Μελέτη ΙΕΝΕ: Επιπτώσεις του Κορωνοϊού στην Ελληνική Αγορά Ενέργειας

Πέρα από τις σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο, η εξάπλωση του κορωνοϊού επηρέασε σε μεγάλο βαθμό και τον ενεργειακό κλάδο σε όλες τις μορφές ενέργειας. Η πλέον εμφανής επίπτωση ήταν η αιφνίδια και μεγάλη μείωση της ζήτησης, η οποία επηρέασε το σύνολο των ενεργειακών αγορών, επιφέροντας σημαντική υποχώρηση των τιμών, ιδίως στον πετρελαϊκό κλάδο, αλλά και στον τομέα του φυσικού αερίου και δευτερευόντως στον ηλεκτρισμό.

Μεταξύ άλλων, ο ιός COVID-19 επέδρασε αρνητικά στις έρευνες υδρογονανθράκων, στην κατασκευή και συντήρηση ενεργειακών και βιομηχανικών μονάδων (ηλεκτροπαραγωγή, διύλιση, μεταφορές), στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας και στις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών, στους κατασκευαστές φωτοβολταϊκών πλαισίων και ανεμογεννητριών, αλλά και στους παραγωγούς μπαταριών για ηλεκτροκίνητα οχήματα και κατά συνέπεια στους κατασκευαστές αυτών, τόσο σε επίπεδο προσφοράς και ζήτησης, όσο και τιμών. Επίσης, αρνητικές ήταν οι συνέπειες στις ναυπηγήσεις τάνκερς και πλοίων μεταφοράς LNG και LPG, καθώς και σε ειδικές υπεράκτιες κατασκευές για μονάδες παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ακόμη, ο κορωνοϊός επηρέασε σε μεγάλο βαθμό και τις τιμές των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων στην ΕΕ (ETS), μέσω των περιορισμών που ασκεί στην οικονομική δραστηριότητα.

Στόχος της Ειδικής αυτής Έκθεσης του ΙΕΝΕ είναι να αναδείξει τις προαναφερθείσες επιπτώσεις της εξάπλωσης του κορωνοϊού σε όλο το εύρος του ενεργειακού τομέα της Ελλάδας, παρέχοντας έναν μεγάλο αριθμό στοιχείων. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε βασίστηκε: (α) στην ενδελεχή ανάλυση δεδομένων των βασικών φορέων και εταιρειών της εγχώριας ενεργειακής αγοράς και (β) στην αποστολή και ανάλυση στοχευμένων ερωτηματολογίων σε επιλεγμένες εγχώριες ενεργειακές εταιρείες, με απώτερο σκοπό μία πιο ολοκληρωμένη και εξειδικευμένη απεικόνιση των επιπτώσεων του ιού σε εταιρείες όλων των κλάδων ενέργειας.

Βασικό ζητούμενο της Ειδικής Έκθεσης είναι να διερευνήσει τους τρόπους με τους οποίους το ενεργειακό σύστημα της Ελλάδας ανταποκρίθηκε στην εξάπλωση της πανδημίας και πώς επηρεάστηκε από την λήψη περιοριστικών μέτρων, διατηρώντας την αξιοπιστία του και την εν πολλοίς εύρυθμη λειτουργία του. Ταυτόχρονα, η παρούσα Ειδική Έκθεση αποτελεί μία καταγραφή όλων όσων συνέβησαν από ενεργειακής πλευράς την περίοδο που ήταν σε έξαρση το φαινόμενο του κορωνοϊού, γεγονός που βοηθά στην διαμόρφωση κατάλληλων πολιτικών για την αντιμετώπιση αντίστοιχων περιπτώσεων κρίσεων στο μέλλον.

Επιπτώσεις στην Αγορά Πετρελαίου

Οι διεθνείς εξελίξεις λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού και κυρίως ο «πόλεμος τιμών» μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας του περασμένου Μαρτίου και αρχές Απριλίου επηρέασαν αρνητικά την παγκόσμια πετρελαϊκή αγορά, ενώ τα μέτρα του lockdown προκάλεσαν δραματική πτώση στη ζήτηση.

Ενδεικτικά στοιχεία του ΙΕΑ επιβεβαιώνουν ότι το μεγαλύτερο πλήγμα που υπέστη η ζήτηση ήταν το 1ο εξάμηνο του 2020, όταν αυτή μειώθηκε κατά 10.75 εκατ. βαρέλια την ημέρα κατά μέσο όρο σε μία παγκόσμια αγορά 100 εκατ. βαρελιών την ημέρα. Να σημειωθεί ότι η πετρελαϊκή ζήτηση συρρικνώθηκε ιδιαίτερα το 2ο τρίμηνο του 2020 κατά 17.8 εκατ. βαρέλια ημερησίως, σύμφωνα με στοιχεία του ΙΕΑ, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, ενώ σε ορισμένες εβδομάδες έφτασε τα -25 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Με την σειρά της, η μειωμένη ζήτηση οδήγησε σε απότομη πτώση των τιμών του αργού, με σημαντικές επιπτώσεις στα ελληνικά διυλιστήρια και στην εγχώρια εμπορία πετρελαίου, αλλά το κυριότερο με αδυναμία πρόβλεψης ακόμη και βραχυπρόθεσμα της κατάστασης στις αγορές.

Ειδικότερα, τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ) και η Motor Oil, οι δύο πετρελαϊκοί όμιλοι της Ελλάδας και κύριοι εισαγωγείς και εξαγωγείς πετρελαϊκών προϊόντων, αλλά και η Energean, η μόνη παραγωγός πετρελαίου στην Ελλάδα, δοκιμάστηκαν και δοκιμάζονται ακόμη από την σημαντική πτώση των τιμών του πετρελαίου, που έφτασαν ακόμη και στα επίπεδα των $20 το βαρέλι. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 30 Μαρτίου του 2020 το αργό πετρέλαιο τύπου Brent, το διεθνές benchmark, διολίσθησε σε χαμηλό 17 ετών, καθώς οι επιπτώσεις του κορωνοϊού είχαν κατακλύσει τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, αφήνοντας την αγορά να παραπαίει από τη συρρίκνωση της ζήτησης και τη διόγκωση του πλεονάσματος.

Στα τέλη Μαρτίου του 2020, η Ομοσπονδία Βενζινοπωλών Ελλάδος περιέγραψε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα πρατήρια, επαναφέροντας το θέμα να συμπεριληφθούν αυτά στην κατηγορία των επιχειρήσεων που πλήττονται από τον κορωνοϊό και αναλόγως να λάβουν την απαιτούμενη οικονομική στήριξη, υποστηρίζοντας, ταυτόχρονα, ότι πλέον η βιωσιμότητά τους κρίνεται αμφίβολη με σημαντικές συνέπειες για την επόμενη μέρα.

Δείτε όλη τη μελέτη

Β