Γ. Χατζηθεοδοσίου στην “ΑΞΙΑ”: Να αποφύγουμε τις στρεβλώσεις για να πετύχει το «καλάθι»

Άρθρο του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, στην εφημερίδα “Αξία” (05/11/2022).

---

Με μεικτές αντιδράσεις έχει υποδεχθεί μέχρι στιγμής η ελληνική αγορά το ξεκίνημα του «καλαθιού του νοικοκυριού» στα σούπερ μάρκετ. Από την πλευρά της κυβέρνησης είχαν καλλιεργηθεί πολύ υψηλές προσδοκίες για το μέτρο που έχει στόχο να περιορίσει, όσο είναι δυνατόν, τις ιδιαίτερα δυσμενείς επιπτώσεις του καλπάζοντος πληθωρισμού στις τσέπες της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ελλήνων.

Αν (και σε ποιο βαθμό) θα το καταφέρει είναι πολύ νωρίς ακόμα για να απαντηθεί, όμως είναι αλήθεια ότι πρόκειται για μία πολύ δύσκολη «εξίσωση» με αρκετές μεταβλητές, που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη ώστε τελικά να ωφεληθούν πραγματικά οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Οι κυριότερες από αυτές τις μεταβλητές είναι:

Πρώτον, το καλάθι να τους χωρά όλους, τόσο καταναλωτές όσο και επιχειρήσεις. Δηλαδή να περιλαμβάνει αγαθά και από γνωστές βιομηχανίες και από μικρότερους παραγωγούς. Αν δεν συμβεί αυτό, θα υπάρξει στρέβλωση του ανταγωνισμού σε συγκεκριμένες προϊοντικές κατηγορίες και κυρίως σε περιφερειακές αγορές που δραστηριοποιούνται μικρότερες βιομηχανικές μονάδες.

Δεύτερον, να ισχύσει πραγματικά η ανανέωση των προϊόντων που απαρτίζουν το καλάθι κάθε εβδομάδα, ώστε να διασφαλιστεί η συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων επιχειρήσεων σε αυτό, αλλά και οι καταναλωτές να βρίσκουν ευκολότερα τις μάρκες που επιθυμούν.

Τρίτον, να μην γεμίζει το καλάθι από αγαθά ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία είναι μεν φθηνότερα, αλλά έχουν μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους για τις αλυσίδες παραμερίζοντας έτσι προς «ίδιον όφελος» τα επώνυμα προϊόντα άλλων προμηθευτών.

Εδώ είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο αποκλεισμός μικρότερων αλυσίδων με τζίρο μικρότερο των 90 εκατ. ευρώ από το «καλάθι» αποκλείει πολλά καταστήματα και καταναλωτές σε περιοχές κυρίως της περιφέρειας αλλά και αστικές περιοχές, όπου κυριαρχούν τοπικές αλυσίδες, παντοπωλεία, κρεοπωλεία κ.λπ.

Ένα άλλο επίσης σημαντικό ζήτημα είναι ότι οι 51 κατηγορίες προϊόντων που επιλέχθηκαν είναι πολύ λίγες για να ανταποκριθούν στις πραγματικές ανάγκες ενός νοικοκυριού.

Αν δεν ληφθούν υπόψη όλα τα παραπάνω, είναι περισσότερο από ορατός ο κίνδυνος να υπάρξουν αλυσίδες σούπερ μάρκετ που θα εκμεταλλευτούν τη δυνατότητα που τους δίνεται να επιλέγουν ποια προϊόντα θα μπαίνουν στο καλάθι, προκειμένου να εντείνουν τις πιέσεις τους προς τις επιχειρήσεις – προμηθευτές τους, ιδίως προς όσες έχουν μικρότερη διαπραγματευτική ισχύ.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ακόμη και η ίδια η Επιτροπή Ανταγωνισμού σε γνωμοδότησή της εφιστά την προσοχή στο ενδεχόμενο αύξησης τιμών στα προϊόντα που μένουν εκτός καλαθιού, κάτι που θα λειτουργεί ως αντιστάθμισμα για τη συγκράτηση τιμών των προϊόντων που βρίσκονται μέσα στο καλάθι.