Ο Πρόεδρος του Ε.Ε.Α. για το βιβλίο του Λουκά Αποστολίδη “Μαρτυρία από το ματωμένο φοιτητικό κίνημα (1967-1974)”

Ο Πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου μετείχε στην παρουσίαση του βιβλίου του Λουκά Αποστολίδη “Μαρτυρία από το ματωμένο φοιτητικό κίνημα (1967-1974)”, η οποία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2022, στις 18:30, στον Κινηματοθέατρο «Μελίνα Μερκούρη».

Η επανέκδοση του έργου έχει ως στόχο, πέραν από την ιστορικότητα των γεγονότων, να μοιρασθεί τα προτάγματα και τα συναισθήματα των νέων εκείνης της εποχής με τη σημερινή γενιά των «μασκοφόρων» και του ψηφιακού κόσμου.

Στην ομιλία του ο Πρόεδρος του Ε.Ε.Α. ευχαρίστησε τον κ. Αποστολίδη για την τιμή να βρίσκεται σε ένα εκλεκτό πάνελ για την παρουσίαση του βιβλίου του αλλά και για την ευκαιρία που είχε, ξαναδιαβάζοντας το βιβλίο, να επαναπροσεγγίσει “ένα ξεχωριστό κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας μας που συνεχίζει να μας φορτίζει όλους”.

“Αυτή η επανέκδοση του βιβλίου, 47 χρόνια μετά την πρώτη έκδοση του, αποκτά πλέον μία άλλη αξία. Με το πέρασμα τόσων ετών, μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε πιο καθαρά εκείνη την ιστορική περίοδο και να κρίνουμε τα γεγονότα με πιο ορθή σκέψη. Ξυπνά μνήμες, προβληματίζει αλλά και φωτίζει καλύτερα έναν αγώνα που αν δεν είχε δοθεί, τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα για τη χώρα. Η αφήγηση είναι συναρπαστική. Δημιουργεί εικόνες και ξυπνά συναισθήματα”, ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Χατζηθεοδοσίου, ενώ κλείνοντας επισήμανε:

“Aπό το 1974 μέχρι σήμερα ευτυχήσαμε ως κοινωνία να μην ζήσουμε καθεστώς ανελευθερίας όπως αυτό που έζησαν οι άνθρωποι τη μαύρη επταετία.  Και εύχομαι μέσα από την καρδιά μου να μην υπάρξει ποτέ στο μέλλον τέτοιος κίνδυνος. Για να το πετύχουμε όμως αυτό, οφείλουμε να θυμόμαστε. Τίποτα δεν μας χαρίζεται και για όλα χρειάζεται αγώνας. Η πάλη των φοιτητών μας εκείνο τον ματωμένο Νοέμβρη, δείχνει το δρόμο. Και το μήνυμα είναι ξεκάθαρο. Αφήνω την αποφώνηση στην πένα του συγγραφέα: «Η εξέγερση στο Πολυτεχνείο, αποτελεί ένα ιστορικό και διαχρονικό γεγονός, που θα φωτοδοτεί τον αγώνα της νέας γενιάς να έχει δικαίωμα ελεύθερης γνώμης, σκέψης και λόγου για τις δομές της κοινωνίας που ζει και το δικαίωμα της αμφισβήτησης»”.

Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία:

Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, αισθάνομαι προνομιούχος που βρίσκομαι απόψε εδώ και που θα μιλήσω για το βιβλίο ενός ανθρώπου με τον οποίο μας συνδέουν πολλά. Λουκά Αποστολίδη, αγαπημένε φίλε, σε ευχαριστώ για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί μου κάνεις την τιμή να βρίσκομαι σε αυτό το εκλεκτό πάνελ προκειμένου  να παρουσιάσουμε το βιβλίο σου. Και δεύτερον, γιατί ξαναδιαβάζοντας το, μου έδωσες την ευκαιρία να επαναπροσεγγίσω ένα ξεχωριστό κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας μας που συνεχίζει να μας φορτίζει όλους. Να θυμηθώ, να προβληματιστώ, να θυμώσω αλλά και να συγκινηθώ. Σε ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου για αυτό το ταξίδι, σε ένα όχι και τόσο μακρινό παρελθόν.

«Μαρτυρία από το ματωμένο φοιτητικό κίνημα (1967-1974)». Έτσι τιτλοφορείται το συγγραφικό πόνημα του φίλου Λουκά. Και πρόκειται όντως για μία μαρτυρία, για εικόνες και καταστάσεις που έζησε ο αφηγητής. Αλλά και για ένα όντως ματωμένο φοιτητικό κίνημα, αφού το χουντικό καθεστώς χρησιμοποίησε ωμή βία για να μην ακουστεί η φωνή των φοιτητών, καθόλη τη διάρκεια της επταετίας, με αποκορύφωμα βέβαια τη βραδιά της εισβολής στο Πολυτεχνείο.

Αυτή η επανέκδοση του βιβλίου, 47 χρόνια μετά την πρώτη έκδοση του, αποκτά πλέον μία άλλη αξία. Με το πέρασμα τόσων ετών, μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε πιο καθαρά εκείνη την ιστορική περίοδο και να κρίνουμε τα γεγονότα με πιο ορθή σκέψη. Ξυπνά μνήμες, προβληματίζει αλλά και φωτίζει καλύτερα έναν αγώνα που αν δεν είχε δοθεί, τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα για τη χώρα.

Η αφήγηση είναι συναρπαστική. Δημιουργεί εικόνες και ξυπνά συναισθήματα. Ειλικρινά δεν κατάλαβα το πόσο γρήγορα τελείωσα τις 259 σελίδες του.

-Ο συγγραφέας αναφέρει στον πρόλογο του ότι «ξαναδιαβάζοντας αυτό το βιβλίο, μετά από 47 χρόνια, γεμίζω από ενέργεια». Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι αυτή η ενέργεια γέμισε και μένα και πιστεύω ότι μεταφέρεται σε κάθε αναγνώστη που έχει περάσει από φοιτητικά έδρανα και από αμφιθέατρα, από συμμετοχή σε φοιτητικές δράσεις και διεκδικήσεις. Μπορεί η δική μου γενιά να είναι νεότερη από αυτήν του Λουκά Αποστολίδη, όμως και η δική μας φοιτητική διαδρομή στηρίχθηκε στα μηνύματα των μελών του φοιτητικού κινήματος της επίμαχης περιόδου, δηλαδή της χούντας.»

-Γιατί το «Ψωμί –Παιδεία- Ελευθερία», όσα χρόνια και αν περάσουν, θα παραμένει πάντα επίκαιρο. Μπορεί να παραλλάσσεται ανάλογα με τις προκλήσεις της κάθε εποχής, αλλά ουσιαστικά είναι διαχρονικό. Την περίοδο της χούντας ήμουν μαθητής και θυμάμαι πως είχε συνεπάρει όλους τους μαθητές της εποχής ο αγώνας των φοιτητών. Όταν πέρασα στο Πανεπιστήμιο, είχαμε πια Δημοκρατία. Και μπορούσαμε να εκφραστούμε ελεύθερα μέσα στις σχολές ή στις συζητήσεις με τους συμφοιτητές μας, χωρίς να προβληματιστούμε για το ποιος μας ακούει ή αν θα υπάρξουν συνέπειες. Δεν συνέβαινε όμως το ίδιο για τους φοιτητές της περιόδου 1967-1974.

«Ο πάγος σκέπασε τα λουλούδια στον κήπο και όλοι περίμεναν σιωπηλοί και γυμνοί ζεστές αχτίνες ήλιου», γράφει σε ένα σημείο ο συγγραφέας και δε νομίζω ότι θα μπορούσε να περιγραφεί καλύτερα η επιβολή της δικτατορίας για την σπουδάζουσα νεολαία της χώρας. Βλέπετε, όπως έχει δείξει και η ιστορία, κάθε απολυταρχικό καθεστώς φροντίζει πρώτα από να περιορίσει τις κινήσεις αυτών που θεωρεί πιο επικίνδυνους για την αμφισβήτηση του. Και οι φοιτητές μπήκαν αμέσως στο στόχαστρο των συνταγματαρχών.

«Ο δικτάτορας φανταζόταν πως θα μπορούσε να κάνει τα ΑΕΙ στρατώνες, όπου όλοι ανεξαίρετα θα υπάκουαν τυφλά στις διαταγές τους χωρίς αντιρρήσεις», γράφει ο Λουκάς Αποστολίδης και αναφέρει όλους τους περιορισμούς της χούντας και την προσπάθεια ελέγχου της νεολαίας μας.

«Σκέφτηκαν πως θα μπορούσαν να σταματήσουν τη σκέψη κάτω από την απειλή των όπλων», προσθέτει ο συγγραφέας. Και σε αυτό το σημείο θέλω να τονίσω την πολύτιμη συμβολή του στο να κατανοήσουν οι νεότερες γενιές ότι ο Νοέμβρης του 1973 δεν προέκυψε ξαφνικά. Ολόκληρο το φοιτητικό κίνημα, παρά τις διώξεις, τους εκφοβισμούς, τις συλλήψεις, τα βασανιστήρια, τις αποβολές από σχολές, τις υποχρεωτικές κλήσεις στο στράτευμα, ολόκληρο το φοιτητικό κίνημα «έβραζε» από την πρώτη στιγμή που η χώρα μπήκε στον «γύψο». Και περίπου 6 χρόνια μετά την 21^η Απριλίου του 1967, είχε φτάσει το πλήρωμα του χρόνου για να σηκώσουν οι φοιτητές μας στους ώμους τους την ανάγκη ενός ολόκληρου λαού να φωνάξει για ελευθερία και δημοκρατία. Πριν λοιπόν από το Πολυτεχνείο, είχε προηγηθεί η Νομική, το Πανεπιστήμιο, οι διαδηλώσεις στους δρόμους. Η αλληλουχία των γεγονότων είχε δείξει από την αρχή το πόσο κομβικό θα ήταν το 1973.  

«Ο σπόρος του αγώνα είχε πέσει από καιρό κάτω από την καταπίεση. Ρίζωσε το δέντρο το Φλεβάρη, ανδρώθηκε το Μάρτη μέσα στο Πανεπιστήμιο. Τώρα είχε απλώσει τα κλαδιά του και είχε μπουμπουκιάσει, είχε ανθίσει. Η παγωνιά δε θα μπορούσε να καταστρέψει όλα τα μπουμπούκια γιατί οι ρίζες ήταν γερές. Τα χελιδόνια μέσα στο χειμώνα έφερναν το μήνυμα της άνοιξης», γράφει ο Λουκάς Αποστολίδης περιγράφοντας λυρικά το πως φτάσαμε στις 14 Νοεμβρίου εκείνου του έτους, όταν και ξεκίνησε η κατάληψη του Πολυτεχνείου.

Θέλω να σταθώ λίγο σε εκείνο το τριήμερο εθνικής ανάτασης. Με τον τρόπο γραφής του ο Λουκάς, με την παράθεση των ωρών, με τις συγκλονιστικές περιγραφές του, την ανάδειξη της ψυχολογίας των εξεγερμένων, τους προβληματισμούς, τις αγωνίες τους ακόμα και το χιούμορ που είχαν επιστρατεύσει εκείνες τις δύσκολες αλλά και συναρπαστικές ώρες, δημιουργεί ουσιαστικά ένα ντοκιμαντέρ. Παράλληλα φωτίζει και γεγονότα αμέσως μετά την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο. Πρόκειται για μία ιστορική αλήθεια που δεν μπορεί και δεν πρέπει να αγνοήσει κανείς.

«Ήμασταν μερικές χιλιάδες νέοι, μέσα σε μιαν αυλή. Συγκεντρωθήκαμε να φωνάξουμε για την ομορφιά της ζωής και καλέσαμε το λαό να έρθει συμπαραστάτης σε αυτή την προσπάθεια μας. Τα όργανα της εθνικοφροσύνης ήρθαν για να μας πετάξουν έξω και το πέτυχαν, αλλά δεν πέτυχαν να μας ξεριζώσουν τον πίνακα που είχαμε ζωγραφίσει στις καρδιές μας». Με αυτό το μικρό απόσπασμα, καταλαβαίνουμε όλοι την αποφασιστικότητα των παιδιών. Και την πίστη τους στην επίτευξη του μεγάλου στόχου που δεν ήταν άλλος από το ανοίξουν μία ρωγμή στο σιδηρόφρακτο χουντικό καθεστώς για να περάσει λίγος ήλιος. Και αυτός ο ήλιος έλουσε τον αγώνα τους. Και ταυτόχρονα έκαψε τους δεσμοφύλακες του ελληνικού λαού.

«Τους αγωνιστές, η ήττα δεν τους φοβίζει, αλλά τους κάνει πιο μαχητικούς. Σε μία μάχη δεν κρίνεται ο αγώνας», γράφει σε ένα σημείο ο συγγραφέας. Και αυτό θεωρώ ότι είναι μάθημα ζωής. Για κάθε μικρή ή μεγάλη μάχη που πρέπει να δώσουμε, για κάθε μέτωπο στο οποίο πρέπει να αγωνιστούμε. Το θέμα λοιπόν φίλες και φίλοι είναι να κρατήσουμε ζωντανή την σπίθα μέσα μας και να είμαστε πάντα έτοιμοι να παλέψουμε για ότι θεωρούμε σημαντικό. Καμία μάχη δεν χάθηκε πριν δοθεί, είναι αυτό που κατά τη γνώμη μου πρέπει να είναι μότο μας. Ο συγγραφέας το λέει κάπως αλλιώς. Και υπενθυμίζει ένα ιστορικό χρέος:

«Ο λαός έχει ιστορικό χρέος να μην ξεχάσει γιατί η λήθη θα ξαναφέρει και άλλες δικτατορίες, η ιστορία μιλάει… Η Δικαιοσύνη πρέπει να δικαιώσει τον αγώνα του λαού. Το κοπάδι των σκουληκιών πρέπει να διαλυθεί. Οι κατσαρίδες της νύχτας θα τρέξουν να κρυφτούν μπροστά στο δυνατό φως της Δικαιοσύνης αλλά πρέπει αυτή να τους κυνηγήσει, αλλιώς θα κοροϊδέψουμε τους νεκρούς, τα λουλούδια που ποδοπατήθηκαν στα πεζοδρόμια».

Φίλες και φίλοι, από το 1974 μέχρι σήμερα ευτυχήσαμε ως κοινωνία να μην ζήσουμε καθεστώς ανελευθερίας όπως αυτό που έζησαν οι άνθρωποι τη μαύρη επταετία.  Και εύχομαι μέσα από την καρδιά μου να μην υπάρξει ποτέ στο μέλλον τέτοιος κίνδυνος. Για να το πετύχουμε όμως αυτό, οφείλουμε να θυμόμαστε. Τίποτα δεν μας χαρίζεται και για όλα χρειάζεται αγώνας. Η πάλη των φοιτητών μας εκείνο τον ματωμένο Νοέμβρη, δείχνει το δρόμο. Και το μήνυμα είναι ξεκάθαρο. Αφήνω την αποφώνηση στην πένα του συγγραφέα:

«Η εξέγερση στο Πολυτεχνείο, αποτελεί ένα ιστορικό και διαχρονικό γεγονός, που θα φωτοδοτεί τον αγώνα της νέας γενιάς να έχει δικαίωμα ελεύθερης γνώμης, σκέψης και λόγου για τις δομές της κοινωνίας που ζει και το δικαίωμα της αμφισβήτησης».

Λουκά Αποστολίδη σε ευχαριστούμε για όσα εισπράξαμε διαβάζοντας αυτή τη συναρπαστική μαρτυρία.

Δείτε το βίντεο: