Οι συχνότερες διαδικτυακές οικονομικές απάτες – Εκστρατεία ενημέρωσης

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μήνα Ασφάλειας στον Κυβερνοχώρο, η Europol, σε συνεργασία με την ΕΤΟ, εγκαινίασε την Τετάρτη, 17 Οκτωβρίου 2018, την εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για τις απάτες στον κυβερνοχώρο (“cyber scams”).

Στην έννοια των “cyber scams” εμπίπτουν οι ακόλουθες περιπτώσεις:

– Απάτη του CEO (“CEO Fraud”)
– Απάτη μέσω τιμολογίων και λοιπών παραστατικών (“invoice Fraud”)
– Απατηλές τηλεφωνικές κλήσεις (“vishing”), Απατηλά μηνύματα SMS (“smishing”), Απατηλά μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (“phishing”)
– Απατηλές ιστοσελίδες τραπεζών (“spoofed bank websites”)
– Απάτη μέσω διαδικτυακών ραντεβού (“romance scam”)
– Απώλεια δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα διαμέσου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (“personal data theft via social media”)
– Απάτες σχετιζόμενες με επενδύσεις (“investment scams”)
– Απάτες σε αγορές μέσω διαδικτύου (“online shopping scams”).

Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, από 17 Οκτωβρίου 2018, οι αρμόδιες αρχές επιβολής του νόμου από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ, 5 κράτη μέλη εκτός ΕΕ1, 24 εθνικές τραπεζικές ενώσεις και τράπεζες και πολλοί άλλοι φορείς καταπολέμησης της εγκληματικότητας στον κυβερνοχώρο θα αυξήσουν την ευαισθητοποίηση όλων σχετικά με αυτό το εγκληματικό φαινόμενο. Αυτή η πανευρωπαϊκή προσπάθεια θα υλοποιηθεί μέσω μιας επικοινωνιακής εκστρατείας, την αξιοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, των εθνικών αρμόδιων αρχών επιβολής του νόμου, των τραπεζικών ενώσεων και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Σύμφωνα με τις συστάσεις του IOCTA 2018, η αποτελεσματικότερη άμυνα κατά της κοινωνικής μηχανικής (social engineering) είναι η εκπαίδευση των δυνητικών θυμάτων – που μπορεί να είναι οποιοσδήποτε από εμάς όταν χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο. Η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τον τρόπο εντοπισμού τέτοιων τεχνικών εξαπάτησης θα βοηθήσει να παραμείνουν τόσο οι ίδιοι όσο και τα οικονομικά τους ασφαλή κατά την περιήγησή τους στο διαδίκτυο.
Για αυτήν την εκστρατεία, το υλικό ευαισθητοποίησης συντάχθηκε σε 27 γλώσσες, διαθέσιμες στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση της Europol και περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τις 7 συνηθέστερες περιπτώσεις ηλεκτρονικής απάτης και πώς μπορούν αυτές να αποφευχθούν:
• Απάτη CEO: οι απατεώνες (scammers) προσποιούνται ότι είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος ή κάποιος προϊστάμενος στον οργανισμό σας και σας παρασύρουν να πληρώσετε ένα ψεύτικο τιμολόγιο ή να πραγματοποιήσετε μια μη εξουσιοδοτημένη μεταφορά ποσού από τον εταιρικό λογαριασμό.
• Απάτη τιμολογίων: προσποιούνται ότι είναι ένας από τους πελάτες / προμηθευτές σας και σας παρασύρουν να πληρώσετε μελλοντικά τιμολόγια σε διαφορετικό τραπεζικό λογαριασμό.
• Απάτη με e-mails/sms/τηλεφωνικές κλήσεις: σας τηλεφωνούν, σας στέλνουν ένα μήνυμα κειμένου (sms) ή ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για να σας παρασύρουν να μοιραστείτε τις προσωπικές και οικονομικές σας πληροφορίες ή τους κωδικούς ασφαλείας σας (User name, Password, PIN, κ.λπ).

• Απατηλές ιστοσελίδες τράπεζας: χρησιμοποιούν μηνύματα με σύνδεσμο (link) προς τον πλαστογραφημένο ιστότοπο. Αφού κάνετε κλικ στον σύνδεσμο, χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι για τη συλλογή των οικονομικών και προσωπικών σας πληροφοριών. Ο ιστότοπος θα μοιάζει με τον επίσημο ιστότοπο της τράπεζάς σας, με μικρές ωστόσο διαφορές.

• Απάτη μέσω διαδικτυακών ραντεβού: προσποιούνται ότι ενδιαφέρονται για μια ρομαντική σχέση. Συνήθως λαμβάνει χώρα σε ιστοσελίδες γνωριμιών, αλλά οι απατεώνες χρησιμοποιούν συχνά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για να έρθουν σε επαφή με το υποψήφιο θύμα τους. 
• Κλοπή προσωπικών δεδομένων: συλλέγουν τα προσωπικά σας δεδομένα μέσω των καναλιών κοινωνικής δικτύωσης.
• Απάτες επενδύσεων και ηλεκτρονικών αγορών: σας κάνουν να νομίζετε ότι σας παρουσιάζεται μια έξυπνη επένδυση … ή σας παρουσιάζουν μια ψεύτικη προσφορά μέσω διαδικτύου.

Το Διαδίκτυο έχει γίνει πολύ ελκυστικό για τους εγκληματίες του κυβερνοχώρου. Οι επιτιθέμενοι χρησιμοποιούν εξελιγμένα τεχνάσματα και υποσχέσεις για να αποσπάσουν χρήματα ή πολύτιμες οικονομικές πληροφορίες από εσάς. Οι απάτες που χρησιμοποιούν έναν απολεσθέντα συγγενή ή κάποιον Νιγηριανό πρίγκιπα τους οποίους έχετε κληρονομήσει, δεν είναι πλέον τα μόνα διαθέσιμα κόλπα εξαπάτησης.
Οι τακτικές που χρησιμοποιούν οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου γίνονται όλο και πιο πρωτότυπες και δυσκολότερο να εντοπιστούν. Από το να προσποιούνται ότι είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος του οργανισμού σας μέχρι το να εκδηλώνουν ρομαντικό ενδιαφέρον, οι σημερινοί διαδικτυακοί απατεώνες θα κάνουν ό,τι χρειάζεται για να πάρουν αυτό που θέλουν – τα χρήματά σας και / ή τα τραπεζικά σας στοιχεία (λογαριασμούς, κωδικούς ασφαλείας, αριθμούς καρτών, κ.λπ).

Όπως επισημάνθηκε στην Εκτίμηση της Απειλής του Οργανωμένου Διαδικτυακού Εγκλήματος (IOCTA) 2018, η κοινωνική μηχανική συνεχίζει να αναπτύσσεται ως η κινητήρια δύναμη πολλών εγκλημάτων στον κυβερνοχώρο, με το phishing (μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου / e-mails) να έχει τη συχνότερη χρήση. Οι εγκληματίες χρησιμοποιούν την κοινωνική μηχανική για να επιτύχουν μια σειρά στόχων: να αποκτήσουν τα προσωπικά σας δεδομένα, να αποκτήσουν πρόσβαση στους λογαριασμούς σας, να κλέψουν την ταυτότητά σας, να ξεκινήσουν παράνομες πληρωμές ή να σας πείσουν να προχωρήσετε σε οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα ενάντια στο δικό σας συμφέρον, όπως η μεταφορά χρημάτων ή η διακίνηση προσωπικών δεδομένων. Ένα μόνο κλικ μπορεί να είναι αρκετό για να υπονομεύσει ολόκληρο τον οργανισμό σας ή και εσάς προσωπικά.