Γ. Χατζηθεοδοσίου στην “ΑΞΙΑ”: Εφιάλτης για τους καταναλωτές η ακρίβεια στα τρόφιμα

Άρθρο του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, Πρόεδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, στην εφημερίδα “ΑΞΙΑ” (21/10/2023).

---

Σχεδόν δύο χρόνια η ελληνική κοινωνία βλέπει την συνεχόμενη αύξηση των τιμών στην αγορά να την πιέζει ασφυκτικά. Και το πλέον ανησυχητικό είναι ότι τουλάχιστον στον τομέα των τροφίμων δεν προβλέπεται κάποια άμεση αποκλιμάκωση της ακρίβειας. Η ανησυχία αυτή αποτυπώθηκε και σε πρόσφατη έρευνα του Ε.Ε.Α., ενώ τα παράπονα του καταναλωτικού κοινού για το ράλι των τιμών σε βασικά αγαθά, είναι καθημερινά.

Πρόκειται σαφώς για μία στρεβλή κατάσταση που επηρεάζει όλη την οικονομία. Από τον πρωτογενή τομέα και την παραγωγική διαδικασία μέχρι την κίνηση στην αγορά και τους μειωμένους τζίρους των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Οι πρόσφατες καταστροφές στη Θεσσαλία αλλά και η νέα κρίση που ξέσπασε στη Μέση Ανατολή, προαναγγέλλουν μάλιστα νέες επιβαρύνσεις καθώς μία από τις συνέπειες από τις πλημμύρες θα είναι η μείωση της παραγωγής κάποιων προϊόντων ενώ από την σύρραξη μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι αύξησης της τιμής του πετρελαίου. Και όταν συμβαίνει αυτό, τότε συμπαρασύρει και γενικότερα τις τιμές στην αγορά.

Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα των επιπλέον επιβαρύνσεων που απασχολούν τους καταναλωτές, είναι αυτό της τιμής του αγροτικών προϊόντων.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Eurostat, μεταξύ του δεύτερου τριμήνου του 2022 και του δεύτερου τριμήνου του 2023, είχαμε αύξηση της μέσης τιμής του ελαιολάδου κατά 48%, των εσπεριδοειδών κατά 89% και της πατάτας κατά 38%.

Ειδικά για το ελαιόλαδο, σημαντικό ρόλο στην αύξηση της τιμής του παίζει η μείωση της παραγωγής του σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς η κλιματική κρίση δεν προκάλεσε μόνο φονικές πλημμύρες αλλά και παρατεταμένες περιόδους καύσωνα και ξηρασίας.

Όλες οι μεσογειακές χώρες -δηλαδή οι κατεξοχήν ελαιοπαραγωγικές, όπως η Ισπανία και η Ιταλία- είδαν την παραγωγή τους να μειώνεται ακόμα και κατά 50%. Και σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς, όταν δεν υπάρχει μεγάλη προσφορά αλλά η ζήτηση παραμένει υψηλή, είναι επόμενο να αυξηθούν οι τιμές.

Η ακρίβεια λοιπόν στο ελαιόλαδο, όπως και σε άλλα αγροτικά προϊόντα, θα συνεχίσει να απασχολεί τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά, μεταξύ των οποίων είναι βέβαια και τα ελληνικά.

Απαιτούνται παρεμβάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και στοχευμένες εθνικές πολιτικές, προκειμένου να περιοριστούν οι συνέπειες αυτής της ανεξέλεγκτης πορείας των τιμών. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση που αρνείται μέχρι σήμερα να προχωρήσει στη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά, πρέπει να εξετάσει τη μείωση αυτού του φόρου τουλάχιστον για το τυποποιημένο ελαιόλαδο. Ίσως να αποτελέσει και μία σημαντική δοκιμή για ανάλογες παρεμβάσεις στο μέλλον. Παράλληλα, εννοείται ότι πρέπει να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι για την αντιμετώπιση παραβατικών συμπεριφορών που στοχεύουν στην αισχροκέρδεια. Η κυβέρνηση έχει στείλει ήδη το μήνυμα προς τις πολυεθνικές να μην επιχειρήσουν να αυξήσουν με αθέμιτες πρακτικές τα κέρδη τους και ελπίζω να το έλαβαν. Σε κάθε περίπτωση όμως απαιτείται τόσο η προστασία των καταναλωτών, όσο και η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που παραμένουν σε δεινή θέση.