Οι σημαντικότερες διατάξεις του Ν. 4764/2020 αναφορικά με τα ασφαλιστικά και τα εργασιακά ζητήματα

 

Γράφει ο Στάθης Δημ. Σταματελόπουλος, Νομικός Συνεργάτης Ε.Ε.Α.

 

 

Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α 256/23-12-2020 ο Ν. 4764/2020 με τίτλο  ¨Ρυθμίσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας από τις συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19, την ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς, την επιτάχυνση της απονομής των συντάξεων, τη ρύθμιση οφειλών προς τους Oργανισμούς Tοπικής Aυτοδιοίκησης και άλλες κατεπείγουσες διατάξεις, στον οποίο περιλαμβάνονται εξαιρετικά σημαντικές διατάξεις αρμοδιότητας πολλών Υπουργείων, μεταξύ των οποίων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομικών και του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων .

 

Ενδεικτικά είναι χρήσιμο να αναφερθούμε στις εξής νέες ρυθμίσεις, που περιλαμβάνονται στον ως άνω νόμο :

 

Στο άρθρο 71 του νέου νόμου καθιερώνεται για πρώτη φορά νέα άδεια την οποία μπορεί να ζητήσει και να λάβει ο εργαζόμενος, προκειμένου να απουσιάσει για δωρεάν έλεγχο COVID-19 .

 

Ειδικότερα και σύμφωνα με την σχετική διάταξη εργαζόμενος, ο οποίος επιλέγεται για δωρεάν έλεγχο κατά του κορωνοϊού COVID-19, κατόπιν δήλωσης συμμετοχής του στην ειδική πλατφόρμα, που λειτουργεί προς τον σκοπό αυτό, και εφόσον η ώρα διενέργειας του ελέγχου ορίζεται εντός του νομίμου ωραρίου εργασίας του, δικαιούται να απουσιάσει από την εργασία του για τρεις (3) ώρες, με άδεια του εργοδότη του, χωρίς περικοπή των αποδοχών του. Ο εργαζόμενος, υποχρεούται να γνωστοποιήσει στον εργοδότη του το μήνυμα (sms), που του έχει αποσταλεί από την αρμόδια αρχή, στο οποίο προσδιορίζονται η ημερομηνία, ο τόπος διεξαγωγής (διεύθυνση του κέντρου ελέγχου) και η ώρα του προγραμματισμένου ελέγχου, καθώς και βεβαίωση πραγματοποίησής του. Το μήνυμα (sms) που έχει αποσταλεί στον εργαζόμενο από την αρμόδια αρχή υπέχει και θέση δικαιολογητικού μετακίνησης, κατά τη διάρκεια των ισχυόντων μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας.

 

Παράλληλα, στα άρθρα 95 και 96 του νέου νόμου προβλέπεται ότι, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 7 του β.δ. 748/1966 (ΦΕΚ Α’ 790, που αφορά την λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές και τις ημέρες αργίας και ανάπαυσης), και του άρθρου 12 του ν. 3377/2005 (ΦΕΚ Α΄ 202), αλλά και του άρθρου 42 του ν. 1892/1990 (ΦΕΚ Α΄ 101),δύναται να ορίζεται, με υπουργική απόφαση, το εθνικό πλαίσιο ωραρίου των καταστημάτων, που λειτουργούν κατά τον χρόνο ισχύος των έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού 19 και με τον τρόπο αυτό παρέχεται ειδική εξουσιοδότηση στον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων για τον καθορισμό με απόφασή του, του εθνικού πλαισίου ωραρίου των καταστημάτων, που εξακολουθούν να λειτουργούν κατά τον χρόνο ισχύος των μέτρων για τον περιορισμό της διασποράς του ιού, καθώς το κλείσιμο των καταστημάτων (lockdown) ως μέτρο προστασίας από τη μετάδοση του Covid_19 έχει στρέψει του καταναλωτές αποκλειστικά στις ηλεκτρονικές αγορές αγαθών, σε τρόπο ώστε, να επέλθει και η σχετική αποσυμφόρηση των εταιρειών μεταφοράς και παράδοσης των προϊόντων .

 

Επίσης, στο άρθρο 109 προβλέπεται η επανένταξη των πληγέντων από την πανδημία του κορωνοϊού σε καθεστώς ρύθμισης ασφαλιστικών οφειλών, με την αντίστοιχη τροποποίηση του άρθρου 33 του ν. 4756/2020.

 

Ειδικότερα προβλέπεται η παράταση μέχρι και την 31/12/2020 της προθεσμίας καταβολής της δόσης του μηνός Νοεμβρίου 2020, σε περίπτωση επανένταξης, σε καθεστώς ρύθμισης ασφαλιστικών οφειλών, πληγέντων από την πανδημία, οι οποίοι την απώλεσαν κατά το χρονικό διάστημα Ιουνίου έως και Οκτωβρίου 2020 και παρέχεται εξουσιοδότηση για τη δυνατότητα παράτασης της ανωτέρω προθεσμίας, καθώς και της δυνατότητας επανακαθορισμού του ανωτέρω χρονικού διαστήματος απώλειας της ρύθμισης για χρονικό διάστημα, όχι πέραν της 30/6/2021.

 

Σύμφωνα με την σχετική αιτιολογική έκθεση, η ρύθμιση αυτή κρίθηκε αναγκαία, προκειμένου να μην αποκλειστεί από το πεδίο εφαρμογής της διάταξης μεγάλος αριθμός ασφαλισμένων, που δεν ενημερώθηκαν σχετικά με τη δυνατότητα επανένταξης στο ίδιο καθεστώς ρύθμισης υπό τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις. εφόσον επιθυμούν να επανενταχθούν στο ίδιο καθεστώς ρύθμισης με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις.

 

Επίσης, στο άρθρο 112 προβλέπεται η παράταση του μηχανισμού ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ έως και την 28/2/2021, (από την 31/12/2020 που ίσχυε μέχρι σήμερα), καθώς επίσης και πλαφόν επί του ονομαστικού μισθού, βάσει του οποίου επιτυγχάνεται ο προσδιορισμός του μισθού των εργαζομένων.

 

Σύμφωνα με την σχετική αιτιολογική έκθεση η ρύθμιση αυτή έχει ως στόχο τη διατήρηση των θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, διευκολύνεται η προσαρμογή των επιχειρήσεων στις οικονομικές συνθήκες, που προκλήθηκαν λόγω των δυσμενών συνεπειών της εμφάνισης του κορωνοϊού COVID-19 και εξακολουθούν να επηρεάζουν αρνητικά την οικονομική δραστηριότητά τους και να περιορίζουν τη δυνατότητά τους να απασχολήσουν πλήρως τους εργαζόμενους τους.

 

Ειδικότερα η σχετική διάταξη προβλέπει τα εξής :

 

Άρθρο 112

Παράταση μηχανισμού ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ

 

Στο άρθρο 31 του ν. 4690/2020 (Α΄ 104) επέρχονται οι εξής αλλαγές:

 

1. Η παρ. 1 αντικαθίσταται ως εξής:

«1. Θεσπίζεται για το χρονικό διάστημα από 15.6.2020 έως 28.2.2021 μηχανισμός ενίσχυσης της απασχόλησης με τη μορφή οικονομικής ενίσχυσης βραχυχρόνιας εργασίας, που καλείται “ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ”, με σκοπό τη διατήρηση των θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα.»

2. Στο τέλος της περ. α) της παρ. 3 προστίθενται δύο εδάφια και η περ. α) διαμορφώνεται ως εξής:

«3. α) Στους εργαζομένους των επιχειρήσεων-εργοδοτών που εντάσσονται στον μηχανισμό, καταβάλλεται οικονομική ενίσχυση βραχυχρόνιας εργασίας που ανέρχεται σε ποσοστό 60% επί των καθαρών αποδοχών των εργαζομένων, που αντιστοιχούν στον χρόνο κατά τον οποίο δεν εργάζονται. Οι ασφαλιστικές εισφορές, που αντιστοιχούν στο ποσό της οικονομικής ενίσχυσης, δεν καλύπτονται από τον μηχανισμό. Σε περίπτωση που οι καθαρές αποδοχές, μετά την ανωτέρω προσαρμογή, υπολείπονται του καθαρού νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή ημερομισθίου, η διαφορά αναπληρώνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ο ονομαστικός μισθός που λαμβάνεται υπόψιν για τον υπολογισμό της οικονομικής ενίσχυσης βραχυχρόνιας εργασίας δεν μπορεί να υπερβαίνει το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών του άρθρου 38 του ν. 4387/2016 (Α’ 104). Υπερβάλλοντα ποσά που θα καταβληθούν από την ημερομηνία δημοσίευσης του παρόντος και εφεξής αναζητούνται με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 2 της υπό στοιχεία οικ. 23103/478/13.6.2020 κοινής υπουργικής απόφασης (Β΄ 2274).».

3. Στο δεύτερο εδάφιο της περ. β΄ της παρ. 3 του άρθρου 31 προστίθενται οι λέξεις «επιδόματος Πάσχα 2021» και το εδάφιο διαμορφώνεται ως εξής:

«Στο πλαίσιο του μηχανισμού αυτού καταβάλλεται αναλογία του επιδόματος αδείας και του επιδόματος Χριστουγέννων έτους 2020, επιδόματος Πάσχα 2021, υπολογιζόμενων επί της οικονομικής ενίσχυσης βραχυχρόνιας εργασίας, που ανέρχεται στο εξήντα τοις εκατό (60%) των μειωμένων αποδοχών των εργαζομένων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.»

4. Στο δεύτερο εδάφιο της περ. γ’ της παρ. 3 του άρθρου 31, μετά τις λέξεις «Χριστουγέννων έτους 2020» προστίθενται οι λέξεις «και Δώρο Πάσχα» ως εξής:

«Τα οριζόμενα στην περίπτωση αυτή ισχύουν και για το επίδομα αδείας, καθώς και για το δώρο Χριστουγέννων έτους 2020 και δώρο Πάσχα 2021».

5. Στο τέταρτο εδάφιο της περ. γ’ της παρ. 3 του άρθρου 31 η ημερομηνία «31.12.2020» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «28.2.2021» και το εδάφιο διαμορφώνεται ως εξής:

«Για το χρονικό διάστημα από 1.7.2020 ως 28.2.2021 καταβάλλεται σε ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%) από τον Κρατικό Προϋπολογισμό το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών που αντιστοιχούν στον χρόνο που οι εργαζόμενοι δεν απασχολούνται.»

6. α) Στο τρίτο εδάφιο της περ. γ της παρ. 5 του άρθρου 31, η ημερομηνία «31.12.2020» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «28.2.2021» και το εδάφιο διαμορφώνεται ως εξής:

«Για το χρονικό διάστημα από 1.7.2020 έως 28.2.2021 καταβάλλεται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό κατά ποσοστό 100%, το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών που αντιστοιχούν στον χρόνο, κατά τον οποίο οι εργαζόμενοι δεν απασχολούνται.»

β) Στο τέταρτο εδάφιο της περ. γ της παρ. 5 του άρθρου 31, η ημερομηνία «31.12.2020» αντικαθίσταται από την ημερομηνία «28.2.2021» και το εδάφιο διαμορφώνεται ως εξής:

«Κατ` εξαίρεση, για τις εν λόγω επιχειρήσεις, το χρονικό διάστημα ισχύος του μηχανισμού εκτείνεται έως και τις 28.2.2021. Δικαίωμα συμμετοχής από 16.10.2020 έως 28.2.2021 έχουν επιχειρήσεις, εφόσον είχαν δικαίωμα συμμετοχής στον μηχανισμό οποιαδήποτε στιγμή κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα.».

 

Επίσης, στα άρθρο 113 και 114 προβλέπεται αφενός μεν, η παράταση μέχρι και την 28/2/2021 της ασφαλιστικής ικανότητας των έμμεσων μελών ασφαλισμένων, μισθωτών και μη μισθωτών, που παραμένουν ασφαλιστικά ικανοί και αντιμετωπίζεται το ζήτημα της πρόσβασης στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη τους, σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο λόγω της πανδημίας, αφετέρου δε, η παράταση μέχρι και την 28/2/2021 και με δυνατότητα περαιτέρω παράτασης, της ασφαλιστικής ικανότητας των αυτοαπασχολούμενων, των ελεύθερων επαγγελματιών και των ασφαλισμένων στον τέως Ο.Γ.Α., που τυχόν βαρύνονται με χρεωστικό υπόλοιπο από την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών τους για τα έτη 2017, 2018 και 2019

 

Εξάλλου, στο άρθρο 117 προβλέπεται για πρώτη φορά η ποινικοποίηση της συμπεριφοράς του εργοδότη, ο οποίος θα αξιώνει, ή θα λαμβάνει οποιοδήποτε ποσό εκ της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, το οποίο δικαιούται ο εργαζόμενος, του οποίου η εργασιακή σχέση έχει τεθεί σε αναστολή, λόγω της πανδημίας του κοροναϊου. Η ποινικοποίηση της σχετικής συμπεριφοράς   κρίθηκε απαραίτητη σύμφωνα και με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον σχετικό νόμο, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τυχόν παράνομες και καταχρηστικές συμπεριφορές εργοδοτών και επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι εφαρμόζουν πρακτικές καταστρατήγησης των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων.

 

Ειδικότερα όπως προβλέπει το σχετικό άρθρο :

 

Ο εργοδότης που αξιώνει και λαμβάνει από εργαζόμενο μέρος ή το σύνολο του ποσού της αποζημίωσης ειδικού σκοπού του δέκατου τρίτου άρθρου της από 14.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 64), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 3 του ν. 4682/2020 (Α΄ 76), της οποίας ο εργαζόμενος είναι δικαιούχος, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις, διώκεται κατ’ έγκληση και τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι (6) μηνών και χρηματική ποινή οριζόμενη σε τριακόσιες εξήντα (360) ημερήσιες μονάδες, το ύψος εκάστης των οποίων (ημερήσιων μονάδων) δεν μπορεί να είναι μικρότερο των δεκατεσσάρων (14) ευρώ.

 

Τέλος, στο άρθρο 118 του ως άνω νόμου και προκειμένου να διευκολυνθούν τα νομικά πρόσωπα στην σύγκληση των Γενικών τους Συνελεύσεων, λόγω και των προβλημάτων, που έχει επιφέρει και στις μετακινήσεις η πανδημία του κοροναϊου, κατ’ εξαίρεση των προβλεπομένων μέχρι σήμερα προβλέπεται ότι, μέχρι και την 31/3/2021 οι Γενικές Συνελεύσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων της παρ. 1 του άρθρου 9 του Ν.1264/1982 (ΦΕΚ Α΄ 79), των εργοδοτικών οργανώσεων, όλων των σωματείων που λειτουργούν βάσει του ΑΚ, ή άλλων νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) εξαιρουμένων των αλληλοβοηθητικών ταμείων δύναται να προκηρύσσονται και να διεξάγονται, μετά από απόφαση των αρμόδιων οργάνων διοίκησής τους, με τη χρήση των πλέον πρόσφορων σύγχρονων ψηφιακών μέσων απομακρυσμένης συμμετοχής των μελών τους. Με χρήση των ίδιων ψηφιακών μέσων λαμβάνονται οι σχετικές αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων, τηρουμένων των λοιπών κείμενων και καταστατικών διατάξεων περί απαρτίας και λήψης απόφασης.

Τα Διοικητικά Συμβούλια είναι υποχρεωμένα να λαμβάνουν κάθε πρόσφορο μέτρο για τη διασφάλιση της διαφάνειας και του αδιάβλητου των διαδικασιών.