Θ. Μίαρης Επαναφορά του άρ. 70 του Κ.Φ.Ε. (Εξωδικαστικού συμβιβασμού)

Επαναφορά του άρθρου 70 του Κ.Φ.Ε. ( Εξωδικαστικού συμβιβασμού ), που ουσιαστικά καταργήθηκε με το άρθρο 36 του Ν. 3943/2011.

 

 

Γράφει ο Θρασύβουλος Μίαρης

Φοροτεχνικός

 

Το πρόβλημα της συσσώρευσης φορολογικών υποθέσεων στα δικαστήρια επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια. Πρώτα αυξήθηκε η προκαταβολή φόρου προκειμένου να ανοίγει ο δρόμος της δικαστικής προσφυγής, ως αποτρεπτικό στοιχείο.

 

Στη συνέχεια δημιουργήθηκε ειδική επιτροπή στο υπουργείο Οικονομικών για την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών. Φορολογούμενοι που αμφισβητούν πράξεις της φορολογικής διοίκησης δεν μπορούν να προσφύγουν απευθείας στα δικαστήρια, αν δεν περάσουν από την Επιτροπή με τα χίλια ονόματα (αρχικά Επιτροπή του άρθρου 70, μετά Υπηρεσία Εσωτερικής Επανεξέτασης, σήμερα Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών).

Το πρόβλημα δεν λύθηκε. Μετά τα δικαστήρια, «έπηξε» και η Διεύθυνση Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών. Στη συγκεκριμένη Διεύθυνση εκκρεμούν σήμερα 1.966 φορολογικές υποθέσεις. Το περασμένο έτος 1.239 φορολογούμενοι, περιμένοντας την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών τους, έχασαν άδικα τον καιρό τους. Ο νόμος όριζε αποκλειστική προθεσμία 60 ημερών για τη διεκπεραίωση της υπόθεσης. Αν μέσα σε εξήντα μέρες (σήμερα 90) δεν συζητηθεί η υπόθεση στη Διεύθυνση, τότε ο φορολογούμενος για να βρει το δίκιο του πάει στα δικαστήρια. Και εκεί  περιμένει μέχρι και δέκα χρόνια…

 

Μπορεί να φέρει άμεσα στο ταμείο πολλά. Όπως έδειξε πρόσφατη μελέτη του ΣΕΒ, στις δικαστικές αίθουσες εκκρεμούν περισσότερες από 400.000 φορολογικές υποθέσεις και στις μισές από αυτές δεν έχει καν οριστεί δικάσιμος.

 

Ο μέσος χρόνος αναμονής για υποθέσεις ΦΠΑ φτάνει τα 9,3 χρόνια, ενώ συνολικά για τις φορολογικές υποθέσεις η μέση αναμονή αγγίζει τα 5,3 χρόνια.

 

Όσο η υπόθεση δεν εκδικάζεται, τρέχουν τόκοι, προσαυξήσεις και σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και πανωτόκια.

 

Παρ' ότι η μέση επιβάρυνση των επιχειρήσεων κυμαίνεται από 7% έως και 52% επί της συνολικής αμφισβητούμενης διαφοράς, πηγές της ΓΓΔΕ με γνώση των στοιχείων αναφέρουν ότι υπάρχουν περιπτώσεις εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων στα δικαστήρια, με τόκους, πανωτόκια και προσαυξήσεις έως και 500%στο αρχικό κεφάλαιο.

 

Εξωδικαστικός συμβιβασμός όπως ίσχυε (άρθρο 70 του Κ.Φ.Ε. – Ν. 2238/1994) & άρθρου (70Α') του Κ.Φ.Ε., όπως αυτές τέθηκαν με το άρθρο 36 του Ν. 3943/2011

 

Πρόλογος

 Θα μπορούσαμε να την αποδώσουμε  σε μεγάλο βαθμό στο πολυδαίδαλο και πολύπλοκο φορολογικό μας σύστημα, το οποίο δημιουργεί πολλά κενά ερμηνειών με αποτέλεσμα να πληθαίνουν τα σημεία τριβής μεταξύ φορολογικών αρχών και ελεγχόμενων συνεπεία και της αυθαιρεσίας των φορολογικών οργάνων. 

 

Πολλές φορές μάλιστα τα αποτελέσματα των ελέγχων και το ύψος των προστίμων είναι τόσο εξοντωτικά που απειλούν ακόμη και τη βιωσιμότητα της επιχείρησης, ενώ κλονίζουν αφάνταστα το κλίμα εμπιστοσύνης που θα έπρεπε να υπάρχει μεταξύ φορολογικής διοίκησης και φορολογουμένων.

 
Είναι όμως απροστάτευτος ο φορολογούμενος σε τέτοια φαινόμενα αυθαιρεσίας των ελεγκτικών αρχών; 

Υπάρχει ασπίδα προστασίας για τους φορολογουμένους που μπαίνουν στο στόχαστρο της εφορίας;

 Ανέτρεξαμε στην ισχύουσα νομοθεσία και στους οδηγούς που κατά καιρούς εκδίδει το υπουργείο Οικονομικών και κωδικοποίησαμε τα νόμιμα μέσα αμύνης που έχει στη διάθεσή του ο ελεγχόμενος επιτηδευματίας, επί των αποτελεσμάτων του ελέγχου και γενικώς κατά τη μετά τον έλεγχο διαδικασία. Τα μέσα αυτά του παρέχουν τη δυνατότητα να προφυλαχθεί από αυθαίρετες συμπεριφορές, να μειώσει τα πρόστιμα, να προσβάλει τις κυρώσεις και να αποφύγει ακόμη και τις ποινικές διώξεις. 

 

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΥ ΕΠΕΤΑΙ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ 

Καταλογιστικές πράξεις και δυνατότητες 
του φορολογουμένου 

Μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου και την κοινοποίηση στον φορολογούμενο των οικείων καταλογιστικών πράξεων (φύλλα ελέγχου, αποφάσεις επιβολής προστίμου κ.λπ.) μαζί με τις σχετικές εκθέσεις ελέγχου σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί επιδόσεων, ο φορολογούμενος για κάθε μία από τις κοινοποιηθείσες πράξεις, μπορούσε: 

· Να υποβάλει στον προϊστάμενο της αρμόδιας ελεγκτικής αρχής που την εξέδωσε, εφόσον αμφισβητεί την ορθότητά της, μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών από την κοινοποίησή της (ή ενενήντα (90) ημερών αν πρόκειται για κάτοικο εξωτερικού), μη συμπεριλαμβανομένου του μηνός Αυγούστου εφόσον συντρέχει περίπτωση, πρόταση για διοικητική επίλυση της διαφοράς (συμβιβασμό):
α. Με ιδιαίτερη αίτηση ή
β. Με το δικόγραφο της τυχόν προσφυγής.

· Να καταθέσει, στην ελεγκτική αρχή που εξέδωσε την πράξη, προσφυγή μέσα στις ίδιες ως άνω προθεσμίες.
Ειδικά στην περίπτωση που η πρόταση για διοικητική επίλυση της διαφοράς υποβάλλεται με ιδιαίτερη αίτηση, η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής αναστέλλεται με την υποβολή της αίτησης, μη υπολογιζόμενης της ημέρας υποβολής αυτής και συνεχίζει από την επόμενη εργάσιμη για τις ΔΟΥ ημέρα της ημέρας υπογραφής της πράξης ματαίωσης ή μερικής επίλυσης της διαφοράς.

Αν ο φορολογούμενος δεν υπέβαλλε, για οποιονδήποτε λόγο, αίτηση διοικητικής επίλυσης ούτε καταθέσει προσφυγή ή αν προβεί σε κάποια από τις παραπάνω ενέργειες αλλά εκπρόθεσμα, η οικεία καταλογιστική πράξη οριστικοποιείται, με τις ανάλογες κατά περίπτωση συνέπειες (βεβαίωση ολόκληρου του σχετικού ποσού κ.λπ.). Η προσφυγή μπορεί να κατατίθεται και στη γραμματεία του δικαστηρίου στο οποίο απευθύνεται. 

 

Διοικητική επίλυση της διαφοράς (συμβιβασμός)

Διαδικασία

Υποβολή της αίτησης διοικητικής επίλυσης με τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία για την υποστήριξή της και ορισμός σχετικής συζήτησης.

Εξέταση της αίτησης κατά την ορισθείσα ημερομηνία από τον προϊστάμενο της αρμόδιας ελεγκτικής αρχής. Ειδικά όταν πρόκειται για φύλλα ελέγχου (ή πράξεις προσδιορισμού αποτελεσμάτων) φορολογίας εισοδήματος στα οποία περιλαμβάνονται και εισοδήματα από γεωργική ή εμπορική επιχείρηση ή από την άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος ή μόνο τέτοια εισοδήματα και εφόσον τηρήθηκαν βιβλία και στοιχεία Γ? κατηγορίας ΚΒΣ: 
α) Υποχρεωτικά λόγω ύψους ακαθάριστων εσόδων ή 
β)-Υποχρεωτικά λόγω νομικής μορφής ή προαιρετικά, εφόσον στις περιπτώσεις αυτές το ύψος των ακαθάριστων εσόδων υπερβαίνει το 50% των ακαθάριστων εσόδων που απαιτούνται για την υποχρεωτική τήρηση βιβλίων και στοιχείων Γ? κατηγορίας ΚΒΣ,
τότε η διοικητική επίλυση της διαφοράς γίνεται από σχετική τριμελή επιτροπή. 
Σε περίπτωση απουσίας του φορολογουμένου ή του εξουσιοδοτημένου εκπροσώπου του κατά τη σχετική συνεδρίαση, η διοικητική επίλυση της διαφοράς ματαιώνεται. 

Σύνταξη και υπογραφή σχετικής πράξης ή πρακτικού επίλυσης της διαφοράς σε περίπτωση σύμπτωσης, ολικά ή μερικά, των απόψεων και από τα δύο μέρη.

Παράδοση αντιγράφου της παραπάνω πράξης ή πρακτικού στον φορολογούμενο.

Σημείωση: Η συζήτηση της αίτησης διοικητικής επίλυσης και η υπογραφή κατά τα ανωτέρω της σχετικής πράξης ή του πρακτικού επίλυσης της διαφοράς μπορεί να γίνει και από ειδικό πληρεξούσιο του φορολογουμένου, εφόσον κατατεθεί πληρεξούσιο έγγραφο, δημόσιο ή ιδιωτικό με βεβαίωση του γνήσιου της υπογραφής του εντολέα κατά τις σχετικές διατάξεις. 

Αποτελέσματα

· Αμετάκλητο της πράξης ή του πρακτικού επίλυσης της διαφοράς.

· Μείωση στο 1/2 του προβλεπόμενου σε ορισμένες περιπτώσεις ποσοστού προσαύξησης του συντελεστή καθαρού κέρδους (π.χ. επί απόρριψης βιβλίων και στοιχείων κλπ.), υπό προϋποθέσεις. 

· Μείωση των καταλογισθέντων ποσών πρόσθετων φόρων ή προστίμων, σε ποσοστό που καθορίζεται από τις οικείες διατάξεις. Συγκεκριμένα προβλέπεται:
– Μείωση του πρόσθετου φόρου (προσαύξησης) στα τρία πέμπτα (3/5) αυτού. 
– Μείωση των προστίμων στο ένα τρίτο (1/3) αυτών.
Σε περίπτωση αποδεδειγμένης ολικής ή μερικής ανυπαρξίας της παράβασης, τα πρόστιμα διαγράφονται ολικά ή μερικά.

Σημείωση: Οι παραπάνω μειώσεις αποτελούν τον κανόνα που εν γένει εφαρμοζόταν. Σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις προβλέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις διαφορετικό καθεστώς. 

· Μεγαλύτερος αριθμός δόσεων για την καταβολή των βάσει συμβιβασμού βεβαιούμενων ποσών από εκείνον που προβλέπεται για την καταβολή των οικείων ποσών βάσει δικαστικών αποφάσεων.
· Αρση του αξιοποίνου, εφόσον προβλέπεται ποινική δίωξη, στις περιπτώσεις του συνολικού για κάθε φορολογία συμβιβασμού. 

Προϋποθέσεις ήταν :

·H Εμπρόθεσμη υποβολή της σχετικής αίτησης.

· H Καταβολή ποσού ίσου με το ένα πέμπτο (1/5) του βάσει συμβιβασμού οφειλόμενου κύριου και πρόσθετου φόρου ή προστίμου κατά την υπογραφή της πράξης ή του πρακτικού συμβιβασμού ή το αργότερο μέσα στις δύο επόμενες εργάσιμες για τις ΔΟΥ ημέρες, με εξαίρεση τις υπό εκκαθάριση επιχειρήσεις.
Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής από τον φορολογούμενο του παραπάνω ποσοστού φόρου ή προστίμου, ο συμβιβασμός θεωρείται ως μη γενόμενος.

 

 -Εξωδικαστική και δικαστική επίλυση φορολογικών διαφορών επιτροπές άρθρου 70, 70Α και 70 Β νόμος 2238/1994 όπως τροποποιήθηκαν με τους παρακάτω νόμους,

1. Επιτροπή άρθρου 70 νόμος 2238/1994 καταργήθηκε με το νόμο 4152/2013 άρθρο 1 υποπαράγραφος Α5 ΦΕΚ Α΄  107.
2. Επιτροπή άρθρου 70Α νόμος 2238/1994 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το νόμο 3943/2011 άρθρο 36 ΦΕΚ Α΄ 66 καταργήθηκε με το νόμο 4152/2013 άρθρο 1 υποπαράγραφος Α5 ΦΕΚ Α΄ 107.
3. Επιτροπή άρθρου 70 Β νόμος 2238/1994 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το νόμο 4152/2013 άρθρο 1 υποπαράγραφος Α5 ΦΕΚ Α΄ 107
– Νέο ποινολόγιο (νόμος 4174/2013 άρθρα 54, 55 και 66) σε συνδυασμό με 
– Διασφάλιση των συμφερόντων του δημοσίου (άρθρο 14 νόμος 2523/1997, διαλύουν οποιαδήποτε επιχειρματικότητα στην Ελλάδα.