Γ. Χατζηθεοδοσίου στην "Εφημερίδα των Συντακτών": Η επιδοματική πολιτική δεν λύνει το πρόβλημα των ανατιμήσεων

Άρθρο του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, στην “Εφημερίδα των Συντακτών” (02/07/2022).

Η καταιγίδα του πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και αρκετούς μήνες, προκαλώντας υπέρογκες αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων, του ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά και βασικών πρώτων υλών και καταναλωτικών αγαθών. Τα μηνύματα από την αγορά είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, με τις μισές σχεδόν μικρομεσαίες επιχειρήσεις να δηλώνουν ότι έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές σε τράπεζες, σε ασφαλιστικά ταμεία, λογαριασμούς ενέργειας, προμηθευτές κ.ά.

Δυστυχώς, στον ορίζοντα δεν φαίνονται σημάδια αποκλιμάκωσης. Και όλα δείχνουν ότι έχουμε μπροστά μας αρκετούς ακόμα δύσκολους μήνες, ιδιαίτερα μετά το καλοκαίρι. Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, μέχρι το Φεβρουάριο του 2023 οι ζημιογόνες επιχειρήσεις στην Ελλάδα αναμένεται να αυξηθούν κατά 27,6%, παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη αύξηση από όλες τις χώρες – μέλη της Ε.Ε. Στο ίδιο διάστημα προβλέπεται ότι θα αυξηθεί στο 29,37% – από 26,87 το 2020 – το ποσοστό των Ελλήνων που κινδυνεύουν να βρεθούν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Ανάμεσα στις δυσοίωνες προβλέψεις, μόνη πηγή αισιοδοξίας είναι οι εκτιμήσεις για την πορεία του τουρισμού, που σύμφωνα με τους εκπροσώπους του κλάδου, αναμένεται να ξεπεράσει φέτος κάθε προσδοκία όσον αφορά τον αριθμό των αφίξεων, φθάνοντας στα επίπεδα του 2019. Παραμένει, ωστόσο, αμφίβολο το αν η αύξηση των επισκεπτών θα αποτυπωθεί και στα έσοδα, καθώς πολλές ευρωπαϊκές χώρες – που συνιστούν κύριες αγορές προέλευσης για την Ελλάδα – αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα με την άνοδο του πληθωρισμού. Παρά το ότι οι άνθρωποι έχουν, λοιπόν, ανάγκη από διακοπές μετά από δύο χρόνια περιορισμών λόγω της πανδημίας, είναι πιθανόν να συγκρατήσουν τις δαπάνες κατά τη διάρκεια της διαμονής τους, προκειμένου να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις που θα περιμένουν κατά την επιστροφή.

Στο μεταξύ, ο πληθωρισμός συνεχίζει να σκαρφαλώνει σε ιλιγγιώδη επίπεδα, φθάνοντας το 11,3% το Μάιο, ενώ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις θα ξεπεράσει το 12% τον Ιούνιο. Οι καταναλωτές δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να καλύψουν βασικές ανάγκες και υποχρεώσεις, περιορίζοντας αναγκαστικά όλες τις άλλες αγορές, ακόμα και τις μετακινήσεις τους. Οι επιχειρήσεις βλέπουν τον τζίρο τους να μειώνεται δραματικά, την ώρα που καλούνται να πληρώσουν πολλαπλάσιους λογαριασμούς ενέργειας και ακριβότερες προμήθειες, ενώ έρχεται και η ώρα της αποπληρωμής των υποχρεώσεων που συσσωρεύθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας.

Σε μια προσπάθεια να στηρίξει τους καταναλωτές και την αγορά, η κυβέρνηση ανακοίνωσε πριν λίγες μέρες ένα νέο πρόγραμμα επιδότησης στα καύσιμα για το επόμενο τρίμηνο, μέσω του οποίου θα δοθεί στους δικαιούχους το ποσό των 80 ευρώ, ως αντιστάθμισμα στις αυξήσεις της βενζίνης και του πετρελαίου κίνησης. Το ποσό της επιδότησης προβλέπεται, μάλιστα, αυξημένο για τους κατοίκους της νησιωτικής Ελλάδας, όπου η τιμή της βενζίνης είναι υψηλότερη.

Η νέα αυτή παρέμβαση είναι αναμφίβολα καλοδεχούμενη, καθώς θα δώσει μια ανάσα σε περίπου 3 εκατομμύρια ιδιοκτήτες οχημάτων. Δεν αρκεί, όμως, για να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί για μήνες την ελληνική κοινωνία και – όπως όλα δείχνουν – θα συνεχίσει να υφίσταται για αρκετό καιρό ακόμα.

Η άσκηση επιδοματικής πολιτικής, από τρίμηνο σε τρίμηνο, δεν αποτελεί βιώσιμη λύση, αν σκεφτεί κανείς ότι το ποσό του επιδόματος αρκεί πλέον οριακά για ένα γέμισμα του ντεπόζιτου. Πάγια θέση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών είναι ότι απαιτούνται ουσιαστικές παρεμβάσεις, με ειδικά σχεδιασμένα μέτρα, τα οποία θα αφαιρούν φόρους και θα στηρίζουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Στο πλαίσιο αυτό έχει διατυπώσει συγκεκριμένες, κοστολογημένες προτάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν τη μείωση του ΦΠΑ από το 13% στο 6% για τα βασικά αγαθά, τη μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα, την αύξηση των δόσεων στις 120 για το σύνολο των οφειλών των επιχειρήσεων. Πρόκειται για παρεμβάσεις που μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στη συγκράτηση των τιμών και στην ανακούφιση των καταναλωτών. Υπάρχει, επίσης, ανάγκη για ένα ευρύτερο πλέγμα δράσεων ενίσχυσης των επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν δεχθεί αλλεπάλληλα πλήγματα από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, της πανδημίας και τώρα των ανατιμήσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να αξιοποιηθούν επαρκείς πόροι από το νέο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάπτυξης, με νέες δράσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία ειδικά σχεδιασμένα για τα μεγέθη και τις ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η κυβέρνηση οφείλει να διασφαλίσει ότι τα κονδύλια και οι ευκαιρίες της νέας περιόδου θα πρέπει να φθάσουν σε όσο το δυνατόν περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, προκειμένου να στηριχθεί ο παραγωγικός αλλά και ο κοινωνικός ιστός της χώρας.

Οι έκτακτες περιστάσεις επιβάλλουν γενναίες αποφάσεις. Όσο οι πολίτες νιώθουν απροστάτευτοι και το αρνητικό κλίμα επιδεινώνεται, δημιουργούνται προϋποθέσεις ύφεσης στην οικονομία και κίνδυνοι για την κοινωνική και πολιτική σταθερότητα. Ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξουν κατάλληλες κινήσεις, πριν οδηγηθούμε σε τέτοιες καταστάσεις.