Ν. Κογιουμτσής στο “Παρόν”: Έρχεται βαρύς χειμώνας για την αγορά και τις επιχειρήσεις

Η κρίση μεταξύ Ρωσίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης ήδη επηρεάζει δραματικά την αλυσίδα εφοδιασμού. Η Ρωσία κλείνει σταδιακά τις στρόφιγγες του αγωγού Nord Stream, περικόπτοντας περαιτέρω τη ροή του φυσικού αερίου προς τη Γερμανία. Αποτέλεσμα όλων αυτών, το νέο άλμα τιμών. Μάλιστα, επειδή η Γερμανία είναι βιομηχανικός κολοσσός, θα υπάρχουν άμεσες, ανυπολόγιστες συνέπειες για τις οικονομίες όλων σχεδόν των ευρωπαϊκών κρατών.

Η Ευρώπη πόνταρε και στο υγροποιημένο φυσικό αέριο από το Τέξας, σχέδιο που τίθεται προς το παρόν εκτός λειτουργίας και θα επηρεάσει αρνητικά την ενεργειακή επάρκεια τους προσεχείς μήνες. Και όλα αυτά βέβαια συμβαίνουν ενώ δεν έχουν καταγραφεί ακόμα οι αυξημένες ανάγκες των καταναλωτών λόγω της θερινής περιόδου. Γι’ αυτό άλλωστε οι ειδικοί προειδοποιούν από τώρα ότι τον χειμώνα οι τιμές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος θα είναι υψηλές. Η παγκόσμια οικονομία κλυδωνίζεται. Η Wall Street κάνει μεγάλες βουτιές και μεγάλες εταιρείες, όπως οι Amazon, Meta Platforms κ.λπ., αιμορραγούν συνεχώς. Η Λαγκάρντ προειδοποιεί για ύφεση. Στη δική μας χώρα τα προβλήματα αγγίζουν πια τους πάντες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Η ανεξέλεγκτη ενεργειακή κρίση, οι πληγές της πανδημίας, τα οικονομικά βάρη και οι υποχρεώσεις του παρελθόντος αποτελούν βρόγχο για πάνω από πέντε εκατομμύρια συμπολίτες μας, που οφείλουν σε Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες. Η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου έχει ξεπεράσει το φράγμα του 4%. Ο ρυθμός ανάπτυξης αναθεωρείται συνεχώς προς τα κάτω, ενώ τα επιτόκια δανεισμού παίρνουν την ανιούσα. Το τέλος του φθηνού χρήματος θα βαρύνει την τρέχουσα κρίση και σίγουρα θα επιβαρύνει αρνητικά τη ζήτηση, ανοίγοντας πιθανόν την πόρτα στον εφιάλτη που λέγεται στασιμοπληθωρισμός.

Το σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η οικονομία μας αυτήν την περίοδο είναι ο πληθωρισμός. Η ακρίβεια στα είδη βασικής ανάγκης και στην ενέργεια ροκανίζει το προς κατανάλωση διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων πολιτών. Το πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με μέτρα επιδοματικού χαρακτήρα. Χρειάζεται άμεσα μείωση του ΦΠΑ στα είδη βασικής ανάγκης, από το 13% στο 6%, και φυσικά μείωση, επιτέλους, του ειδικού φόρου στα καύσιμα. Το φθινόπωρο και κυρίως τον χειμώνα η ακρίβεια θα χτυπήσει πιο έντονα την πόρτα των νοικοκυριών και της οικονομίας. Οι αποταμιεύσεις ήδη υποχωρούν πάνω από 1 δισ. το τελευταίο διάστημα. Η αύξηση των επιτοκίων, που ήδη ανακοίνωσε η ΕΚΤ, θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τα ήδη υπερχρεωμένα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Ένας άλλος κίνδυνος για την οικονομία είναι φυσικά και η παρατεταμένη προεκλογική περίοδος, στην οποία ήδη έχουμε εισέλθει. Οι υπουργοί κατέβασαν τα μολύβια και οι όποιες δρομολογημένες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η ασθμαίνουσα οικονομία και η αγορά πηγαίνουν πίσω. Οι αναμενόμενες εδώ και χρόνια μεταρρυθμίσεις σε πολλούς τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας αναβάλλονται. Η γραφειοκρατία, η αδιαφάνεια, η αργή απόδοση της δικαιοσύνης αποτελούν διαχρονικά βαρίδια για τον παραγωγικό και αναπτυξιακό μετασχηματισμό της χώρας, που θα δώσει ώθηση στην οικονομία και στην απασχόληση, θα ενισχύσει την κοινωνική συνοχή και θα προσελκύσει και σημαντικές επενδύσεις, τόσο εκ των έσω όσο και εισαγόμενες.

Ανάμεσα στις δυσοίωνες προβλέψεις, μόνη πηγή αισιοδοξίας παραμένει ο τουρισμός. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, οι αφίξεις φέτος αναμένεται να ξεπεράσουν κάθε προσδοκία. Υπάρχουν ωστόσο αμφιβολίες για το αν η αύξηση του αριθμού των επισκεπτών θα αποτυπωθεί και στα έσοδα. Μη λησμονούμε ότι και οι επισκέπτες μας προέρχονται από χώρες που έχουν πληγεί από την ακρίβεια και την κρίση. Σε κάθε περίπτωση, έχουμε μπροστά μας ένα βαρύ και δύσκολο, οικονομικά και κοινωνικά, χειμώνα.

Γι’ αυτό θα πρέπει η Πολιτεία να αξιοποιήσει επαρκώς και αποτελεσματικά τους πόρους από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, με νέες δράσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία ειδικά σχεδιασμένα για τις ανάγκες και τα μεγέθη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουν να ανασάνουν χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που ήδη βρίσκονται στο κόκκινο και ατενίζουν το μέλλον με περισσή απαισιοδοξία και ανησυχία.