Μηχανισμός ενίσχυσης της απασχόλησης "ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ". Τι προβλέπεται, ποιους εργοδότες αφορά, από πότε μπορεί να εφαρμοσθεί

Γράφει η Σουζάνα Κλημεντίδη Νομική συνεργάτης του ΕΕΑ και η Δήμητρα Καραδήμα εργατολόγος

Ι. Προσφάτως, με το άρθρο 31 του Ν. 4690/2020 προβλέφθηκε ο Μηχανισμός ενίσχυσης της απασχόλησης «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», για το χρονικό διάστημα από 15.6.2020 έως 15.10.2020, με τη μορφή οικονομικής ενίσχυσης βραχυχρόνιας εργασίας και με σκοπό τη διατήρηση των θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, ενώ από 15.6.2020 καταργείται ο θεσμός της «Λειτουργίας επιχειρήσεων με προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας» [όπως προβλεπόταν στο άρθρο ένατο της από 20.3.2020 ΠΝΠ (Α` 68)].

Ειδικότερα, στόχος του προγράμματος «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» αποτελεί η ενίσχυση των εισοδημάτων των εργαζομένων, λαμβάνοντας υπόψη τις εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, που δημιούργησε η κρίση της πανδημίας του κορονοϊού COVID-19, αλλά και η ενίσχυση των επιχειρήσεων-εργοδοτών, η οικονομική δραστηριότητα των οποίων έχει επηρεαστεί αρνητικά, με αποτέλεσμα να περιορίζεται αντιστοίχως και η δυνατότητά τους να απασχολούν πλήρως τους εργαζόμενους τους. Επίσης, στόχος του προγράμματος είναι η διατήρηση των θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης και η, κατά το δυνατόν, αναπλήρωση της απώλειας του εισοδήματος των εργαζομένων.

ΙΙ. Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, που εντάσσονται στον εν λόγω μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», δύνανται να προβαίνουν σε μείωση του χρόνου εβδομαδιαίας εργασίας μέχρι και 50%, είτε για μέρος, είτε για το σύνολο των εργαζομένων τους, ανάλογα με τις λειτουργικές τους ανάγκες, χωρίς αυτό να επιφέρει τη μετατροπή της σύμβασης εργασίας των εργαζομένων. Περαιτέρω, ο μηχανισμός εφαρμόζεται αποκλειστικά σε εργαζομένους, που έχουν εξαρτημένη σχέση εργασίας, πλήρους απασχόλησης στις 30.05.2020. Οι επιχειρήσεις-εργοδότες μπορούν να κάνουν χρήση της ρύθμισης για έναν ή περισσότερους μήνες εντός του χρονικού διαστήματος από 15.6.2020 έως 15.10.2020, για το σύνολο ή μέρος του προσωπικού τους. Ο Μηχανισμός εφαρμόζεται και σε εποχιακά εργαζόμενους με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης, με δικαίωμα υποχρεωτικής επαναπρόσληψης, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, σε επιχειρήσεις -εργοδότες κύριων και μη κύριων ξενοδοχειακών και τουριστικών καταλυμάτων και τουριστικών λεωφορείων, εποχικής λειτουργίας. Ο Μηχανισμός «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» δεν εφαρμόζεται σε εργαζόμενους του ευρύτερου δημοσίου τομέα και των επιχειρήσεων του κεφαλαίου Α’ του ν. 3429/2005 (Α’314). Περαιτέρω, δεν εντάσσονται στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» εργαζόμενοι με συμβάσεις εργασίας μερικής απασχόλησης καθώς και εργαζόμενοι των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τελούν σε αναστολή.

ΙΙΙ. Κατ’ εξαίρεση: α) επιχειρήσεις – εργοδότες που εντάσσονται στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» και έχουν ΚΑΔ, κατά την 30η Μαΐου 2020, έναν από τους κάτωθι: 51.10 «Αεροπορικές μεταφορές επιβατών», 51.21 «Αεροπορικές μεταφορές εμπορευμάτων», 52.23 «Δραστηριότητες συναφείς με τις αεροπορικές μεταφορές» και 33.16 «Επισκευή και συντήρηση αεροσκαφών και διαστημόπλοιων», β) επιχειρήσεις-εργοδότες που ασκούν δραστηριότητες παροχής επιχειρηματικών συμβουλών και άλλων συμβουλών διαχείρισης (ΚΑΔ 70.22) αποκλειστικά προς εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο των αεροπορικών μεταφορών, όπως προκύπτει από τον κύριο ΚΑΔ τους (51.10, 51.21 και 51.23), καθώς και γ) επιχειρήσεις – εργοδότες που λειτουργούν εντός των αερολιμένων της επικράτειας και μόνο για τους εκεί εργαζόμενούς τους, έχουν δικαίωμα ένταξης στον Μηχανισμό για έναν ή περισσότερους μήνες εντός του χρονικού διαστήματος, 15/06/2020 έως και 31/12/2020. Δικαίωμα ένταξης από 16/10/2020 έως και 31/12/2020 έχουν οι ανωτέρω επιχειρήσεις, εφόσον είχαν δικαίωμα ένταξης στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» οποιαδήποτε στιγμή κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα.

IV. Στους εργαζόμενους των επιχειρήσεων – εργοδοτών, που εντάσσονται στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» καταβάλλεται οικονομική ενίσχυση βραχυχρόνιας εργασίας, που ανέρχεται σε ποσοστό 60% επί των καθαρών αποδοχών των εργαζομένων, που αντιστοιχούν στον χρόνο κατά τον οποίο δεν εργάζονται, λόγω της ένταξής τους στον Μηχανισμό, η οποία καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Σε περίπτωση, που οι καθαρές αποδοχές των εργαζόμενων, συμπεριλαμβανομένης της ανωτέρω οικονομικής ενίσχυσης βραχυχρόνιας εργασίας, υπολείπονται του καθαρού νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή ημερομισθίου, η διαφορά που προκύπτει αναπληρώνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στους εργαζόμενους των επιχειρήσεων-εργοδοτών που εντάσσονται στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», καταβάλλεται αναλογία του επιδόματος αδείας και του επιδόματος Χριστουγέννων έτους 2020, υπολογιζόμενα επί της οικονομικής ενίσχυσης βραχυχρόνιας εργασίας, κατά τα οριζόμενα στην κείμενη νομοθεσία και καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

V. Επίσης, οι επιχειρήσεις – εργοδότες, που κάνουν χρήση του μηχανισμού υποχρεούνται να μην προβούν σε καταγγελία των συμβάσεων εργασίας και, σε περίπτωση πραγματοποίησής της, αυτή είναι άκυρη. Σημειωτέον δε ότι η προστασία από τις απολύσεις αφορά μόνο τους εργαζόμενους, που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα και όχι το σύνολο του προσωπικού. Οι επιχειρήσεις – εργοδότες υποχρεούνται να διατηρήσουν τους ονομαστικούς μισθούς των εργαζομένων αυτών για όσο χρονικό διάστημα εντάσσεται ο καθένας από αυτούς στον μηχανισμό.

VI. Δικαίωμα συμμετοχής στον μηχανισμό έχουν όλες οι επιχειρήσεις της Χώρας, συνεχούς ή εποχικής λειτουργίας, ανεξαρτήτως Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας (ΚΑΔ), υπό τις εξής προϋποθέσεις:

1) Επιχειρήσεις-εργοδότες, που υποχρεούνται σε υποβολή περιοδικής δήλωσης ΦΠΑ πρέπει να παρουσιάζουν μείωση κατά 20% τουλάχιστον του κύκλου εργασιών ΦΠΑ, σε σχέση με τον κύκλο εργασιών αναφοράς, ανάλογα με τον μήνα ένταξής τους στη ρύθμιση και το είδος των φορολογικών βιβλίων, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην παράγραφο 4 του άρθρου 31 του Ν. 4690/2020.

2) Οι επιχειρήσεις-εργοδότες, που δεν υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης ΦΠΑ ή απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ, πρέπει να παρουσιάζουν μείωση κατά 20% τουλάχιστον των ακαθάριστων εσόδων (κωδικός 047 δήλωσης Ε3), σε σχέση με τα ακαθάριστα έσοδα αναφοράς, ανάλογα με τον μήνα ένταξης, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα επίσης, στην παράγραφο 4 του άρθρου 31 του Ν. 4690/2020.

VII. Οι επιχειρήσεις – εργοδότες υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα myBusinessSupport της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), με την οποία δηλώνουν τα ακαθάριστα έσοδα τους σε σχέση με τον κύκλο εργασιών αναφοράς, ανάλογα με τον μήνα ένταξής τους στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ». Τα οικονομικά-φορολογικά στοιχεία διασταυρώνονται από την ΑΑΔΕ, η οποία και βεβαιώνει το δικαίωμα υπαγωγής της επιχείρησης-εργοδότη στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ». Στη συνέχεια, οι επιχειρήσεις-εργοδότες ενημερώνονται για την έγκριση ή την απόρριψη της αίτησής τους από την ΑΑΔΕ. Σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης των επιχειρήσεων-εργοδοτών από την ΑΑΔΕ, τότε η αίτηση/ δήλωση θεωρείται ως μη γενόμενη και οι επιχειρήσεις – εργοδότες υποχρεούνται να καταβάλουν πλήρεις αποδοχές στους εργαζόμενους που απασχολήθηκαν με μειωμένο ωράριο. Ακολούθως, οι επιχειρήσεις – εργοδότες, αμέσως μετά την υποβολή της δήλωσης στην ΑΑΔΕ, υποβάλλουν αίτηση/υπεύθυνη δήλωση σε ειδικό έντυπο «Αίτηση/δήλωση ένταξης στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ με την οποία αιτούνται την ένταξή τους στον Μηχανισμό «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ», σε δύο φάσεις:

Κατά την α’ φάση: Οι επιχειρήσεις-εργοδότες υποβάλλουν αίτηση/υπεύθυνη δήλωση και δηλώνουν α) τα στοιχεία της επιχείρησης, β) τον μήνα ένταξης στον Μηχανισμό καθώς και την κατηγορία που υπάγεται η επιχείρηση, γ) τους εργαζόμενους με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης την 30/5/2020, που θα ενταχθούν στον Μηχανισμό, τα στοιχεία των οποίων αντλούνται από το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, δ) το συμβατικό ωράριο πλήρους απασχόλησης των εργαζομένων που εντάσσονται στον Μηχανισμό και ε) το ωράριο μειωμένης απασχόλησης ανά εβδομάδα, για κάθε εργαζόμενο, το οποίο προγραμματίζεται και δηλώνεται για μία ή περισσότερες εβδομάδες εντός του μήνα ένταξης στον Μηχανισμό.

Σε κάθε περίπτωση υφίσταται η υποχρέωση του εργοδότη να γνωστοποιεί εκ των προτέρων κάθε αλλαγή ή τροποποίηση της οργάνωσης του χρόνου εργασίας για το σύνολο του προσωπικού του, συμπεριλαμβανομένων και των εργαζομένων που εντάσσονται στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, συμπληρώνοντας το σχετικό Έντυπο Ε4: Πίνακας Προσωπικού-Συμπληρωματικός Ωραρίου.

Κατά τη β’ φάση: Οι επιχειρήσεις-εργοδότες, για τον υπολογισμό του ποσού της οικονομικής ενίσχυσης βραχυχρόνιας εργασίας στους δικαιούχους εργαζόμενους, για κάθε μήνα εφαρμογής του Μηχανισμού «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», υποχρεούνται να υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ εντός των τριών πρώτων ημερών του επόμενου μήνα, με την οποία δηλώνουν α) τις μηνιαίες δηλωθείσες μικτές αποδοχές του εργαζόμενου με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, καθώς και τις αντίστοιχες μηνιαίες καθαρές αποδοχές του, β) τις καταβαλλόμενες αποδοχές στον εργαζόμενο, κατά το μήνα ένταξής του στον Μηχανισμό με βάση τις μειωμένες ώρες εργασίας και γ) Τον αριθμό του τραπεζικού λογαριασμού (ΙΒΑΝ) και την Τράπεζα πληρωμής της μισθοδοσίας του εργαζόμενου που θα ενταχθεί στον Μηχανισμό.

Σημειωτέον ότι στην πλατφόρμα myBusinessSupport της ΑΑΔΕ έχουν δημιουργηθεί δύο ομάδες εφαρμογών. Στην πρώτη, με τίτλο «Τα Έσοδά μου», οι επιχειρήσεις δηλώνουν στοιχεία εσόδων και εξόδων. Στη δεύτερη, με τίτλο «Οι Εφαρμογές μου», βρίσκονται όλες οι εφαρμογές που έχουν αναπτυχθεί για την υποβολή αιτήσεων χορήγησης ενισχύσεων προς τις επιχειρήσεις, για τις οποίες έχει αρμοδιότητα η ΑΑΔΕ, καθώς και οι εφαρμογές για την υποβολή αιτημάτων επανεξέτασης σχετικά με τις αιτήσεις αυτές.

Υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων είναι για όλες τις επιχειρήσεις-εργοδότες και τους εργαζόμενους που έχουν ενταχθεί στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Τα προσωπικά δεδομένα των επιχειρήσεων-εργοδοτών και των εργαζομένων που εντάσσονται στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» δύνανται να κοινοποιούνται σε ή να αντλούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, του ΣΕΠΕ, του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και του ΕΤΕΑΕΠ, για την αποτελεσματική παρακολούθηση και τον έλεγχο του Μηχανισμού «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ».

Επιπλέον, για την αποτελεσματική παρακολούθηση του Μηχανισμού «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» διενεργούνται έλεγχοι στις επιχειρήσεις-εργοδότες, που έχουν ενταχθεί στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του ΣΕΠΕ ή του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) για παραβάσεις των όρων και προϋποθέσεων του Μηχανισμού.

VIIΙ. Η οικονομική ενίσχυση βραχυχρόνιας εργασίας του δικαιούχου εργαζόμενου, η οποία αντιστοιχεί σε ποσοστό 60% επί των μειωμένων καθαρών αποδοχών του που αντιστοιχούν στις ώρες που δεν παρέχει εργασία, λόγω της ένταξής του στον Μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», καταβάλλεται εντός του πρώτου δεκαημέρου κάθε επόμενου μήνα εφαρμογής του Μηχανισμού. Η παραπάνω καταβολή γίνεται με πίστωση του τραπεζικού λογαριασμού του δικαιούχου – εργαζομένου. Από το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ εξάγεται σε ηλεκτρονική μορφή συγκεντρωτική κατάσταση δικαιούχων – εργαζομένων, η οποία περιλαμβάνει τα πλήρη στοιχεία τους, τον αριθμό τραπεζικού λογαριασμού σε μορφή ΙΒΑΝ, το πιστωτικό Ίδρυμα, στο οποίο τηρείται ο λογαριασμός και το ποσό της καταβολής.

Το ποσό της συνολικής δαπάνης εγκρίνεται από τον αρμόδιο διατάκτη του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, έπειτα από εισήγηση της Διεύθυνσης Ένταξης στην Εργασία. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων εγκρίνεται η μεταφορά της πίστωσης του συνολικού ποσού αυτής μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης Οικονομικής Διαχείρισης. Η έντυπη συγκεντρωτική κατάσταση αποστέλλεται στη Διεύθυνση Λογαριασμών και Ταμειακού Προγραμματισμού του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (Γ.Λ.Κ.) η οποία εκδίδει, βάσει αυτής, ειδική εντολή προς την Τράπεζα της Ελλάδος για χρέωση του λογαριασμού του Ελληνικού Δημοσίου Νο 200 «Ελληνικό Δημόσιο -Συγκέντρωση Εισπράξεων – Πληρωμών», και την πίστωση με τη μεσολάβηση της ΔΙΑΣ Α.Ε. και των οικείων τραπεζών ή πιστωτικών ιδρυμάτων, των τραπεζικών λογαριασμών των δικαιούχων εργαζομένων. Η ανωτέρω εντολή κοινοποιείται στη Διεύθυνση Προϋπολογισμού και Δημοσιονομικών Αναφορών και στη Διεύθυνση Οικονομικής Διαχείρισης, της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και στη ΔΙΑΣ Α.Ε. Για την πληρωμή της οικονομικής ενίσχυσης βραχυχρόνιας εργασίας η ειδική εντολή πληρωμής επέχει θέση απόφασης ανάληψης υποχρέωσης. Η εμφάνιση των σχετικών πληρωμών στη δημόσια ληψοδοσία, πραγματοποιείται με την έκδοση συμψηφιστικών χρηματικών ενταλμάτων από τη Διεύθυνση Οικονομικής Διαχείρισης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εργασίας Και Κοινωνικών Υποθέσεων.