Η «ακτινογραφία» της κακοδιοίκησης

Την επετειακή 20ή Ετήσια Έκθεση της Ανεξάρτητης του Συνηγόρου του Πολίτη για το 2018 παρέδωσε την Παρασκευή, 22 Μαρτίου στον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων κ. Νίκο Βούτση ο Συνήγορος του Πολίτη κ. Ανδρέας Ποττάκης.

Σύμφωνα με την έκθεση, επί του συνόλου των βάσιμων αναφορών που αρχειοθετήθηκαν το 2018 διαπιστώθηκε κατά την εξέτασή τους πρόβλημα κακοδιοίκησης στο 58% των περιπτώσεων, ποσοστό που παρουσιάζει διαχρονική σταθερότητα τα τελευταία χρόνια.

Οι κυριότερες περιπτώσεις κακοδιοίκησης καταγράφονται στους τομείς του κράτους πρόνοιας, των οργανισμών κοινής ωφέλειας, της εκπαίδευσης (όλων των βαθμίδων), των υπηρεσιών που παρέχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση και του οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος. Ιδιαίτερα σημαντική διαπίστωση όμως από την εξέταση των ειδικών αυτών κατηγοριών είναι ο σημαντικός αριθμός αναφορών που εστιάζει στα ανθρώπινα δικαιώματα και στα προβλήματα του προσφυγικού ζητήματος. Αθροιστικά οι δύο αυτές κατηγορίες αντιπροσωπεύουν το 13% περίπου των αναφορών των ειδικών αυτών κατηγοριών..

Φορείς κακοδιοίκησης

Διαχωρίζοντας τις υπηρεσίες και τους φορείς όπου, μέσω αναφορών πολιτών στην Αρχή, διαπιστώνονται προβλήματα κακοδιοίκησης σε: α) Υπουργεία, β) Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ Βαθμού και γ) ΝΠΔΔ και λοιπούς φορείς που εποπτεύονται από την Κεντρική Κυβέρνηση.

Υπουργεία

Στα Υπουργεία συγκεντρώνεται το 24% περίπου των περιπτώσεων κακοδιοίκησης που διαπιστώθηκαν στις αναφορές των οποίων η διερεύνηση ολοκληρώθηκε το 2018. Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Εσωτερικών συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό αναφορών στις οποίες διαπιστώθηκε κάποιας μορφής κακοδιοίκηση, δεδομένης της αρμοδιότητάς του στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ακολουθούν τα Υπουργεία Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Οικονομικών, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Μεταναστευτικής Πολιτικής.

Τοπική Αυτοδιοίκηση

Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση συγκεντρώνεται το 22% περίπου των περιπτώσεων κακοδιοίκησης που διαπιστώθηκαν κατά τη διερεύνηση από την Αρχή των αναφορών οι οποίες αρχειοθετήθηκαν το 2018. Η πλειονότητα των περιπτώσεων κακοδιοίκησης αφορά τον Α΄ Βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (87% των βάσιμων αναφορών). Στους δήμους, άλλωστε, έχει μεταφερθεί πλέον το μεγαλύτερο μέρος των ζητημάτων της καθημερινότητας των πολιτών και συγκεντρώνουν ένα μεγάλο μέρος των θεματικών κατηγοριών στις οποίες κατανέμονται οι βάσιμες αναφορές προς την Αρχή, όπως τα σχετικά τέλη, οι παρεμβάσεις πολεοδομικού χαρακτήρα σε κοινόχρηστους χώρους κ.λπ.

Η γεωγραφία της κακοδιοίκησης στους δήμους της χώρας αποτυπώνει, όπως είναι αναμενόμενο, κατά κύριο λόγο την κατανομή του πληθυσμού στα μεγάλα αστικά Κέντρα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα). Ανάλογη είναι και η γεωγραφική συγκέντρωση της κακοδιοίκησης στον Β΄ Βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για μία ακόμη φορά διαπιστώνονται οι ελλείψεις και οι παθογένειες του λεγόμενου «κυττάρου της δημοκρατίας» σε ό,τι αφορά τη διάρθρωση, τη στελέχωση και τη χρηματοδότηση υπηρεσιών των οργανισμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που καλούνται καθημερινά να προσφέρουν πληθώρα υπηρεσιών και να επιλύσουν κρίσιμα προβλήματα, πολλά από τα οποία συχνά ξεπερνούν τις αρμοδιότητες και τις δυνατότητές τους. Οι αδυναμίες αυτές των τοπικών υπηρεσιών ενισχύουν τον λεγόμενο «χωρικό αποκλεισμό» των κατοίκων της περιφέρειας, λειτουργώντας έτσι σωρευτικά με τις ήδη δύσκολες συνθήκες του κοινωνικού αποκλεισμού των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.

ΝΠΔΔ

Το μεγαλύτερο ποσοστό των αναφορών κατά τη διερεύνηση των οποίων ανιχνεύθηκε κακοδιοίκηση συγκεντρώνεται στα ΝΠΔΔ (32%), και ιδιαίτερα για μία ακόμη φορά σε εκείνα που σχετίζονται άμεσα με την κοινωνική ασφάλιση και πρόνοια, την κυρίαρχη, τα τελευταία χρόνια, θεματική κατηγορία αναφορών προς την Αρχή. Συγκεκριμένα, ο ΕΦΚΑ, το ΕΤΕΑΕΠ και ο ΕΟΠΥΥ συγκεντρώνουν σχεδόν το 62% των αναφορών κατά τη διερεύνηση των οποίων διαπιστώθηκε κακοδιοίκηση. Αυξητική τάση επίσης εμφανίζουν τα φαινόμενα κακοδιοίκησης που διαπιστώθηκαν στο θεματικό πεδίο της φορολογίας, και αυτό αποτυπώνεται στις βάσιμες αναφορές που αφορούν την ΑΑΔΕ (11%). Τέλος, τα προβλήματα που διαπιστώνονται στους φορείς κοινής ωφέλειας (ΔΕΗ-ΔΕΔΔΗΕ, ΕΥΔΑΠ, ΕΛΤΑ) εμφανίζουν και αυτά μια διαχρονική σταθερότητα βάσιμων αναφορών.

Ακολουθεί η ΕΚΘΕΣΗ: