“Υπερπλεονάσματα” κυοφορούν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες

Η δημοσιονομική αξιολόγηση με μοναδικό σημείο αναφοράς τις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μπορεί υπό προϋποθέσεις να οδηγήσει σε πολύ υψηλά πλεονάσματα, τα οποία θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τη μείωση του χρέους.

Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, τα κράτη μέλη θα συμφωνούν σε έναν ορίζοντα τεσσάρων ετών για συγκεκριμένες “οροφές” πρωτογενών δαπανών που δεν θα αλλάζουν, μαζί με ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα διατηρούν θετικό πρόσημο στην ανάπτυξη και θα μειώνουν το χρέος των υπερχρεωμένων χωρών, όπως η Ελλάδα. Σε περίπτωση καθοδικού κύκλου της οικονομίας (δηλαδή ύφεσης), θα ενεργοποιείται η ρήτρα συνολικής διαφυγής. Δηλαδή θα παγώνουν οι δημοσιονομικοί στόχοι και το κράτος μέλος θα κάνει δαπάνες για να ανακτήσει θετικό ρυθμό ανάπτυξης. Το κενό που υπάρχει, είναι τι θα γίνεται αν η οικονομία υπεραποδίδει και υπερβαίνει τους στόχους σε έσοδα και πλεόνασμα που έχει υπολογιστεί κατά την αρχική διαπραγμάτευση με την Κομισιόν.

Χωρίς να υπάρχει προσαρμογή στην πρόταση όπως έχει παρουσιαστεί, η υπεραπόδοση της οικονομίας θα μπορεί να διατίθεται μόνο για τη μείωση του χρέους. Κάθε άλλη χρήση των “υπερπλεονασμάτων” θα αύξανε την οροφή δαπανών και θα ενεργοποιούσε αυτόματες κυρώσεις για την Ελλάδα.

Τα μεσοπρόθεσμα υπερπλεονάσματα
Την ίδια ώρα, το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης 2023-2026 το οποίο εστάλη στα τέλη Απριλίου στις Βρυξέλλες, προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ για φέτος αλλά, όπως διευκρινίζεται, ο στόχος παραμένει στο 0,7% του ΑΕΠ. Αυτό από μόνο του, δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο 880 εκατ. ευρώ για το 2023, που δεν αναφέρεται πώς θα διατεθεί. Το 2024 προβλέπεται πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ, το 2025 2,3% του ΑΕΠ και το 2026 πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ. Σε γενικές γραμμές τονίζεται ότι στόχος είναι από το 2024 μέχρι και το 2026 να έχουμε σε μέση ετήσια βάση πλεόνασμα 2% του ΑΕΠ. Συνεπώς, με βάση τις προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών, θα υπάρχει για το διάστημα 2023-2026 διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος 1,3% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 2,86 δισ. ευρώ.

Την περασμένη Δευτέρα, οι εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν εκτιμούσαν ότι για φέτος η Ελλάδα θα έχει πρωτογενές πλεόνασμα 1,9% του ΑΕΠ, το οποίο θα φτάσει το 2024 στο 2,5% του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι η Κομισιόν προβλέπει μόνο για το 2023 επιπλέον δημοσιονομικό χώρο από αυτόν που προβλέπει το υπουργείο Οικονομικών, κατά 1,2% του ΑΕΠ, δηλαδή 2,64 δισ. ευρώ. Αν στο ποσό αυτό προστεθεί ο δημοσιονομικός χώρος που προβλέπεται για το σύνολο της τετραετίας φτάνουμε αισίως τα 5,5 δισ. ευρώ.

Από το ποσό αυτό των 5,5 δισ. ευρώ, με βάση την πρόταση της Κομισιόν ως έχει σήμερα, θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο 2 δισ. ευρώ για μειώσεις φόρων και εισφορών που έχει ενσωματώσει ήδη το υπουργείο Οικονομικών στο ΠΣΑ 2023-2026. Τα υπόλοιπα 3,5 δισ. ευρώ, θα πρέπει να διατίθενται μόνο για μείωση του χρέους.

Προτεραιότητα για τη νέα κυβέρνηση
Με αυτά τα δεδομένα, στην ατζέντα της νέας κυβέρνησης και κατ’ επέκταση του νέου οικονομικού επιτελείου, το οποίο θα κληθεί να διαπραγματευτεί το τετραετές πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής με τις Βρυξέλλες, θα πρέπει να υπάρχει και αυτό το θέμα. Να υπάρχει δηλαδή μια πρόβλεψη ότι, αν υπάρχει υπεραπόδοση της οικονομίας, αν όχι όλη, τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος της, να μπορεί διατεθεί για παρεμβάσεις οι οποίες θα ενισχύουν την ανάπτυξη, τα εισοδήματα και τελικά θα οδηγήσουν σε μείωση του χρέους μεγαλύτερη από ό,τι αν το υπερπλεόνασμα δίνονταν απευθείας για τη μείωση του χρέους.

Πηγή: Capital.gr