Γράφει ο Γ.Γ. του ΕΕΑ

Γιάννης Ρεκλείτης

 

 

«Από εισόδημα 15.600€ ελεύθερου επαγγελματία, μετά  από εισφορές, φόρους, τέλη, επικουρικό και ΦΠΑ, απομένουν καθαρά 4.165€ ή το 26,70% του αρχικού εισοδήματος»!

 

 

Η επίτευξη της κατ αρχήν συμφωνίας των κοινωνικών εταίρων με την κυβέρνηση, στις 7 Ιανουαρίου,  για αύξηση των εργοδοτικών και εργατικών ασφαλιστικών εισφορών κατά 1% (0,5% & 0,5%), για να προχωρήσει ο διάλογος για το ασφαλιστικό, άφησε μια γλυκόπικρη γεύση. Ξέρουμε, δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις αλλά μόνο  επώδυνες και αναγκαίες. Πόσο όμως αυτή η λύση είναι θετική;

 

Ναι μεν ο διάλογος και η συμφωνία λύνουν τα χέρια της κυβέρνησης και προωθούν το ασφαλιστικό, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ελήφθησαν υπόψη οι παρενέργειες και οι παράμετρες απώλειες τέτοιων λύσεων αναδιανομής, οι οποίες είναι γνωστές από τις προηγούμενες παρόμοιες περιπτώσεις.

 

Το αντάλλαγμα που έλαβαν οι εταίροι είναι κάπως σαν τα γνωστά, ως τώρα, ευχολόγια:

1) Σταθερό και σταδιακά ελκυστικότερο φορολογικό πλαίσιο
2) Φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον
3) Κίνητρα για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις.
 

Φυσικά δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες ότι όλα αυτά είναι εύκολα να επιτευχθούν ώστε οι πτυχές του ασφαλιστικού που εισάγουν νέες περικοπές και αδικίες, ιδίως για τους νέους συνταξιούχους, να απαλειφθούν, να παραβλεφθούν ή να υποτιμηθούν.

 

Πράγματι, το νομοσχέδιο εισάγει πολύ δυσμενείς διατάξεις οι οποίες αναφέρονται στα χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης της σύνταξης, στην αποποίηση κάθε κρατικής ευθύνης πέραν της «εθνικής σύνταξης», στη καθιέρωση νέου συστήματος εισφορών και υπολογισμών συντάξεων, στις υπερβολικές εισφορές για ορισμένες κατηγορίες και τέλος στον επανυπολογισμό των παλιών συντάξεων σε δυσμενέστερη βάση. Αυτά τα στοιχεία είναι η βάση για νέες αδικίες και γίνονται υποτίθεται για να διορθώσουν παλιές αδικίες.

 

Η πείρα, μας έχει δείξει ότι όλες οι μέχρι τώρα «σωτήριες» μεταρρυθμίσεις του ασφαλιστικού που θα το έσωζαν, απέτυχαν γιατί αντί να ρυθμίσουν ριζικά το σύστημα απλώς άλλαζαν τους όρους λειτουργίας του και αντικαθιστούσαν τη μια αδικία με άλλη. Και δεν είναι ώρα να αναφερθούμε στο διαρκές έγκλημα της ληστείας των αποθεματικών των ταμείων, μαζί με τις χαριστικές συντάξεις που έφεραν το σημερινό αδιέξοδο.

 

Σήμερα, όπως είναι η κατάσταση, δεν έχουμε περιθώρια για φιλοσοφίες και λαϊκίστικες εξαγγελίες που θα καταλήξουν και πάλι στο αντίθετο.

 

Το θέμα βέβαια πάντα είναι που θα καταλήξει αυτή η προσπάθεια. Τι  θα γίνει με την αξιολόγηση που θα κάνουν οι «θεσμοί» στο σχέδιο, τι θα γίνει με τους πόρους του ασφαλιστικού, πως θα αντιδράσουν οι θιγόμενες ομάδες ασφαλισμένων, και πάνω απ’ όλα, πως θα πάει η οικονομία εν μέσω παγκόσμιας κρίσης, πορεία η οποία είναι κρίσιμη για κάθε κτίσιμο νέου ασφαλιστικού χωρίς το φόβο κατάρρευσης.

 

Το νομοσχέδιο της κυβέρνησης δεν είναι βέβαια γραμμένο σε λευκό χαρτί, όπως ανέφερε ένας εκπρόσωπος των κοινωνικών εταίρων. Είναι γραμμένο πάνω σε συνεχείς δυσμενείς μεταβολές και αλλεπάλληλες μειώσεις συντάξεων και παροχών οι οποίες αγγίζουν το 40%.

 

Παρόλα αυτά όμως, η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού δεν επιτεύχθηκε. Ούτε είναι γνωστό αν θα επιτευχθεί τώρα.

 

Όλοι  εδώ καλούμαστε να λύσουμε ένα γόρδιο δεσμό. Με λιγότερα χρήματα να δώσουμε περισσότερες παροχές! Αυτό όμως είναι αδύνατο, ακριβώς όσο αδύνατο είναι να επαναλάβουμε τους δανεισμούς για να καλύπτουμε τα ελλείμματα. Μόνη διέξοδος είναι η οικονομική ανάπτυξη, η παραγωγή νέου πλούτου. Χωρίς ανάπτυξη δεν υπάρχει λύση. Αυτό είναι που από την πρώτη στιγμή τονίζει το Επαγγελματικό Επιμελητήριο αναφερόμενο στην κρίση και στο ασφαλιστικό. Δυστυχώς, οι κυβερνήσεις στρέφονταν στις περικοπές και τις αναδιανομές χωρίς παραγωγή νέου πλούτου. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε και κυρίως τα πληρώνουμε.

 

Επισημάνσεις

 

Από το σχέδιο της κυβέρνησης, πέρα από το επώδυνο της αύξησης των εργοδοτικών και εργατικών εισφορών που αναφέραμε ήδη, επισημαίνουμε και τα παρακάτω:

1. Δεν είναι δυνατό να καθιερωθούν τεκμαρτές εισφορές. Αυτό το σύστημα των «αντικειμενικών κριτηρίων» παράγει νέες αδικίες αφού εφαρμόζει ίσο μέτρο σε άνισα εισοδήματα.

2. Δεν είναι δυνατόν το δεκαπλάσιο του κατώτατου μισθού να είναι το ανώτατο όριο ορισμού της ανώτατης εισφοράς. Για να έχουμε μια γεύση της μηνιαίας εισφοράς μαζί με την εισφορά ασθενείας, αυτή θα ανέρχεται σε 1.579,50 € αντί 605,60 € σήμερα! Η εκλογίκευση αποτελεί μονόδρομος.

3. Φυσικά πρέπει να υπάρχει κατώτερο όριο εισφορών. Όμως να καθοριστεί με σοβαρό διάλογο και όχι με εισπρακτικές ή τεκμαρτές λογικές. Κάθε εισπρακτική λογική θα υπονομεύσει το σύστημα, αφού θα είναι αδύνατο για μεγάλες κατηγορίες ασφαλισμένων να ανταποκριθούν, δημιουργώντας νέους οφειλέτες, όπως και σήμερα.

4. Το όριο εισφοράς σύνταξης 20% επί του εισοδήματος +6,95% εισφορά ασθενείας, αν λάβουμε και το 26% συντελεστή φορολογίας και τις άλλες επιβαρύνσεις για τις μικρές επιχειρήσεις, εκ των πραγμάτων παράγουν μια παράλογη κατάσταση που μοιάζει εκ των προτέρων με πέτρα στο λαιμό των ασφαλισμένων μικρομεσαίων. Για να κατανοήσουμε τι θα συμβεί, για ετήσιο εισόδημα 15.606€ θα καταβληθούν εισφορές, φόρος, τέλος επιτηδεύματος και εισφορά αλληλεγγύης 9.019 € ή το 57,82% του εισοδήματος(*)! Αν συνεχίσουμε την ανάλυση, όπως στο παράδειγμα που παραθέτουμε, τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα.

5. Πρέπει να ρυθμιστεί ριζικά το πρόβλημα των οφειλών. Μια λύση «ουδέτερη» αλλά άμεσα αποτελεσματική είναι η διαγραφή των χρεών με διαγραφή αντίστοιχου χρόνου ασφάλισης, ώστε ο ασφαλισμένος να ενταχθεί άμεσα στο σύστημα με νέους όρους. Είναι αδύνατο να πιστέψει κανείς ότι οφειλές των 20 ή 50 χιλ. προς τον ΟΑΕΕ, είναι ποτέ δυνατόν να εξοφληθούν, ακόμη και με 100 δόσεις.  Η Πολιτεία πρέπει να κατανοήσει ότι «λεφτά δεν υπάρχουν», όσες δόσεις και αν καθιερώσει. Καλύτερα λοιπόν να διαγραφούν ή να «κουρευτούν» δραστικά και να αρχίσει νέα είσπραξη για νέα ασφάλιση, παρά να βρίσκονται εκτός συστήματος.

6. Αντί επιβολής εισφοράς στις ηλεκτρονικές συναλλαγές μέσω τραπεζών, καλύτερα θα ήταν να επιβάλει εισφορά επί των τραπεζικών προμηθειών αφού πρώτα προσγειώσει τα σημερινά υπερβολικά όριά τους στα ευρωπαϊκά επίπεδα, ώστε να μην είναι δυνατόν οι τράπεζες να μετακυλήσουν την εισφορά στους πελάτες τους.

 

Ένα παράδειγμα.

 

Για να κατανοήσουμε τι θα συμβεί συνολικά με το ασφαλιστικό και φορολογικό που έχουν επιβαρύνει υπέρογκα τους μικρομεσαίους και ελεύθερους επαγγελματίες με τα μνημόνια, αρκεί τούτο το παράδειγμα: για ετήσιο εισόδημα 15.600€ ελεύθερου επαγγελματία, θα καταβληθούν ασφαλιστικές εισφορές 4.204€, φόρος εισοδήματος 4.066€, τέλος επιτηδεύματος 650€ και εισφορά αλληλεγγύης 109€. Σύνολο 9.019 € ή το 57,82% του εισοδήματος»! Αν δε προβλέπεται και επικουρική ασφάλιση (+7,5% ή 1.170€) τότε το συνολικό ποσό ανέρχεται στα 10.189€ και το ποσοστό κρατήσεων επί του εισοδήματος ανέρχεται στο 65,32%! Όταν δε γίνουν και καταναλωτές με το εισόδημα που τους απομένει 5.410€, θα υποστούν (κατά κανόνα) και 23% ΦΠΑ, δηλαδή άλλα 1.244 ευρώ! Έτσι απομένουν 4.165€ ελεύθερα φόρων και κρατήσεων, δηλαδή η πραγματική αξία των προϊόντων και υπηρεσιών που θα αγοράσει από εισόδημα 15.600 θα ανέρχεται σε 4.165€ ενώ οι φόροι και οι κρατήσεις θα ανέρχον ται στα 11.435€! Σε ποσοστιαία βάση το 73,30% θα είναι φόροι και κρατήσεις και το υπόλοιπο 26,70% διαθέσιμο εισόδημα!

 

Έτσι, από εισόδημα 15.600€ ελεύθερου επαγγελματία, μετά  από εισφορές, φόρους, τέλη, επικουρικό και ΦΠΑ απομένουν καθαρά 4.165€ ή το 26,70% του αρχικού εισοδήματος»!

 

Δεν υπάρχουν ανώδυνες λύσεις για το Ασφαλιστικό, αλλά περισσότερο ή λιγότερο επώδυνες, άδικες και σκληρές. Καιρός να το κατανοήσουν αυτό όλες οι πλευρές και να προσέλθουν σε ένα διαρκή διάλογο που πέρα από τις άμεσα επιβαλλόμενες από τους δανειστές ρυθμίσεις, θα ασχολείται στη συνέχεια με τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού και την θεραπεία ακραίων καταστάσεων σε βάρος των ασφαλισμένων.

 

Αν θέλουμε να έχουμε σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και όχι μια επίπλαστη εικόνα του, είναι σήμερα ευκαιρία να το καθιερώσουμε με βαθύ και υπεύθυνο διάλογο από όλες τις πλευρές. Τον πρώτο λόγο σε αυτό τον έχει η κυβέρνηση. Ας ανοιχτεί χωρίς φόβο στην κοινωνία και στους κοινωνικούς εταίρους και τότε ο εθνικός διάλογος θα επιβληθεί εκ των πραγμάτων.

 

 

(*) Οι υπολογισμοί των εισφορών και φόρων έγιναν με βάση στοιχεία από το taxheaven.gr