρου, για διατάραξη της συνεδρίασης. Ο Καλλέργης ξυλοκοπήθηκε και μεταφέρθηκε στο αστυνομικό τμήμα, όπου παρέμεινε για δύο μέρες. Λίγες μέρες αργότερα, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 ημερών.

Χρειάστηκε να περάσουν 17 ολόκληρα χρόνια, ως το 1911 που γιορτάστηκε και πάλι η εργατική Πρωτομαγιά. Στο διάστημα αυτό ξέσπασαν μεγάλες απεργίες σε όλες σχεδόν τις πόλεις της Ελλάδας και σε πολλούς κλάδους, ενώ πολλά σωματεία και δευτεροβάθμιες οργανώσεις δημιουργήθηκαν.

Το 1911, η Φεντερασιόν Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει τη διοργάνωση της εργατικής Πρωτομαγιάς στη Θεσσαλονίκη. Οι αστυνομικές δυνάμεις επεμβαίνουν και συλλαμβάνουν τους πρωτεργάτες, ανάμεσα σ´αυτούς τον Μπεναρόγια, που εξορίζεται στη Σερβία.

Την ίδια χρονιά, στην Αθήνα, αποφασίζεται να γιορταστεί εκ νέου η Πρωτομαγιά με πρωτοβουλία του Ν.Γιαννιού στο Μετς, με κεντρικό σύνθημα «8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση και 8 ώρες ύπνο». Η Αστυνομία οδήγησε τους Γιαννιό, Αποστολίδη και Παπαγιάννη στα γραφεία της γιατί «δεν είχαν άδειαν», όπου τελικά αφέθηκαν ελεύθεροι.

Η πρωτομαγιά γιορτάζεται ξανά το 1919 σε 12 πόλεις πανελλαδικά, ένα χρόνο μετά την ίδρυση της ΓΣΕΕ. Στο μεταξύ, ψηφίστηκε ο Ν.281/1914 «περί Σωματείων» με τον οποίο κατοχυρώνεται το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και τα σωματεία αρχίζουν να αποκτούν καθαρά εργατικό χαρακτήρα.

Το 1936 έχουμε τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης. Τα γεγονότα ξεκίνησαν γύρω στο Φεβρουάριο, με κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 8 εργάτες. Σ’ αυτό το σημείο έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών αποτέλεσαν την έμπνευση του Ρίτσου για τον “Επιτάφιος” Τελικώς το 8ωρο στην Ελλάδα (όπως και το ΙΚΑ) από 27/6/1932

Σημειώνεται ότι στην Καισαριανή την 1η Μαΐου 1944, η εργατική Πρωτομαγιά συνέπεσε με την εκτέλεση 200 Ελλήνων πατριωτών, κομμουνιστών και αριστερών αγωνιστών, ως αντίποινα για τον φόνο ενός Γερμανού στρατηγού και των τριών συνοδών του, που έγινε στις 27 Απριλίου 1944 σε τοποθεσία κοντά στους Μολάους Λακωνίας. Οι 200 της Καισαριανής μεταφέρθηκαν απ’ το στρατόπεδο Χαϊδαρίου, όπου ήταν κρατούμενοι, στο σκοπευτήριο της Καισαριανής και εκεί εκτελέστηκαν από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Η ίδια ημέρα είναι ημέρα ιστορικής τιμής και μνήμης.