Όσα πρέπει να γνωρίζουμε για το νέο σύστημα πρόσβασης στα ΑΕΙ

Άρθρο του προέδρου της Επιτροπής Ιδιωτικής Εκπαίδευσης του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών κ. Δημήτρη Παπαγιαννόπουλου.

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης ο νέος νόμος 4610/19, ο οποίος ψηφίστηκε τη Μ. Εβδομάδα στη Βουλή και αφορά, μεταξύ άλλων, το πλαίσιο των αλλαγών στο Λύκειο.

Οι αλλαγές θα ισχύσουν από το σχολικό έτος 2019-2020, αφορούν δηλαδή άμεσα τους μαθητές που θα φοιτήσουν φέτος στη Β΄ Λυκείου.

Η μείωση των μαθημάτων Γενικής Παιδείας

Το νέο σύστημα μειώνει σε τέσσερα τα μαθήματα Γενικής Παιδείας στη Γ΄ Λυκείου.
Τα μαθήματα αυτά είναι:
1. Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία (6 διδακτικές ώρες).
2. Θρησκευτικά (1 διδακτική ώρα)
3. Φυσική Αγωγή (2 διδακτικές ώρες)
4. Μάθημα επιλογής (2 διδακτικές ώρες)

Από το 2020-21, θα καταργηθεί ο διαχωρισμός σε Ομάδες Προσανατολισμού στη Β΄ Λυκείου, ο οποίος θα ισχύσει για τελευταία φορά κατά το σχολικό έτος 2019-2020.

Η διαδικασία απόκτησης του απολυτηρίου

Σήμερα οι μαθητές εξετάζονται για το απολυτήριο σε τέσσερα μαθήματα, εντελώς διαφορετικά από εκείνα στα οποία θα εξεταστούν αμέσως μετά στις πανελλαδικές. Με το νέο σχέδιο οι μαθητές θα εξεταστούν ΣΤΑ ΙΔΙΑ ΑΚΡΙΒΩΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ τόσο για το απολυτήριο όσο και για τις πανελλαδικές.

Σε ό,τι αφορά στη διαμόρφωση του βαθμού του απολυτηρίου, με το νέο σύστημα ισχύουν τα εξής:
• Βαθμός προαγωγής παραμένει το 9,5
• Για τα μαθήματα που εξετάζονται και γραπτά, ο Μ.Ο. διαμορφώνεται κατά 60% από τον Μ.Ο. των δύο τετραμήνων και κατά 40% από τον βαθμό της γραπτής απολυτήριας εξέτασης • Για τα υπόλοιπα μαθήματα, ο βαθμός είναι ο Μ.Ο. των δύο τετραμήνων
• Στη διαμόρφωση του Γενικού Μ.Ο. (τελικού βαθμού) συμμετέχουν ισότιμα όλα τα μαθήματα πλην της Φυσικής Αγωγής.
Από το σχολικό έτος 2020-2021 ο βαθμός απολυτηρίου θα συνυπολογίζεται και στη διαμόρφωση του βαθμού πρόσβασης των πανελλαδικών εξετάσεων. Στο ερχόμενο σχολικό έτος 2019-2020 τα μόρια εισαγωγής των υποψηφίων θα προκύψουν μόνο από την επίδοσή τους στις πανελλαδικές.

Ο περιορισμός των μαθημάτων Ομάδων προσανατολισμού

Σήμερα κάθε Ομάδα Προσανατολισμού περιλαμβάνει μαθήματα που εξετάζονται στις πανελλαδικές αλλά και μαθήματα που δεν εξετάζονται. Το νέο σύστημα κρατάει μόνο αυτά που εξετάζονται, δηλαδή 3 για κάθε Ομάδα Προσανατολισμού.

Σε μαθήματα προσανατολισμού στα οποία οι ώρες διδασκαλίας αυξάνονται σημαντικά, υπάρχει και σχετική αύξηση της ύλης. Αναμένεται η ανακοίνωση αυτής της ύλης. Ήδη έχει δημοσιοποιηθεί η πρόταση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Οι Ομάδες Προσανατολισμού αλλάζουν

Σήμερα έχουμε τρεις ομάδες Προσανατολισμού και τέσσερα επιστημονικά πεδία. Το νέο σύστημα προτείνει τέσσερις Ομάδες Προσανατολισμού, κάθε μία σε απόλυτη αντιστοίχιση με ένα επιστημονικό πεδίο. Φυσικά υπάρχουν Πανεπιστημιακά Τμήματα η πρόσβαση στα οποία μπορεί να γίνει από περισσότερες της μιας Ομάδες Προσανατολισμού, από περισσότερα του ενός επιστημονικά πεδία. Αυτό που καταργείται είναι η δυνατότητα με ένα μάθημα Γενικής Παιδείας να ανοίγει η πρόσβαση σε άλλο επιστημονικό πεδίο.

Οι Ομάδες Προσανατολισμού διαμορφώνονται ως εξής:

Πως θα προκύπτουν τα μόρια με τα οποία οι υποψήφιοι θα εισάγονται στα ΑΕΙ;

Από το σχολικό έτος 2020-2021 τα μόρια εισαγωγής θα καθορίζονται από:

(α) Τον βαθμό του απολυτηρίου, ο οποίος αποκτάται με την διαδικασία που περιγράψαμε παραπάνω, με ποσοστό συμμετοχής 10%.

(β) Τις πανελλαδικές εξετάσεις, με ποσοστό συμμετοχής 90%. Οι πανελλαδικές εξετάσεις αφορούν τα τρία μαθήματα σε κάθε Ομάδα Προσανατολισμού και το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, το οποίο περιλαμβάνει τα μαθήματα της Έκθεσης και της Λογοτεχνίας. Να σημειώσουμε εδώ ότι καταργούνται οι συντελεστές βαρύτητας. Και τα τέσσερα Πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα συμμετέχουν το ίδιο στα μόρια που θα συγκεντρώσει τελικά ο υποψήφιος.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Για το σχολικό έτος 2019-2020 τα μόρια εισαγωγής των υποψηφίων θα προκύψουν 100% από τις πανελλαδικές εξετάσεις.

Η Α΄ δήλωση για τα Τμήματα Ελεύθερης Πρόσβασης (ΤΕΠ)

Με το νέο σύστημα οι υποψήφιοι καλούνται να κάνουν μια πρώτη επιλογή τμημάτων που ονομάζουμε Α΄ δήλωση. Η δήλωση αυτή ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ. Αναλυτικά το σύστημα προβλέπει τα εξής:

Μετά το πέρας της προθεσμίας για αλλαγή Ομάδας Προσανατολισμού, όλοι οι μαθητές που επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση υποχρεούνται να συμπληρώσουν Α’ δήλωση προτίμησης με έως 10 προτιμήσεις τμημάτων στα οποία επιθυμούν να φοιτήσουν. Ο αριθμός 10 είναι ενδεικτικός, αλλά τα μοντέλα τα οποία έχει επεξεργαστεί το ΥΠΠΕΘ δείχνουν ότι δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος.
Με βάση τις προτιμήσεις των μαθητών και τον αριθμό εισακτέων που θα έχει αποφασιστεί ανά Τμήμα, θα προκύψει ένας αριθμός Τμημάτων για τα οποία ο αριθμός των προτιμήσεων θα είναι μικρότερος από τον αριθμό εισακτέων. Αυτά τα Τμήματα, στα οποία ο αριθμός των αιτήσεων υπολείπεται των διαθέσιμων θέσεων, ονομάζονται Τμήματα ελεύθερης πρόσβασης (ΤΕΠ).
Τα υπόλοιπα Τμήματα, δηλαδή εκείνα στα οποία ο αριθμός των αιτήσεων υπερβαίνει τις διαθέσιμες θέσεις, ονομάζονται Τμήματα Πρόσβασης μόνο με Πανελλαδικές Εξετάσεις (ΤΠΠΕ).
Λίγες μέρες αργότερα, ο μαθητής ενημερώνεται για το ποιες από τις προτιμήσεις του αντιστοιχούν σε ΤΠΠΕ και ποιες σε ΤΕΠ. Από το σύνολο των δηλώσεων θα προκύψουν:

(α) Αυτές στις οποίες θα συμπεριλαμβάνεται ένα τουλάχιστον ΤΕΠ και,

(β) Αυτές στις οποίες όλα τα Τμήματα είναι ΤΠΠΕ.

Οι μαθητές της κατηγορίας (β), θα διαγωνιστούν στις πανελλαδικές για την εισαγωγή τους στην Ανώτατη Εκπαίδευση μιας και από τις προτιμήσεις τους στη Α’ δήλωση δεν έχει προκύψει κανένα ΤΕΠ.
Μετά τη λήξη του 1ου τετραμήνου, οι μαθητές της κατηγορίας (α) επιβεβαιώνουν αν θα συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις ή αν προτιμούν να εισαχθούν σε ένα από τα ΤΕΠ που είχαν συμπεριλάβει στην Α’ δήλωση. Η επιβεβαίωση αυτή είναι οριστική και δεσμευτική. Συγκεκριμένα, ένας μαθητής που είχε τουλάχιστον ένα ΤΕΠ στην Α΄ Δήλωση μπορεί:

(α) να επιλέξει εισαγωγή σε ΑΕΙ μέσω πανελλαδικών εξετάσεων, χάνοντας το δικαίωμα πρόσβασης σε κάποιο από τα ΤΕΠ που είχε δηλώσει ή,

(β) να επιλέξει ένα από τα ΤΕΠ που είχε συμπεριλάβει στην Α΄ δήλωση, οπότε εισάγεται στο Τμήμα αυτό, με μόνη προϋπόθεση την κτήση του απολυτηρίου της Γ΄ Λυκείου. Αν για την εισαγωγή στο Τμήμα που επέλεξε προβλέπεται και εξέταση σε ειδικό μάθημα, ο υποψήφιος θα εξεταστεί στο ειδικό αυτό μάθημα μαζί με τους υποψηφίους που εξετάζονται πανελλαδικά.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Για τους μαθητές που διάλεξαν να εισαχθούν σε ΤΕΠ χωρίς πανελλαδικές δε θα υπάρχει δυνατότητα μετεγγραφής.

Σημαντικές διευκρινίσεις:

Το σύστημα θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά για την Γ’ Λυκείου του 2019-2020, και οι υποψήφιοι όλων των κατηγοριών θα εισαχθούν σε Τμήματα που θα έχουν τον ελάχιστο αριθμό των 8 μελών Δ.Ε.Π., που εξασφαλίζουν την αυτοδυναμία τους, θα έχουν ανανεωμένο πρόγραμμα σπουδών και θα έχουν την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή.
Οι μαθητές που επέλεξαν τις πανελλαδικές, μετά τις εξετάσεις και τη δημοσιοποίηση των βαθμών τους της τελικής επίδοσης, υποχρεούνται τον Ιούλιο του 2020, μετά τις πανελλαδικές, να συμπληρώσουν το μηχανογραφικό και να θέσουν όσες επιλογές τμημάτων επιθυμούν, ασχέτως του περιεχομένου της Α’ δήλωσης και θα εισαχθούν σε αυτά με βάση τις επιδόσεις τους, όπως ακριβώς ισχύει στο υπάρχον σύστημα εισαγωγής. Οι απόφοιτοι παλαιοτέρων ετών συμμετέχουν κανονικά στις πανελλαδικές εξετάσεις όπως και σήμερα.
Στα τμήματα που απαιτούν την εξέταση κάποιου ειδικού μαθήματος (ξένες φιλολογίες, τμήματα με σχέδιο, ΤΕΦΑΑ κτλ.) η εξέταση του ειδικού μαθήματος θα γίνεται μόνο σε πανελλαδικές εξετάσεις ανεξαρτήτως αν ο υποψήφιος έχει επιλέξει την εισαγωγή του μέσω ΤΕΠ ή πανελλαδικών εξετάσεων. Συνεπώς αν κάποια από τα εν λόγω τμήματα προκύψει ότι ανήκουν στα ΤΕΠ μετά την Α’ δήλωση, οι υποψήφιοι οι οποίοι τα έχουν δηλώσει και θέλουν να εισαχθούν σε αυτά χωρίς πανελλαδικές εξετάσεις, θα έχουν την υποχρέωση να εξετάζονται πανελλαδικά μόνο στα αντίστοιχα ειδικά μαθήματα και να επιτυγχάνουν την ελάχιστη απαιτούμενη επίδοση, ώστε να εξασφαλίσουν την είσοδό τους στα εν λόγω τμήματα με το απολυτήριό τους.

Τα θολά σημεία του νέου συστήματος για πρόσβαση στα ΑΕΙ

Σημαντικά σημεία του νέου εξεταστικού συστήματος για την πρόσβαση στα ΑΕΙ, το οποίο ψηφίσθηκε από τη Βουλή, παραμένουν θολά απαιτώντας διευκρινιστική υπουργική απόφαση. Το σύστημα θα εφαρμοσθεί για πρώτη φορά στους τελειόφοιτους λυκείου του 2020 και ο υπουργός θα διευκρινίσει τους όρους του με συνολικά 16 υπουργικές αποφάσεις, όπως ορίζει ο νόμος.

Ενδεικτικά:

Γνωρίζουμε τα εξεταζόμενα μαθήματα, αλλά όχι την ύλη που θα διδαχθεί. Κάποια στιγμή ανακοινώθηκε από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής το πρόγραμμα σπουδών των μαθημάτων, αλλά αυτό δεν αποτελεί τη διδακτέα ύλη, αφού συνήθως αυτή είναι μέρος του προγράμματος σπουδών. Γνωρίζουμε μόνο τη δήλωση του υπουργού Παιδείας ότι η ύλη θα βασιστεί κατά 80%-85% στα υπάρχοντα βιβλία, αφού δεν υπάρχει χρόνος για τη συγγραφή νέων.
Σύμφωνα με τις εξαγγελίες, οι απολυτήριες εξετάσεις θα γίνονται με κοινά θέματα σε ομάδες σχολείων, τα ονόματα των μαθητών θα καλύπτονται και τα γραπτά θα διορθώνονται σε παρακείμενα σχολεία. Ο νόμος όμως που κατατέθηκε δεν αναφέρει τίποτα γι’ αυτή τη διαδικασία. Μένει και αυτό να διευκρινιστεί στο μέλλον. Το μόνο που λέει είναι ότι ο βαθμός του απολυτηρίου δεν θα συμμετέχει για την εισαγωγή την πρώτη χρονιά.
Άγνωστο σε ποιο ή ποια επιστημονικά πεδία θα ανήκει κάθε τμήμα ΑΕΙ. Η υποχρέωση του υπουργείου Παιδείας είναι να ανακοινώνει την κατανομή των τμημάτων στα πεδία μέχρι τις 30 Μαΐου κάθε έτους. Ειδικά για φέτος η ανακοίνωση θα γίνει μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, γεγονός που θα δημιουργήσει πρόβλημα στις αποφάσεις των υποψηφίων, γιατί θα έχει λήξει η προθεσμία αλλαγής Ομάδας Προσανατολισμού.
Δεν γνωρίζουμε τα τμήματα που θα απαιτούν την εξέταση σε ένα ή περισσότερα ειδικά μαθήματα. Οι υποψήφιοι δεν μπορούν να ξεκινήσουν την προετοιμασία τους στα επιπλέον μαθήματα, που θα είναι απαραίτητα ακόμη και για όσους εισαχθούν χωρίς Πανελλαδικές Εξετάσεις σε τμήματα ελεύθερης πρόσβασης και μάλιστα πρέπει να γράψουν πάνω από 10. Με υπουργική απόφαση επίσης θα καθορίζονται οι συντελεστές βαρύτητας των ειδικών μαθημάτων.
Το αρχικό μηχανογραφικό, που ονομάζεται Α΄ δήλωση, για να προσδιοριστούν οι σχολές χαμηλής ζήτησης που θα είναι ελεύθερης πρόσβασης, έχει πολλά άγνωστα σημεία. Δεν γνωρίζουμε μέχρι πόσα τμήματα θα δηλώσουν οι υποψήφιοι, ούτε αν θα επιλέγουν σε ποιο τμήμα ελεύθερης πρόσβασης θα εισαχθούν, αν έχουν στη δήλωσή τους περισσότερα από ένα. Η προθεσμία υποβολής του για φέτος είναι μέχρι 31 Οκτωβρίου. Τα αποτελέσματα θα εκδοθούν τον Νοέμβριο, πολύ αργά για να ξεκινήσει την προετοιμασία του όποιος δεν πετύχει κάποιο τμήμα ελεύθερης πρόσβασης στο μηχανογραφικό του.

Δημήτρης Παπαγιαννόπουλος

Μαθηματικός – Φροντιστής

Μέλος ΔΣ Ε.Ε.Α.

Μέλος ΔΣ Σ.Ε.Φ.Α.