Πλειστηριασμοί και «κόκκινα δάνεια», η σκοτεινή πλευρά της οικονομίας

Με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για την παράταση, στο όποιο καθεστώς δικαστικής προστασίας της πρώτης κατοικία απέμεινε, να λήγει τον Φεβρουάριο, οι πλειστηριασμοί και πάλι επανέρχονται στο προσκήνιο σαν ένα προαναγγελθέν τσουνάμι. Το όποιο νέο καθεστώς δεν φαίνεται να είναι καλύτερο του καταργούμενου ενώ παράλληλα, ξεκινά νέος κύκλος ενεργειών της κυβέρνησης και εγχώριων τραπεζικών ομίλων, με στόχο τη ραγδαία μείωση της μάζας με τα «κόκκινα» δάνεια.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ αναλαμβάνει την απαλλαγή των τραπεζών από τα «βαρίδια» των «κόκκινων» δανείων, προκειμένου να τονωθεί η οικονομική τους κατάσταση, παρά τις ως τώρα κεφαλαιοποιήσεις που δεν έφεραν το ποθούμενο αποτέλεσμα, όπως δείχνουν και οι τιμές των τραπεζικών μετοχών στο χρηματιστήριο.

Τα πλάνα των εγχώριων τραπεζών για την περίοδο 2019 – 2021 προβλέπουν την απομείωση των «κόκκινων» δανείων χαμηλότερα από το 20% της μάζας του συνολικού τραπεζικού δανεισμού από περίπου 48% σήμερα, σε μια εξέλιξη που σηματοδοτεί μια επιχείρηση κολοσσιαίων διαστάσεων, με ποσά πάνω από 50 δισ. ευρώ (μέχρι το 2021) και με άξονες τους μαζικούς πλειστηριασμούς, τις μεταβιβάσεις προβληματικών δανείων από τις τράπεζες σε funds και άλλα «κοράκια» καθώς και από τη διαχείριση των επιχειρηματικών δανείων.

Αυτό μεταφράζεται σε 40.000 πλειστηριασμούς ακινήτων μόνο για το 2019, με στόχο ο αριθμός τους να φτάσει στα 130.000 μέχρι το τέλος του 2021.

Όπως τονίζει με πρόσφατη έκθεσή της η Τράπεζα της Ελλάδας (ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΕΚΘΕΣΗ 2018 σελ 24-26) ποσό 12,9 δισ. ευρώ τελεί υπό το καθεστώς του ν. 3869/2010 (λεγόμενος νόμος Κατσέλη) και, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται, «αναδεικνύεται ως ζήτημα ιδιαίτερης σημασίας η ταχεία εκδίκαση και εκκαθάριση των εν λόγω ανοιγμάτων».

Επίσης, όπως αναφέρεται στην ίδια έκθεση, δίνοντας και το στίγμα ότι η γενίκευση των πλειστηριασμών αποτελεί κομβικό ζήτημα για την τροφοδότηση των επιχειρηματικών ομίλων με «ζεστό» χρήμα και φτηνό δανεισμό, «η περαιτέρω ταχεία αποκλιμάκωση (σ.σ. στα “κόκκινα” δάνεια) καθίσταται πλέον καθοριστικής σημασίας, καθώς η επιτυχής αντιμετώπιση του προβλήματος (…) θα επιτρέψει στα πιστωτικά ιδρύματα να απελευθερώσουν κεφάλαια, τα οποία θα μπορέσουν να κατευθυνθούν στις πιο δυναμικές και εξωστρεφείς επιχειρήσεις».

Να σημειωθεί εξάλλου ακόμη πως η μεγαλύτερη συγκέντρωση «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων καταγράφεται στην κατηγορία «των ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων» με ποσοστό 68,8%, σε βάρος των οποίων δρομολογείται επίσης η κλιμάκωση των πλειστηριασμών και των κατασχέσεων.

Πλειστηριασμοί

Το στίγμα των μαζικών πλειστηριασμών που βρίσκεται ενόψει δόθηκε και από την πρόσφατη συνάντηση της κυβέρνησης με τους εκπροσώπους των τραπεζών.

Σύμφωνα με την κυβερνητική ανακοίνωση, εκεί «διαπιστώθηκε η κοινή βούληση για εντατικοποίηση της συνεργασίας των δύο πλευρών (κυβέρνησης – τραπεζών) προκειμένου να επιταχυνθεί η μείωση των κόκκινων δανείων, η χρηματοδότηση της οικονομίας και η προστασία της πρώτης κατοικίας».

Μάλιστα, για το σκοπό αυτόν συμφωνήθηκε η συγκρότηση «κοινής ομάδας εργασίας για τον εκσυγχρονισμό του πτωχευτικού δικαίου και τη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου για την προστασία της πρώτης κατοικίας, που θα λαμβάνει υπόψη την ειλημμένη απόφαση της κυβέρνησης για την επιδότηση των επιλέξιμων δανειοληπτών, αλλά και τα κεφαλαιακά και εποπτικά δεδομένα των τραπεζών».

Εξάλλου, σύμφωνα με πληροφορίες, τα όρια «προστασίας» στην πρώτη κατοικία θα συρρικνωθούν τόσο σε ό,τι αφορά τις αντικειμενικές τιμές όσο και το ύψος του ετήσιου εισοδήματος των λαϊκών νοικοκυριών. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το μέσο σημερινό υπόλοιπο των στεγαστικών δανείων που χορηγήθηκαν πριν από την εκδήλωση της κρίσης (2008), διαμορφώνεται στο εύρος των 80.000 ευρώ, επίπεδο το οποίο συζητείται και ως (υποτιθέμενο) νέο όριο προστασίας…

Ποια προστασία;

Η κυβέρνηση «διαφημίζει» το «νέο πλαίσιο προστασίας», όπως το αποκαλεί, που καταρτίζει και που έγκειται σε «παρεμβάσεις» όπως η ενεργοποίηση της νομοθετικής ρύθμισης για την κρατική επιδότηση στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας.

Αποκαλυπτική ως προς τα παραπάνω είναι η ήδη υπάρχουσα νομοθετική ρύθμιση της σημερινής κυβέρνησης σχετικά με τους όρους για τη χορήγηση της επιδότησης.

Μεταξύ άλλων:

• Ο οφειλέτης υποχρεώνεται να καταβάλλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής.

Για οικογενειακό εισόδημα μέχρι 8.000 ευρώ το χρόνο η ελάχιστη συνεισφορά υπολογίζεται στο 5% του εισοδήματος.

Στο κλιμάκιο εισοδήματος πάνω από 8.000 ευρώ επιβάλλεται ελάχιστη εισφορά 10%.

• Η καταβολή της ελάχιστης εισφοράς του οφειλέτη αποτελεί όρο και προϋπόθεση, προκειμένου να χορηγηθεί η ενίσχυση του Δημοσίου.
• Η συμμετοχή του Δημοσίου διακόπτεται κατά τη διάταξη του σχετικού νόμου, δηλαδή σε περίπτωση «καθυστέρησης», που υπερβαίνει την αξία τριών μηνιαίων ελάχιστων συνεισφορών, από την πλευρά του οφειλέτη.
• Ο οφειλέτης πρέπει να είναι «συνεργάσιμος δανειολήπτης», με βάση τον «Κώδικα Δεοντολογίας» των τραπεζών.
• Η ελάχιστη εισφορά επανεξετάζεται στο τέλος κάθε έτους, προκειμένου να διαπιστωθεί τυχόν μεταβολή του οικογενειακού εισοδήματος.

Σύμφωνα με απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδας, που αφορά στο σύνολο των νοικοκυριών που θα τύχουν της όποιας προστασίας από πλειστηριασμούς, μεταξύ άλλων, προβλέπεται ότι βάση του υπολογισμού της «μελλοντικής ικανότητας αποπληρωμής» του οφειλέτη αποτελεί το ποσό που προκύπτει από τον υπολογισμό της τρέχουσας ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη, με καταρχήν σταδιακή προσαύξηση ποσοστού 5% ανά πενταετία.

Το ποσοστό της προσαύξησης ανά πενταετία μπορεί να είναι ανώτερο ή κατώτερο του 5% ανάλογα με:

— Την προσδοκία μελλοντικής αύξησης ή σε εκτίμηση μελλοντικής μείωσης του εισοδήματος του οφειλέτη από οποιαδήποτε αιτία, «εφόσον αυτή τεκμηριώνεται επαρκώς».

— Την οικειοθελή δέσμευση του οφειλέτη να μειώσει τις δαπάνες διαβίωσης του ιδίου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του, «εφόσον δεν συντρέχουν άλλοι προφανείς λόγοι που καθιστούν μη ρεαλιστική την προοπτική μείωσης των δαπανών διαβίωσης».

Για την εκτίμηση των παραπάνω λαμβάνονται ενδεικτικά υπόψη το τρέχον επίπεδο δαπανών σε σχέση με τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης», που βρίσκονται βέβαια έτη φωτός πίσω από τις πραγματικές ανάγκες, η ηλικία του οφειλέτη, ο αριθμός και η ηλικία των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του, τυχόν προβλήματα υγείας του οφειλέτη και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του, ακόμα και οι συνθήκες της αγοράς ή του κλάδου δραστηριότητας του οφειλέτη ή του εργοδότη του. Σε αυτό το πλαίσιο, η τυχόν ανάκαμψη του κλάδου στον οποίο εργάζεται ο οφειλέτης σημαίνει και αύξηση των τοκοχρεολυτικών δόσεων…

Οι νέες παρεμβάσεις έρχονται σε συνέχεια και συμπληρωματικά με αυτές που έχουν ήδη νομοθετηθεί και που βέβαια θα παραμένουν σε ισχύ.

Τα «έργα και οι ημέρες» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων παρεμβάσεις, όπως:

Αυτόματη άρση (με απόφαση των ίδιων των τραπεζών) της παρεχόμενης προστασίας, σε περιπτώσεις καθυστερήσεων στις αποπληρωμές των δόσεων. Μάλιστα, η αποβολή από το καθεστώς «προστασίας» επέρχεται σε περίπτωση που το συνολικό ποσό της καθυστέρησης ξεπερνά την αξία τριών μηνιαίων δόσεων, είτε αυτές είναι διαδοχικές είτε όχι.

Απόρριψη της αίτησης, πριν από τη δικαστική προσφυγή, σε περιπτώσεις όπως μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων σε συγγενικά πρόσωπα ή πώληση ακίνητης περιουσίας σε τρίτα πρόσωπα.

Αυτόματη έξοδο από τις διαδικασίες δικαστικής προστασίας, σε περιπτώσεις οφειλετών που αιτούνται και πετυχαίνουν την αναβολή των δικαστικών αποφάσεων.

Νομοθετικό πλαίσιο ώστε με συνοπτικές διαδικασίες να πωλούνται τα «κόκκινα» δάνεια από τις τράπεζες στα διάφορα funds και άλλα «κοράκια». Ενδεικτικά: Καταργήθηκε μέχρι και η υποχρέωση των τραπεζών να ενημερώνουν τους ενήμερους δανειολήπτες 12 μήνες πριν από τη μεταβίβαση του δανείου, ενώ οι εταιρείες «Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις» μπορούν να έχουν έδρα στο εξωτερικό.

Από 1/1/2018 ισχύει η δυνατότητα πώλησης για το σύνολο τραπεζικών δανείων για την πρώτη κατοικία, συμπεριλαμβανομένων και αυτών με αντικειμενική αξία χαμηλότερη από 140.000 ευρώ, ενώ από 21/2/2018 οι πλειστηριασμοί διενεργούνται αποκλειστικά και μόνο με ηλεκτρονικά μέσα.

Αναβαθμίστηκε η θέση των τραπεζών για όλα τα νέα δάνεια, σε περιπτώσεις πλειστηριασμών υπερχρεωμένων επιχειρήσεων, σε βάρος των εργαζομένων (π.χ. απλήρωτα δεδουλευμένα) και άλλων πιστωτών.

 

Πηγή: Σύμφωνα με πληροφορίες του Ριζοσπάστη

 

 

Β