Τελικά θα έχουμε Μνημόνιο μετά από τον Αύγουστο ή όχι;

Του Γιώργου Παππού, δημοσιογράφου και συνεργάτη του Ε.Ε.Α. 

 

Τις τελευταίες ημέρες παρακολουθούμε μια σφοδρότατη ανταλλαγή αιχμηρών δηλώσεων, στην οποία- περιέργως πώς- συμμετείχαν και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, με αντικείμενο τι περιμένει την Ελλάδα μετά από τις 20 Αυγούστου, οπότε ολοκληρώνεται τυπικά το τρίτο χρηματοδοτικό πρόγραμμα, κοινώς το 3ο Μνημόνιο. 

Επιστρέφει η Ελλάδα στην κανονικότητα; Απαλλάσσεται από τα ασφυκτικά δεσμά του Μνημονίου; Τελειώνει η παρουσία της πάλαι ποτέ Τρόικας, που έγινε στην πορεία Κουαρτέτο; Θα αντιμετωπίζεται η Ελλάδα όπως οι υπόλοιπες χώρες που βίωσαν την περιπέτεια των Μνημονίων; Ή μήπως τελικά μπαίνουμε σε μια περίοδο, όπου μόνο τυπικά δεν θα υπάρχει πουθενά η απεχθής λέξη Memorandum αλλά στην ουσία η εποπτεία θα παραμένει ασφυκτική, στα όρια της επιτροπείας; 

Ας παραθέσουμε τα δεδομένα. Στις 21 Αυγούστου παύει να υφίσταται χρηματοδοτικό πρόγραμμα, αλλά παραμένει σε ισχύ η δανειακή σύμβαση της Ελλάδας με τον ESM, η οποία αυτομάτως δίνει τη δυνατότητα στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό να παρακολουθεί ως το μακρινό 2060 την ελληνική οικονομία, δηλαδή μέχρι να αποπληρωθούν αυτά τα δάνεια. Αρκεί αυτό για να υποστηρίξει κανείς ότι η Ελλάδα διαφέρει από τις περιπτώσεις της Κύπρου, της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας; Όχι, όμως υπάρχουν δύο ακόμα στοιχεία, που μαρτυρούν τη διαφορετική αντιμετώπιση της Ελλάδας, άρα και το ιδιότυπο καθεστώς στο οποίο θα παραμένει για τουλάχιστον τέσσερα ακόμα χρόνια. 

Κατ’ αρχάς, η Ελλάδα θα είναι η μοναδική χώρα, η οποία υποχρεώνεται στην εφαρμογή μέτρων μετά από τη λήξη του Μνημονίου και συγκεκριμένα στη μείωση των συντάξεων και του αφορολογήτου. Ακόμα κι αν η κυβέρνηση καταφέρει να αναστείλει ή να αποτρέψει κάποια από αυτά τα μέτρα, η ουσία είναι ότι θα πρέπει να διαπραγματευθεί με τους δανειστές, χωρίς να έχει τη δυνατότητα μονομερών ενεργειών. Επιπλέον, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα, που θα πρέπει να καλύψει πολύ συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις μετά από τη λήξη του Μνημονίου, ασχέτως του ότι πρόκειται για “ουρές” του εκπνέοντος Μνημονίου. Ίσα- ίσα που αυτή ακριβώς η λεπτομέρεια δείχνει ότι το Πρόγραμμα τελειώνει κατά βάση με πολιτική απόφαση. Υπενθυμίζεται ότι οι υπόλοιπες χώρες, που τελούν υπό καθεστώς μεταμνημονιακής επιτήρησης, παρακολουθούνται στις γενικές κατευθύνσεις (δημοσιονομικά, χρηματοπιστωτικό σύστημα, διαρθρωτικά κ.λ.π.). 

Θα υπάρχει διαδικασία εκταμίευσης δόσεων, που ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα των Μνημονιών; Με την τυπική έννοια το όρου δεν θα υπάρχουν δόσεις, αφού δεν θα υπάρχει δάνειο. Ωστόσο, οι επιστροφές των κερδών του Ευρωσυστήματος από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων- περί τα 5 δισ ευρώ- συνδέονται με τις αξιολογήσεις που θα λαμβάνουν χώρα ανά 3μηνο, οι οποίες επίσης αποτελούν ιδιομορφία του ελληνικού ζητήματος. Ποιος θα κάνει αυτές τις αξιολογήσεις; Οι ίδιοι που τις έκαναν ως τώρα: Κομισιόν, ΕΚΤ, ESM ακόμα και το ΔΝΤ, που δεν έχει βάλει το χέρι στην τσέπη από το 2014. Τουτέστιν, μπορεί το Κουαρτέτο να μην υφίσταται στα χαρτιά, αλλά το “οκ” για την επιστροφή 600 εκατ. Ευρώ ανά 6μηνο, ως το 2022, θα το δίνουν οι ίδιοι Θεσμοί. 

Συμπερασματικά, είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού ότι οι Ευρωπαίοι ή μάλλον οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, επιθυμούν διακαώς να κλείσουν τυπικά το φάκελο “Ελλάδα”, με τη σφραγίδα της επιτυχίας, αποφεύγοντας “επικίνδυνες” και πολιτικά ευαίσθητες λέξεις ή ορισμούς, με κεντρικό στόχο την επιστροφή της Ελλάδας στην κανονικότητα των αγορών μετά από μια καταστροφική για τη χώρα 8ετία. Από την άλλη, αν και η έννοια της αυτονομίας για μια χώρα που χρωστάει περί τα 350 δισ ευρώ, ακούγεται ούτως ή άλλως μάλλον περίεργη, είναι προφανές ότι η Ελλάδα θα παραμείνει υπό ασφυκτική και ιδιάζουσα επιτήρηση για τα επόμενα χρόνια, ακόμα κι αν ο όρος “Μνημόνιο” δεν θα ακούγεται και θα γράφεται σε κανένα επίσημο, ευρωπαϊκό κείμενο.