Έρχονται τα πάνω- κάτω στο ΦΠΑ

Απάτες, κυκλώματα, φοροαποφυγή, φοροδιαφυγή, ξέπλυμα χρήματος. Αυτή τη γάγγραινα που έχει προκαλέσει το ισχύον πλαίσιο εφαρμογής του ΦΠΑ, προσπαθεί να ξεριζώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μια από τις παραμέτρους αυτού του σχεδιασμού είναι η αλλαγή του τόπου και του τρόπου απόδοσης του φόρου.

 

Η δέσμη μέτρων της Κομισιόν τροποποιεί σημαντικά τους κανόνες σχετικά με τον ΦΠΑ και αναμένεται να διευκολύνει τις εταιρείες σε όλη την ΕΕ, θέτοντας τέλος στα 25 έτη του «μεταβατικού» καθεστώτος ΦΠΑ στην ενιαία αγορά. Τον περασμένο Οκτώβριο, η Επιτροπή πρότεινε τις βασικές αρχές για τη δημιουργία ενιαίου χώρου ΦΠΑ στην ΕΕ, γεγονός που θα βοηθήσει να αντιμετωπιστεί η απάτη που πλήττει, επί του παρόντος, τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών της ΕΕ και εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 50 δισ. EUR ετησίως. Με αυτά τα τεχνικά μέτρα, η Επιτροπή ευελπιστεί ότι τα κράτη μέλη θα αρχίσουν συζητήσεις σχετικά με τις ευρύτερες αρχές ή «ακρογωνιαίους λίθους» ενός απλούστερου και περισσότερο ανθεκτικού οριστικού συστήματος ΦΠΑ στην ΕΕ για τις εμπορευματικές συναλλαγές εντός της ΕΕ.

 

Βασικά στοιχεία της πρότασης

Η θέση σε λειτουργία των ακρογωνιαίων λίθων του οριστικού συστήματος ΦΠΑ οδηγεί σε σημαντικές αλλαγές της οδηγίας ΦΠΑ. Από τα 408 άρθρα της οδηγίας ΦΠΑ, τα 200 περίπου θα χρειαστεί να προσαρμοστούν ώστε να επιτευχθούν τα ακόλουθα οφέλη για τις επιχειρήσεις και τους εθνικούς προϋπολογισμούς:

 

Απλούστευση του τρόπου φορολόγησης των αγαθών

Στο ισχύον σύστημα ΦΠΑ, οι εμπορευματικές συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων χωρίζονται σε δύο πράξεις: πώληση με απαλλαγή από τον ΦΠΑ στο κράτος μέλος καταγωγής και φορολογούμενη απόκτηση στο κράτος μέλος προορισμού. Με τη σημερινή πρόταση τίθεται τέλος σε αυτόν τον τεχνητό διαχωρισμό μιας ενιαίας εμπορικής συναλλαγής. Με τις τροποποιήσεις που περιέχονται στους κανόνες ΦΠΑ, εφόσον συμφωνηθούν, οι διασυνοριακές εμπορευματικές συναλλαγές θα ορίζονται ως «ενιαία φορολογητέα παροχή» και έτσι θα διασφαλίζεται ότι τα αγαθά φορολογούνται στο κράτος μέλος στο οποίο τερματίζεται η μεταφορά των αγαθών, όπως θα έπρεπε να συμβαίνει. Αναμένεται δραστική μείωση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ.

 

Ενιαία διαδικτυακή πύλη («μονοαπευθυντική θυρίδα») για τους συναλλασσομένους

Για να πραγματοποιηθεί η τροποποίηση των κανόνων ΦΠΑ όσο το δυνατόν πιο απρόσκοπτα για τις επιχειρήσεις, με τις σημερινές τροποποιήσεις θα θεσπιστούν οι απαραίτητες διατάξεις ώστε να δημιουργηθεί διαδικτυακή πύλη ή «μονοαπευθυντική θυρίδα» για όλους τους συναλλασσομένους στην ΕΕ που πραγματοποιούν συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων (B2B) προκειμένου να τακτοποιούν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τον ΦΠΑ, όπως ανακοινώθηκε με τις προτάσεις μεταρρύθμισης από την Επιτροπή τον Οκτώβριο του 2017. Το σύστημα αυτό θα διατίθεται επίσης σε εταιρείες εκτός της ΕΕ που επιθυμούν να πωλούν σε άλλες επιχειρήσεις εντός της Ένωσης και που, διαφορετικά, θα έπρεπε να εγγράφονται στα μητρώα ΦΠΑ σε κάθε κράτος μέλος. Εφόσον τεθούν σε ισχύ οι διατάξεις, οι επιχειρήσεις αυτές θα πρέπει απλώς να ορίζουν έναν μεσάζοντα στην ΕΕ ο οποίος θα αναλαμβάνει τα θέματα ΦΠΑ εκ μέρους τους.

 

Λιγότερη γραφειοκρατία

Με τις αλλαγές αναθεωρείται εκ βάθρων ο αυτοελεγχόμενος χαρακτήρας του ΦΠΑ και θα μειωθούν οι διοικητικές διατυπώσεις τις οποίες καλούνται να διεκπεραιώνουν οι επιχειρήσεις, όταν πωλούν σε άλλες εταιρείες σε άλλα κράτη μέλη. Για τις εμπορευματικές συναλλαγές δεν θα είναι πλέον αναγκαίες ειδικές υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων που συνδέονται με το μεταβατικό καθεστώς ΦΠΑ. Η περαιτέρω τιμολόγηση σχετικά με τις συναλλαγές στην ΕΕ θα διέπεται από τους κανόνες του κράτους μέλους του πωλητή, γεγονός που αναμένεται να την καταστήσει λιγότερο επαχθή για τον πωλητή.

 

Ο πωλητής είναι συνήθως υπεύθυνος για την είσπραξη του ΦΠΑ

Με τη σημερινή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διευκρινίζεται ότι ο πωλητής είναι αυτός που θα πρέπει να χρεώνει τον οφειλόμενο ΦΠΑ για πώληση αγαθών στον πελάτη του σε άλλη χώρα της ΕΕ, με τον συντελεστή του κράτους μέλους προορισμού. Ο αποκτών τα αγαθά θα υπόκειται σε ΦΠΑ μόνο στην περίπτωση που ο πελάτης είναι πιστοποιημένος υποκείμενος στον φόρο (δηλ. αξιόπιστος φορολογούμενος, με την ιδιότητά του αυτή αναγνωρισμένη από τη φορολογική διοίκηση).