Το εμπόριο στη μέγγενη της ύφεσης

 

Παρουσιάστηκε τη Δευτέρα, 19/11/2012, η 12η Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου 2012 που εκπονεί κάθε χρόνο η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ).

H έκθεση αποτυπώνει τις εξελίξεις που έχουν σημειωθεί στο εμπόριο, εστιάζοντας ιδιαίτερα στις Μικρές και Μεσαίες Εμπορικές Επιχειρήσεις. Τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν από την Έκθεση του 2012 είναι απογοητευτικά. Η ύφεση στον κλάδου του εμπορίου καταγράφεται δραματική και μάλιστα ανεξάρτητα μεγέθους επιχείρησης, αντανακλώντας τη γενικότερη κατάσταση της οικονομίας.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο Υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων κ. Κωστής Χατζηδάκης, ο Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Θανάσης Σκορδάς και εκπρόσωποι του πολιτικού και επιχειρηματικού κόσμου.

Από πλευράς ΕΕΑ παραβρέθηκαν πολλά μέλη του ΔΣ, κυρίως από κλάδους που επηρεάζονται από τις εξελίξεις στο εμπόριο.

 

Μετά την παρουσίαση των βασικών σημείων της έκθεσης από τον πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Βασίλη Κροκιδη, μίλησε ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Κωστής Χατζηδάκης. Χαιρετισμό απηύθυναν η Πρόεδρος των Μικρομεσαίων της Ευρώπης (UEAPME) κα Gunilla Almgren, ο Πρόεδρος των Εργοδοτών της ΕΟΚΕ κ. Henri Malosse. Παρεμβάσεις με σχόλια επί της έκθεσης και της κατάστασης έκαναν επίσης ο Πρόεδρος της ΓΣΕΕ κ. Ιωάννης Παναγόπουλος, ο Πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ κ. Δημήτρης Ασημακόπουλος και ο εκτελεστικός Αντιπρόεδρος του ΣΕΒ κ. Χάρης Κυριαζής.

Την εκδήλωση παρουσίασε η δημοσιογράφος κα Μάρθα Λεκκάκου. Της παρουσίασης της έκθεσης προηγήθηκε συνέντευξη τύπου κατά την οποία η επιστημονική σύμβουλος της ΕΣΕΕ κα Βάλλια Αρανίτου ανέλυσε τα αποτελέσματα των ερευνών που αποτυπώθηκαν στην έκθεση.

Η ομιλία του προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Βασίλη Κορκίδη

 

Ο κ. Κορκίδης στην ομιλία του εξέθεσε τη ζοφερή κατάσταση την οποία βιώνει  το εμπόριο σήμερα, δεχόμενο άμεσα τις συνέπειες στης κρίσης, επισημαίνοντας ότι προτεραιότητα έχει η επιστροφή στην ανάπτυξη και λιγότερο η βιωσιμότητα του χρέους. Αναφέρθηκε στην σημασία του κοινωνικού διαλόγου, ως δημοκρατική κατάκτηση και βασικό στοιχείο του ευρωπαϊκού κεκτημένου, επισημαίνοντας ότι καθ' όλη την διάρκεια της κρίσης, τόσο η Πολιτεία όσο και η Τρόικα αγνόησαν τους κοινωνικούς εταίρους, με αποτέλεσμα να καταλήξουμε στην σημερινή αδιέξοδη κατάσταση.

Για τα μνημόνια και τα μέτρα που λαμβάνονται ο κ. Κροκίδης ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «Η συνταγή των συνεχόμενων Μνημονίων φαίνεται να έχει αποτύχει στην Ελλάδα. Και αυτό διότι ήταν (…)  μια μηχανιστική μετατροπή σε πολιτικές, περισπούδαστων οικονομικών αναλύσεων για την παθογένεια της χώρας και στενών επιδιώξεων που αναφέρονταν περισσότερο στο ατομικό παρά στο συλλογικό συμφέρον.  Οι λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικονομία της χώρας μας πρέπει να προέλθoυν από τις νέες ιδέες και τους νέους στόχους των Ελλήνων μικρομεσαίων που γνωρίζουν σε τι αναφέρονται και μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση του ΑΕΠ και στην αποκατάσταση της ανάπτυξης στην χώρα μας. Η επιστροφή της αγοραστικής δύναμης στο 1984, των μισθών και των εισοδημάτων στο 1999 σίγουρα δεν θα βοηθήσουν την οικονομία της Ελλάδας το 2013».

Όπως αναφέρθηκε από τον κ Κροκίδη  «στην Ευρώπη των 400 εκ. υπάρχουν 23 εκ. ΜμεΕ, ενώ στην Ελλάδα των 11 εκ. υπάρχουν λιγότερες από 680.000. Δηλαδή, και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει 1 ΜμεΕ επιχείρηση ανά περίπου 16 έως 17 κατοίκους. Πού είναι λοιπόν η υπερβολή; Η Ευρώπη σχεδιάζει το Πλαίσιο Συνοχής της περιόδου 2014-2020 με τα προγράμματα Horizon 2020 και Cosme για τις ΜμεΕ, ενώ εμείς ψάχνουμε να βρούμε τρόπο να φτάσουμε ασθμαίνοντας και με το ζόρι στο 2014».

Για την αναστροφή της κατάστασης, όπως ανέφερε ο κ. Κροκίδης, η ΕΣΕΕ διεκδικεί δίκαιη φορολογία, επαρκή χρηματοδότηση των ΜμεΕ, Ασφάλιση και Υγεία, πάταξη του παρεμπορίου, προστασία της «εντός κρίσης μικρομεσαίας επιχείρησης» με τη θεσμοθέτησή της με 3 απλά κριτήρια: τη μείωση του τζίρου, τον τραπεζικό δανεισμό και τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, εισαγωγή προσωρινής προστασίας της και «πάγωμα» όλων των μέτρων καταδίωξης των ΜμεΕ.

Ο κ Χατζηδάκης

 

Ο υπουργός Ανάπτυξης, κ. Κ. Χατζηδάκης έδωσε έμφαση στα ζητήματα της ανάπτυξης, στην πάταξη του παραεμπορίου και της παραοικονομίας και στην στήριξη της Μμε επιχείρησης ως κόμβου της αναπτυξιακής προοπτικής.
Παράλληλα, προανήγγειλε μία σειρά από παρεμβάσεις του Υπουργείου τόσο για ζητήματα χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, όσο και για προσπάθειες διασφάλισης ενός υγιούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Σχετικά με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, σημείωσε ότι θα εξαντλήσει η κυβέρνηση όλα τα περιθώρια για να διορθωθεί η κατάσταση, ενώ επανέλαβε ότι καταβάλλονται προσπάθειες τόσο σε επίπεδο διαρθρωτικών αλλαγών αλλά και για την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών για να ξεκινήσει η αποκατάσταση της ρευστότητας.

Στο πλαίσιο της ανεύρεσης ρευστότητας, υπενθύμισε τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί τόσο σε συνεργασία με την ΕΤΕπ, όσο και για την μόχλευση κεφαλαίων από το ΕΤΕΑΝ και το ΕΣΠΑ.

Μέσω του ΕΣΠΑ, είπε ο υπουργός, θα ανακοινωθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες πρόγραμμα 500 εκατ. ευρώ που θα διατεθεί από τα ΠΕΠ για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και σε συνεργασία με την ΕΤΕπ και την ΕΒRD γίνονται συζητήσεις αυτές τις ημέρες για να προχωρήσει ένα νέο πρόγραμμα.

Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ

 

Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ κ.  Δημήτρης Ασημακόπουλος αναφέρθηκε στη δεινή θέση που βρίσκονται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις από την αρχή της κρίσης. Η κατάσταση αυτή επιβεβαιώνεται, όπως ανέφερε τόσο από τις εμπειρικές παρατηρήσεις όσο και από τις έρευνες που διεξάγουν η ΓΣΕΒΕΕ και η ΕΣΕΕ.

Ευχήθηκε «καλό κουράγιο και αλλά και πείσμα και αγώνας στο πεζοδρόμιο της πραγματικής οικονομίας για να ξεκολλήσουμε από τον πάγο της ύφεσης. Για συμβεί αυτό, είπε, πρέπει να υπάρξει κινητικότητας τόσο σε μεγάλες επενδύσεις αλλά κυρίως σε μικρή κλίμακα. Χωρίς κινητικότητα και επενδύσεις σε μικρή κλίμακα, στις μικρές επιχειρήσεις,  ανάπτυξη δεν γίνεται. Οι μικρές επιχειρήσεις στην ΕΕ έδωσαν το 85% των νέων θέσεων εργασίας και καταλαβαίνουμε την αξία που έχουν στην απασχόληση».

Αναφέρθηκε, επίσης, σε στοιχεία έρευνας της ΓΣΕΒΕΕ στα οποία φαίνεται ότι οι μικρές επιχειρήσεις λειτουργούν σχεδόν με το μισό της παραγωγικής τους δυνατότητας. «Η κρίση, τόνισε, είναι τόσο μεγάλη που αρκεί να πούμε ότι το 50% σχεδόν των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ δεν καταβάλει τις εισφορές του προκειμένου να καλύψει άλλες ανάγκες και μένει έτσι έκθετος σε βάρος της υγείας του. Παρά τη χειρότερη θέση τους όμως οι μικρές επιχειρήσεις αντιστέκονται στις απολύσεις περισσότερο από τις μεγάλες. Απολύουν δηλαδή πολύ πιο δύσκολα».

Ο κ. Ασημακόπουλος επεσήμανε με έμφαση τους κινδύνους που αναφύονται για τη δημοκρατία από την κρίση, η οποία ευνοεί την άνθιση του φασιστικού φαινομένου και την «εκκόλαψη του αβγού του φιδιού». Κάλεσε δε τους κοινωνικούς εταίρους να συσπειρωθούν και να μην επιτρέψουν μια τέτοια διολίσθηση της κοινωνίας.

Ο εκπρόσωπος του ΣΕΒ

Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος του ΣΕΒ Χάρης Κυριαζής ανέφερε ότι «το εμπόριο μπορεί να αποτελέσει το παράδειγμα ενός τομέα της οικονομίας που αναγνώρισε τα αίτια της κρίσης, έκανε την αυτοκριτική του και κοίταξε μπροστά, ενός τομέα που κατάφερε να εξέλθει από την κρίση οικονομικά ισχυρότερος και ικανός να προσφέρει στην Ελλάδα υψηλή προστιθέμενη αξία με βιώσιμες επιχειρήσεις».

Ευρήματα της έκθεσης

Τον τελευταίο χρόνο, το εμπόριο απώλεσε 93.500 θέσεις εργασίας, συγκεντρώνοντας μόλις 673.400 απασχολουμένους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η απασχόληση στο εμπόριο διαμορφώθηκε κάτω από τις 700.000 θέσεις για πρώτη φορά από το 1999.
Το εμπόριο παραμένει ένας από τους σημαντικότερους τομείς της ελληνικής οικονομίας ο οποίος συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της απασχόλησης στην Ελλάδα, καθώς κατά τη διάρκεια της κρίσης διατήρησε πάνω από το 1/3 των θέσεων εργασίας που είχε δημιουργήσει από το 1993 έως το 2008, ενώ συμμετέχει με μόλις 1 θέση μισθωτής εργασίας σε κάθε 10 αντίστοιχες θέσεις που χάθηκαν από την ελληνική οικονομία.
Κατά το 2012 το εμπόριο παρείχε απασχόληση σε 679.350 άνδρες και γυναίκες, αριθμός που αντιστοιχεί στο 17,9% της συνολικής απασχόλησης στην ελληνική οικονομία και στο ¼ περίπου (23,0%) των απασχολουμένων στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας.
Σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο η μείωση στην απασχόληση του εμπορίου ήταν η μεγαλύτερη, αριθμητικά, σε σχέση με τους υπόλοιπους 16 κλάδους της ελληνικής οικονομίας όπου επίσης μειώθηκε η απασχόλησή τους.
Η απασχόληση αυξήθηκε μόνο στον κλάδο της εμπορίας και συντήρησης οχημάτων στις επιχειρήσεις που απασχολούν από 10 εργαζομένους και πάνω, ενώ αντίθετα μειώθηκε σε όλους τους υπόλοιπους κλάδους του εμπορίου καθώς και στις μικρού μεγέθους επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 10 άτομα.
Σε κάθε έμπορο-εργοδότη αναλογούν κατά μέσο όρο 5,6 μισθωτοί έναντι 5,0 του προηγούμενου έτους και 3,4 το 1993, γεγονός που υποδεικνύει το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων του εμπορίου.
Η συμμετοχή των νέων μέχρι 29 ετών οι οποίοι εργάζονται στο εμπόριο στο σύνολο των απασχολουμένων στον κλάδο, παραμένει μεγαλύτερη από την αντίστοιχη συμμετοχή των νέων στον σύνολο της οικονομίας και στον τομέα των υπηρεσιών (17,4% στο εμπόριο, 13,7% στο σύνολο της οικονομίας και 14,5% στις υπηρεσίες).
Το ποσοστό της μερικής απασχόλησης αυξήθηκε σημαντικά, από 5,6% το 2011 σε 7,3% το 2012.
Το λιανικό εμπόριο είναι ο κλάδος στον οποίο εργάζεται η μεγάλη πλειοψηφία των απασχολουμένων στο εμπόριο (69,0%).
Το 2012 το 10,0% των εργαζομένων στο εμπόριο ήταν εργοδότες, το 27,7% αυτοαπασχολούμενοι, το 56,2% μισθωτοί και το 6,1% συμβοηθούντα μέλη της οικογένειας.
Το εμπόριο αντιπροσωπεύει το 25,0% των εργοδοτών της χώρας, το 20,0% των αυτοαπασχολουμένων, το 16,0% των μισθωτών και το 22,0% των συμβοηθούντων μελών.
Το εμπόριο χαρακτηρίζεται για τη μεγάλη συγκέντρωση απασχολουμένων που είναι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς περίπου 6 στους 10 εργαζομένους προέρχονται από αυτή την εκπαιδευτική βαθμίδα (57,3%). Αναλογούν 3 στους 10 εργαζομένους (32,0%) οι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ το 10,0% έχει λάβει μόνο πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Οι εκτιμήσεις για το 2012

Περισσότερες από 8 στις 10 ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ και 6 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμούν ότι οι πωλήσεις και τα κέρδη τους το 2012 είναι μειωμένα.
Οι 6 στις 10 επιχειρήσεις ανεξάρτητα από νομική μορφή δήλωσαν στασιμότητα στις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου.
Η απόλυτη πλειονότητα των εμπορικών επιχειρήσεων ανεξάρτητα από νομική μορφή δήλωσε στασιμότητα απασχόλησης το 2012.
Οι ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ επιδεικνύουν μεγαλύτερες αντιστάσεις σε σχέση με τις ΑΕ και ΕΠΕ σε θέματα μείωσης του προσωπικού τους.
Σχεδόν οι 9 στις 10 ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ και 6 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμούν ότι επιδεινώθηκε η ρευστότητά τους το 2012.

Οι προβλέψεις για το 2013

Οι 7 στις 10 ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ και 4 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ προβλέπουν ότι οι πωλήσεις και τα κέρδη τους θα είναι μειωμένα.
Προβλέπεται νέα εξασθένιση της επενδυτικής ροπής, ιδιαίτερα από τις ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ καθώς περισσότερες από 4 στις 10 δήλωσαν πρόθεση μείωσης των επενδύσεών τους.
Η απόλυτη πλειονότητα (60%) των ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ προβλέπει στασιμότητα της απασχόλησης, παράλληλα όμως διευρύνθηκε δραστικά το μερίδιο όσων προβλέπουν μείωση της απασχόλησης.
Οι 5 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ θεωρούν ότι η απασχόληση θα παραμείνει περίπου στάσιμη το 2013, ενώ περίπου 1 στις 3 προβλέπει μείωση.
Η απαισιοδοξία για τη ρευστότητα είναι έντονη, με 7 στις 10 ΟΕ, ΕΕ και ΑτΕ και 4 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ να προβλέπουν επιδείνωση της ρευστότητάς τους το 2013.