Γ. Χατζηθεοδοσίου στην "Εφημερίδα των Συντακτών": Χρειάζεται νέο μείγμα πολιτικής για την ενεργειακή ακρίβεια

Άρθρο του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, στην “Εφημερίδα των Συντακτών” (23/12/2022).

Η Ευρώπη διανύει έναν δύσκολο χειμώνα, με την ακρίβεια και την ενεργειακή κρίση να συρρικνώνουν τα εισοδήματα και την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, να δημιουργούν συνθήκες φτωχοποίησης για έναν στους πέντε πολίτες και να απειλούν τη βιωσιμότητα χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Η πιθανότητα ύφεσης στην ευρωζώνη τους επόμενους μήνες έχει αυξηθεί σημαντικά, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προειδοποιεί ότι η αύξηση των επιτοκίων σε συνδυασμό με την επιβράδυνση των οικονομιών, θα προκαλέσει δυσκολίες στην εξυπηρέτηση του χρέους των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

Η Ελλάδα καταφέρνει μέχρι στιγμής να αντιστέκεται στις υφεσιακές πιέσεις, καταγράφοντας αύξηση του ΑΕΠ της και θετικές επιδόσεις στις εξαγωγές και τις επενδύσεις. Ωστόσο, η κατάσταση στην κοινωνία και στην αγορά είναι ασφυκτική και επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, έχοντας αντιμετωπίσει διαδοχικές κρίσεις τα τελευταία 12 χρόνια, εξακολουθούν σήμερα να βαδίζουν σε τεντωμένο σκοινί, εξαιτίας της εκρηκτικής αύξησης του λειτουργικού κόστους και της πιεστικής έλλειψης ρευστότητας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ετήσιας Έκθεσης της ΓΣΕΒΕΕ για το 2022, το πρώτο εξάμηνο του έτους το κόστος της ενέργειας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αυξήθηκε μεσοσταθμικά κατά 76%, το κόστος προμήθειας πρώτων υλών και εμπορευμάτων κατά 43,5%, το κόστος καυσίμων οχημάτων κατά 57,8% και το κόστος προμήθειας εξοπλισμού και μηχανημάτων κατά 26,2%. Το 27,8% του συνόλου των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων δήλωναν, ήδη από τον Ιούλιο του 2022, ότι λειτουργούν με μηδενικά ρευστά διαθέσιμα. Με τα έσοδα και τα ταμειακά διαθέσιμα να περιορίζονται και με την πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό να παραμένει αδύνατη, η πίεση στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις αυξάνεται διαρκώς. Μια από τις συνέπειες είναι η αδυναμία όλο και περισσότερων επιχειρήσεων να ανταποκριθούν στις διάφορες υποχρεώσεις τους, κάτι που οδηγεί σε νέα αύξηση του ιδιωτικού χρέους.

Τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση έχουν απορροφήσει ως τώρα ένα μέρος της επιβάρυνσης από τις ανατιμήσεις στην ενέργεια, χωρίς ωστόσο να λύνουν το πρόβλημα. Όσο η ασφυξία συνεχίζεται, οι κίνδυνοι για την αγορά, την οικονομία και την απασχόληση θα μεγαλώνουν, καθώς η έλλειψη ταμειακών ροών μπορεί να φέρει γρήγορα σε αδιέξοδο βιώσιμες επιχειρήσεις και να προκαλέσει σοβαρές απώλειες θέσεων εργασίας.

Εξίσου σημαντικό είναι και το ζήτημα της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδοτικά εργαλεία και πόρους, για την υλοποίηση επιχειρηματικών σχεδίων και επενδύσεων απαραίτητων για την ανθεκτικότητα και τη μελλοντική τους ανάπτυξη. Είναι ενδεικτικό ότι σήμερα, μόλις 6 στις 10 καταφέρνουν να χρηματοδοτήσουν επενδυτικά σχέδια μέσω του ΕΣΠΑ, σε μια περίοδο όπου αποτελεί κρίσιμο ζητούμενο η επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και η κάλυψη της υστέρησης στην ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών. Αντίστοιχα, από τον μέχρι τώρα σχεδιασμό των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, φαίνεται να διευκολύνονται κυρίως οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις έναντι των μικρότερων, οι οποίες χωρίς ευκαιρίες ενδυνάμωσης θα γίνονται όλο και πιο ευάλωτες στις προκλήσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος.

Καθώς η ενεργειακή κρίση δεν δείχνει σημάδια αποκλιμάκωσης και οι συνθήκες στο σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας επιδεινώνονται, γίνεται όλο και πιο επιτακτική η ανάγκη στήριξης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, με παρεμβάσεις οι οποίες θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους σήμερα, αλλά και στο μέλλον.

Σε αυτό το πλαίσιο, είναι άμεση ανάγκη να επανεξετάσει η κυβέρνηση το αίτημα της αγοράς για ρύθμιση του συνόλου των οφειλών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων προς το δημόσιο. Πρόκειται για ένα μέτρο που μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το επιχειρηματικό κλίμα και παράλληλα να διασφαλίσει την ομαλή ροή των δημοσίων εσόδων.

Είναι, επίσης, προφανές ότι θα απαιτηθεί ένα νέο μείγμα πολιτικής για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας, καθώς τα μέτρα επιδοματικού χαρακτήρα δεν μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Θα χρειαστεί να εξεταστούν παρεμβάσεις οι οποίες θα στοχεύουν στη ρίζα του προβλήματος και θα προστατεύουν αποτελεσματικότερα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της χώρας.

Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει ριζικός ανασχεδιασμός σχετικά με την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του ΕΣΠΑ, ώστε να διασφαλιστεί η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε αυτή την κατεύθυνση το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών σχεδιάζει, μάλιστα, την εκπόνηση μελέτης, η οποία θα αφορά τη βελτίωση της προσβασιμότητας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων σε πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.

Για να μπορέσει να σταθεί όρθια απέναντι σε μια ακόμη κρίση και – κυρίως – να διασφαλίσει όρους συνεκτικής ανάπτυξης στα επόμενα χρόνια, η Ελλάδα χρειάζεται βιώσιμες και ισχυρές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αυτό απαιτεί άμεσα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητάς τους και πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία προσαρμοσμένα στα μεγέθη και στις ανάγκες τους.