Σελίδες της ιστορίας. Η Κοινωνική Ασφάλιση το 1950 και η βάσανος του μη μισθολογικού κόστους – ομοιότητες και διαφορές με το σήμερα

ΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ

Ή ‘Ελλάς έχει τό πολυπλοκώτερον σύστημα κοινωνικής άσφαλίσεως, διότι πλήν τού βασικού οργανισμού τού Ι.Κ.Α., λειτουργούν και έτερα διακόσια περίπου έπικουρικά καί κλαδικά ταμεία.

Ή ύπαρξις όλων αυτών τών όργανισμών οί όποίοι δρούν άνευ ένιαίας κατευθύνσεως, ήτο έπόμενον νά δημιουργήσει τοιαύτην σύγχυσιν, ώστε νά φθάσωμεν είς τον αντίθετον τού έπιδιωκομένου διά τήν άσφάλισιν σκοπού, τής κεριδάλψεως δηλαδή τών παλαιμάχων τής εργασίας καί των οικογενειών αυτών, εκ παραλλήλου δε έπιβαρύνει είς τοιούτον βαθμόν τάς μεσαίας καί μικράς επιχειρήσεις, ώστε νά δημιουργήται τό σοβαρότατον κοινωνικόν πρόβλημα τής ύπάρξεως τών έκιχειρήσεων αυτών.

Άμφότεραι αί άνωτέρω διαπιστώσεις δέν αποτελούν υπερβολήν, διότι είναι είς όλους γνωστόν ότι έκ τών ποικιλώνυμων ταμείων ελάχιστα απολαμβάνουν οί ήσφαλισμένοι είς αυτά εργατοϋπάλληλοι, οί δε έργοδόται επιβαρύνονται με 48% τών ύπ’ αυτών καταβαλλόμενων μισθών καί ημερομίσθιων ώς άποδεικνύει ή κατωτέρω στατιστική καταβολής εισφορών καί εκτάκτων επιδοτήσεων :

1)         Ι.Κ.Α. εισφορά 11%.

2) Ταμείου Ανεργίας 1%.

3) ’Επικουρικά Ταμεία 8%.

4) Επιβαρύνσεις :

α) Δώρου νέου έτους ημερομίσθια 25.

β) Δώρου Πάσχα ήμερομίσθια 15.

γ) Ήμέραι άργίας κατά τάς οποίας κατόπιν άποφάσεως τής Κυβερνήσεως καταβάλλεται τό ημερομίσθιον, ως είναι η 1^η  Μαΐου, ή 25η Μαρτίου κ.λ.π. σύνολον ημερομισθίων 5.

δ) θεριναί άδειαι μέσος όρος ήμερομίσθια 20. “Ητοι σύνο¬λον ήμερομισθίων κατ’έτος 65, άντιστοιχούντων προς ποσοστόν 22%.

5) Άντιφυματική άσφάλισις 1%.

Έχομεν σύνολον 43%. ’Εάν είς αυτό προστεθούν καί τά ποσοστά τών ήσφαλισμένων είς 5% τά όποια είδικώς οί έπαγγελματίαι καί βιοτέχναι καταβάλλουν εξ ιδίων, τότε έχομεν σύνολον 48%.

Τό άνωτέρω όμως ποσοστόν αυξάνει κατά πολύ μέ τήν άκολουθουμένην έσχάτως τακτικήν υπό τού Ι.Κ.Α., τού όποιου οί υπάλληλοι καθορίζουν αύθαιρέτως εισφοράς πολύ μεγαλυτέρας τών καταβαλλομένων μισθών καί ημερομισθίων.

“Αλλη τεραστία δυσκολία διά τούς έργοδότας εξ ίσου σοβαρά όσον καί ή έξεύρεσις τών έκάστοτε άπαιτουμένων ποσών διά τήν καταβολήν τών διαφόρων εισφορών είναι καί ό τρόπος καθορισμού καί καταβολής των.

Πολλοί έργοδόται είναι υποχρεωμένοι νά καταβάλλουν είς 5 καί 6 ταμεία εισφοράς διά τό προσωπικόν των. Μέ τάς έλαχίστας όμως γνώσεις πού διαθέτουν είναι αδύνατον μόνοι των νά διεκπεραιώσουν τήν έργασίαν αυτήν πού απαιτεί ειδικούς λογιστάς. Ώς έκ τούτου ύποχρεούνται νά προσλαμβάνουν καί άλλο είδικευμένον προσωπικόν,επιβαρυνόμενοι οϋτω μέ προσθέτους σημαντικωτάτους μισθούς.

Έν τώ μεταξύ έδημιουργήθησαν μεγάλαι απαιτήσεις τών Ταμείων αυτών άπό τούς έργοδότας διά τούς εξής λόγους :

1)         Τό Ι.Κ.Α. ένεργόν κατά πολύ άραιά διαστήματα έλεγχον είς τάς διαφόρους έπιχειρήσεις ευρίσκει πάντοτε έλλιπείς τάς κατατεθείσας εισφοράς καί χρεώνει ταύτας μέ τήν διαφοράν ή όποια μέ τάς προσαυξήσεις καί πρόστιμα ανέρχεται είς εκατομμύρια ολόκληρα.

2)         Πολλά κλαδικά η έπικουρικά Ταμεία έπεκτείνουν τήν δικαιοδοσίαν των καί είς άλλους κλάδους έργατών, διά μιας υπουργικής άποφάσεως, τής όποιας ουδέποτε λαμβάνουν έγκαίρως γνώσιν οί έργοδόται, ένώ κανονικώς θά έπρεπε νά ζητήται καί ή γνώμη των. ’Εκτός τούτου πολλαί αποφάσεις έχουν άναδρομικήν ίσχύν. Οϋτω μετά πάροδον πολλών μηνών ή καί έτους άκόμη οί έπαγγελματίαι καί βιοτέχναι εύρίσκονται χρεωμένοι μέ τεράστια ποσά προς κάποιον άσφαλιστικόν όργανισμόν, τού όποιου ήγνόουν καν τήν ϋπαρξιν.

3)         ‘Ιδρύονται συνεχώς νέα Ταμεία, μέ άναδρομικήν καταβολήν εισφορών είς αύτά. Πρόσφατον παράδειγμα έχομεν την «Όργάνωσιν ’Αντιφυματικής Άσφαλίσεως». Τήν ϋπαρξίν της οί έπαγγελματίαι καί βιοτέχναι έπληροφορήθησαν μόλις πρό μηνός έκ μιας εγκυκλίου σταλείσης ύπό τού νέου αύτού οργανισμού. Είς τήν εγκύκλιον αύτήν άνεφέρετο ότι πρέπει νά καταβάλουν εισφοράν 2% άπό 1ης Ιανουάριου 1% ό έργοδότης καί 1% ό έργαζόμενος –  είς περίπτωσιν δε καθυστερήσεως ή εισφορά αυτή θά αύξηθή μετά προβλεπόμενα πρόστιμα. ’Έπρεπε δηλαδή οί έργοδόται νά έχουν μαντικάς ικανότητας διά νά γνωρίζουν ότι θά έπρεπε νά πραγματοποιούν άπό τού Ιανουάριου καταθέσεις διά μέλλοντα νά ίδρυθη όργανισμόν. Επειδή όμως στερούνται τών ίκανοτήτων αυτών’ πρέπει τώρα νά καταβάλουν άναδρομικώς τεράστια ποσά, τά όποία είναι αδύνατον νά διαθέσουν.

Αύτή λοιπόν είναι ή δημιουργηθείσα είς τόν άσφαλιστικόν τομέα κατάστασις, έκ τήςόποίας, ένώ κατεβαραθρώθη ή μέση καί μικρά έπιχείρησις, ή όποία αποτελεί τήν σπονδυλικήν στήλην τού κοινωνικού μας καθεστώτος, δέν προσφέρονται παρά μόνον ψυχεία είς τούς ήσφαλισμένους.

Η άνάγκη όπως διορθωθή ή κατάστασις αύτή, ή όποία τόσους διά τήν κοινωνίαν κινδύνους εγκυμονεί, διεπιστώθη ήδη πρό πολλού.

Έν προκειμένω αί έπαγγελματοβιοτεχνικαί τάξεις, αί καί περισσότερον θιγόμεναι, είχον προτείνει άπλοποίησιν τού συστήματος άσφαλίσεως διά τής συγχωνεύαεως είς τό ΙΚΑ όλων τών έπικουρικών καί ασφαλιστικών ταμείων.

Διά τού τρόπου αύτού θά έλύετο όριστικώς τό όλον πρόβλημα, διότι ένοποιουμένης τής άσφαλίσεως, οί έργάται καί υπάλληλοι θά έξυπηρέτούντο καλλίτερον καί οί έργοδόται θά κατέβαλλον μίαν καί παγίαν είσφοράν

Μέ τήν άποψιν αύτήν έτάχθησαν καί οί δύο άμερικανοί έμπειρογνώμονες κ.κ. Πάουελ καί Μπράχαμ, οί άναλαβόντες άλληλοδιαδόχως τήν άναδιοργάνωσιν’ τού Ι.Κ.Α. Έξ αύτών ό κ. Πάουελ είχε καταρτίσει καί σχέδιον προγράμματος δι’ ού προεβλέπετο συγχώνευσις είς τό Ι.Κ.Α. όλων τών κλαδικών καί άσφαλιστικών Ταμείων.

Αργότερον ύπό τήν πίεσιν τών έργατικών οργανώσεων ό κ. Πάουελ ήναγκάσθη νά τροποποιήσει τό σχέδιον τούτο, προτείνας όπως διατηρηθούν τά ταμεία έκείνα πού έχουν μεγάλην οικονομικήν αντοχήν ύπό τήν προϋπόθεσιν όμως ότι θά κατηργείτο ή πρός αύτά είσφορά τών έργοδοτών καί ή είς αύτά άσφάλισις θά ήτο προαιρετική διά τούς έργατοϋπαλλήλους.

’Αλλά καί μέ αύτάς τάς τροποποιήσεις τό σχέδιον δέν έγένετο δεκτόν ύπό τών έκπροσώπων τών έργατών. Έν τω μεταξύ ό κ. Πάουελ άπεχώρησε ληξάσης τής συμβάσεώς του μετά τής Ελλάδος, τόν διεδέχθη δέ ό κ. Μπράχαμ, ό όποιος ήκολούθησε τήν τακτικήν τού κ. Πάουελ. Αλλά καί αύτού αί προσπάθειαι δέν άπέδωσαν, διότι συνήντησαν τήν μεγάλην άντίδρασιν τής ηγεσίας τών έργατών. “Ηδη τό Ι.Κ.Α. διευθύνεται άπό τήν παλαιάν του Διοίκησιν ή δέ άναδιοργάνωσις τών κοινωνικών άσφαλίσεων άνετέθη είς επιτροπήν έξ έκπροσώπων τών διαφόρων τάξεων καί τούτο σημαίνει διαιώνισιν τού ζητήματος μέχρι οριστικής άποτελματώσεώς του.

Αλλά διά τούς έπαγγελματίας καί βιοτέχνας ή ασφαλιστική μεταρρύθμισις είναι ζωτική άνάγκη καί θά πρέπη νά τακτοποιηθή τό ταχύτερον. Έν προκειμένω μία στενή συνεργασία μεταξύ έργοδοτικών καί έργατικών οργανώσεων θά είχε νά άποδώση πολλά, διότι εϊμεθα βέβαιοι ότι οί έκπρόσωποι τών έργατών θά έπείθοντο ότι ή ένοποίησις τών Ταμείων θά ώφελήση κατά κύριον λόγον τούς ήσφαλισμένούς καί όλιγώτερον τούς έργοδότας.

 

Πηγή: Δελτίον του Ε.Ε.Α. Ιούλιος 1950

 

Β