tuv-iso-logo tuv-iso-27001-logo

ΠΑΙΔΕΙΑ

ΙΟΒΕ: Αύξηση ανισοτήτων στην παιδεία κατά την κρίση

  • Μειώθηκαν τα ποσοστά φοιτητών με γονείς με εκπαίδευση στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο
  • Αυξήθηκαν σημαντικά τα ποσοστά φοιτητών με γονείς αποφοίτους Λυκείου, τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και μεταπτυχιακού/διδακτορικού
  • Αύξηση ποσοστού φοιτητών από οικογένειες με υψηλό κοινωνικό-μορφωτικό επίπεδο (από 36,3% το 2001 σε 42,3% το 2011 και 45,6% το 2014)
  • Αύξηση ποσοστού φοιτητών από οικογένειες με πολύ υψηλό κοινωνικό μορφωτικό επίπεδο (από 2,1% το 2001 σε 3,4% το 2011 και 4,7% το 2014)
  • Μείωση ποσοστού φοιτητών από οικογένειες με μεσαίο κοινωνικό μορφωτικό επίπεδο (από 52,1% το2001 σε 47,1% το 2011 και 42,5% το 2014)

 

 

Την αύξηση των ανισοτήτων και το σημαντικό πλήγμα που κατάφερε η οικονομική κρίση στις ελληνικές οικογένειες καταδεικνύει μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), με τίτλο: «Εκπαιδευτικές ανισότητες στην Ελλάδα: Πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και επιπτώσεις της κρίσης».

Είναι ενδεικτικό, σύμφωνα με την έρευνα, ότι κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης το ποσοστό φοιτητών με άνεργους γονείς αυξήθηκε από 1,2% το 2001 σε 9,4% το 2014 στην πλευρά της μητέρας και από 0,8% σε 5,8% στην πλευρά του πατέρα. Επιπρόσθετα, ανακόπηκε η προγενέστερη τάση μείωσης των φοιτητών με χαμηλό κοινωνικομορφωτικό επίπεδο οικογενειακής προέλευσης.

Επίσης η έρευνα επισημαίνει τις σημαντικές ανισότητες όσον αφορά στην πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μεταξύ φοιτητών με διαφορετικό επίπεδο κοινωνικομορφωτικής οικογενειακής προέλευσης.

Η μελέτη καταγράφει το φύλο ως σημαντικό παράγοντα ανισοτήτων στην πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με τις διαφορές να μειώνονται στη διάρκεια της κρίσης και την επίδραση του να εξασθενεί. Ειδικότερα, από 54,1% του συνόλου, οι φοιτήτριες αυξήθηκαν σε 58,0% το 2008, αλλά μειώθηκαν σε 53,0% το 2014. Το ποσοστό των ανδρών ανήλθε σε 42,9% στα πανεπιστήμια το 2014 (από 40,0% το 2010 και 39,3% το 2001), έναντι 53,6% στα ΤΕΙ (από 54,6% το 2010 και 52,0% το 2001) και 80,4% στα λοιπά ιδρύματα (από 82,0% το 2010 και 85,8% το 2001). Ελέγχοντας για την επίδραση άλλων κοινωνικών χαρακτηριστικών, οι άνδρες έχουν αυξημένη πιθανότητα φοίτησης σε σχολές μηχανικών (12,7%), οικονομικών επιστημών – διοίκησης επιχειρήσεων (5,8%), πληροφορικής – επικοινωνίας (5,1%) και φυσικομαθηματικών επιστημών (4,1%).

Η μελέτη σημειώνει, ακόμα τις ανισότητες στην πρόσβαση μεταναστών (δεύτερης γενιάς) στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, οι μετανάστες έχουν κατά 21,3% υψηλότερη πιθανότητα να σπουδάζουν σε ΤΕΙ (έναντι των πανεπιστημίων και των λοιπών επαγγελματικών σχολών), ενώ μειωμένη είναι η πιθανότητα για τους μετανάστες να σπουδάζουν σε πανεπιστήμιο (-19,9%) ή σε επαγγελματική σχολή (-0,8%). Στη διάρκεια της κρίσης, η συμμετοχή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μειώθηκε από 3,6% το 2010 σε 2,6% το 2014, ύστερα από μια περίοδο συνεχούς αύξησής του, πριν από την κρίση.

Ακόμα, η μελέτη διαπιστώνει σημαντικές ανισότητες με βάση την προέλευση των φοιτητών ως προς τα πεδία σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυξημένα ποσοστά φοιτητών με πολύ υψηλό κοινωνικομορφωτικό επίπεδο γονέων παρατηρούνται στις πανεπιστημιακές σχολές ιατρικής (10,7% κατά μέσο όρο την περίοδο 2001-2014), μηχανικών (8,5%) και νομικής (7,7%). Απομονώνοντας τις συσχετίσεις με τα λοιπά κοινωνικά χαρακτηριστικά, προκύπτει ότι το πολύ υψηλό κοινωνικόμορφωτικό επίπεδο έχει την ισχυρότερη θετική επίδραση στην πιθανότητα φοίτησης στις σχολές μηχανικών (27,2%), ιατρικής (20,2%) και νομικής (11,9%). Μικρότερη, αλλά θετική και στατιστικά σημαντική είναι η επίδραση και στις άλλες επιστήμες υγείας (2,3%), στις φυσικομαθηματικές επιστήμες (2,1%) και στα τμήματα καλών τεχνών (2,1%). Η μεγαλύτερη αρνητική συσχέτιση του κοινωνικόμορφωτικού επιπέδου με την πιθανότητα φοίτησης παρατηρείται στις φιλοσοφικές σχολές (-6,8% για τα ανώτατα κοινωνικό-μορφωτικά στρώματα).

Στα ΤΕΙ, οι διαφορές στα κοινωνικά χαρακτηριστικά των φοιτητών ανάλογα με το πεδίο σπουδών είναι λιγότερο εμφανείς. Το ποσοστό φοιτητών με υψηλό και πολύ υψηλό κοινωνικόμορφωτικό επίπεδο γονέων είναι υψηλότερο στις γραφικές – καλλιτεχνικές σπουδές (48,9% και 4,2% αντίστοιχα κατά μέσο όρο την περίοδο 2001-2014). Αυξημένα ποσοστά φοιτητών με τα συγκεκριμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά παρατηρούνται και στα τμήματα εφαρμογών πληροφορικής και επικοινωνιών (31,5% με υψηλό και 1,3% με πολύ υψηλό κοινωνικόμορφωτικό επίπεδο γονέων). Αντίθετα, στατιστικά σημαντικά μικρότερο ποσοστό φοιτητών με υψηλό και πολύ υψηλό κοινωνικομορφωτικό επίπεδο καταγράφεται στα τμήματα οικονομίας και διοίκησης, επαγγελμάτων υγείας – πρόνοιας και τεχνολογίας γεωπονίας – αγροτικής παραγωγής – τροφίμων, με σχετικά μικρές διαφορές μεταξύ αυτών των πεδίων.

Η κρίση επέδρασε, ακόμη, στη συμμετοχή των αποφοίτων του ιδιωτικού σχολείου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση συνολικά. Η συμμετοχή μειώθηκε σε 6,3% το 2014, από 7,0% το 2010, ωστόσο σε σχέση με τους αποφοίτους γενικού λυκείου η διαφορά διευρύνθηκε σε 0,9 π.μ. (από 0,1 π.μ. το 2010). Επιπλέον, η κρίση οδήγησε στην ελαφρά μείωση της επίδρασης του ιδιωτικού σχολείου στην πιθανότητα φοίτησης στο πανεπιστήμιο (έναντι της φοίτησης σε ΤΕΙ) από 17,5% το 2010 σε 14,6% το 2014.

Τέλος, η κρίση επέδρασε στην επιλογή των φοιτητών να σπουδάσουν στον τόπο κατοικίας τους. Τα ποσοστά εντοπιότητας αυξήθηκαν από περίπου 30% πριν την κρίση σε 33,9% το 2011 και 35,2% το 2013, υποχωρώντας στη συνέχεια σε 31,2% το 2014.

Δείτε την έρευνα

 

 Δείτε τα γραφήματα

Πηγές: ΙΟΒΕ και skai.gr

 

Β