Νίκος Κογιουμτσής στο “ΠΑΡΟΝ”: Η ακρίβεια, η πανδημία και η αβεβαιότητα φρενάρουν την κατανάλωση στην αγορά

---

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, το πασχαλινό τραπέζι θα είναι αρκετά πιο ακριβό. Οι τιμές σε κρέας, οπωροκηπευτικά, παραδοσιακά γλυκίσματα, ακόμα και στο ψωμί, αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά. Η τιμή του σιταριού έχει ανέβει κατά 25% το τελευταίο διάστημα και κατά 70% μέσα σε έναν χρόνο. Οι αρτοποιοί παραλαμβάνουν αλεύρι με αύξηση 40% και ετοιμάζονται για αναγκαστικές ανατιμήσεις κοντά στο 20%.

Την ίδια ώρα, αυξάνεται κατά πολύ το κόστος για ηλιέλαιο, βούτυρο, μαργαρίνη, ελαιόλαδο, κακάο, ζάχαρη και φυσικά για αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα. Οι ανατιμήσεις σε ρεύμα, καύσιμα και πρώτες ύλες παρασύρουν πλέον όλα τα αγαθά προς τα επάνω. Ακόμα και βασικά προϊόντα τροφίμων. Το καλάθι της νοικοκυράς έχει επιβαρυνθεί σημαντικά, με άμεσο αποτέλεσμα τη μείωση του διαθέσιμου προς κατανάλωση εισοδήματος. Η αγορά και η επιχειρηματικότητα αντιμετωπίζουν με δυσκολία, δυσπιστία και αβεβαιότητα όλες αυτές τις γρήγορες μεταβολές που συντελούνται σε παγκόσμιο αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κυρίως μετά τη ρωσο-ουκρανική σύρραξη.

Οι επιχειρήσεις καλούνται να αναδιαμορφώνουν τιμές πώλησης μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα λόγω των συνεχών μεταβολών σε πρώτες ύλες, ενεργειακό και μεταφορικά. Είναι πραγματικά δύσκολο να υπολογίζεται πια το κόστος παραγωγής, εισαγωγής και μεταφοράς λόγω των συνεχών ανατιμήσεων. Παρά τις όποιες φιλότιμες προσπάθειες απορρόφησης των πληθωριστικών πιέσεων εκ μέρους των επιχειρήσεων, η συνεχόμενη αυξητική τάση ωθεί πλέον σε ανατιμήσεις πολλών αγαθών και προϊόντων.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να δείξει άμεσα αντανακλαστικά. Πρέπει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να αντιμετωπίσει ενιαία την οικονομική και κοινωνική απειλή που διατρέχει οριζόντια όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρέπει να συνταχθεί άμεσα ενιαίο ευρωπαϊκό σχέδιο, που θα έχει σχέση με τη μακροπρόθεσμη απεξάρτηση από τη Ρωσία. Πρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση να μετουσιωθεί σε δύναμη άμεση, σαφή και τολμηρή, επ’ ωφελεία όλων των ευρωπαίων πολιτών.

Η αγορά LNG από την Ευρωπαϊκή Ένωση για λογαριασμό όλων των εταίρων λογίζεται ως θετική κίνηση και δείχνει πως, όταν η Ευρώπη θέλει και όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν, μπορεί να λαμβάνει άμεσα αποφάσεις επ’ ωφελεία όλων των μερών. Θα πρέπει όλοι οι εταίροι να δείξουν συνοχή, σύνεση, συναίνεση, συλλογική διάθεση και δυναμική για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε και αυτήν την επώδυνη κρίση.

Ο πληθωρισμός στη χώρα μας τρέχει πια με πάνω από 7% και πιθανόν σε σύντομο χρονικό διάστημα να εμφανίσει διψήφιο ποσοστό. Θεωρώ ότι η οικονομική στήριξη που εξήγγειλε η Πολιτεία, ύψους 1,12 δισ. ευρώ, για νοικοκυριά και επιχειρήσεις ανακουφίζει ως έναν βαθμό. Σε κάθε περίπτωση, όμως, τα μέτρα δεν είναι ικανά και αρκετά για να βοηθήσουν επαρκώς και στοχευμένα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, που ήδη πριν από τις νέες πληθωριστικές πιέσεις έκαναν μεγάλη προσπάθεια να επιβιώσουν από τις αντιξοότητες και τις συνέπειες της δεκαετούς κρίσης και της διετούς πανδημίας.

Η εκτίμηση είναι ότι η ακρίβεια και οι συνέπειές της θα παραμείνουν για αρκετό χρονικό διάστημα. Η πίεση που δέχεται η αγορά τη δεδομένη χρονική συγκυρία φαίνεται ότι είναι έντονη και δυσεπίλυτη. Η κατανάλωση κινείται σε χαμηλά βαρομετρικά και συνάδει με τον χειμωνιάτικο καιρό του Μαρτίου. Σε αρκετούς κλάδους, όπως στην ένδυση – υπόδηση, η πτώση προσεγγίζει και το -40%.

Οι συνεχόμενες αρνητικές εξελίξεις στη ρωσο-ουκρανική σύρραξη επιδεινώνουν έτι περαιτέρω το κοινωνικό – οικονομικό κλίμα στην Ευρώπη και κατ’ επέκταση και στη χώρα μας. Η διαφαινόμενη χρονική διάρκεια του πολέμου δεν αφήνει σημάδια αισιοδοξίας για σύντομη ανάκαμψη και συγχρόνως για τιθάσευση των υπέρμετρων ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά και στο ενεργειακό. Έτσι, ενώ οι Έλληνες καταναλωτές ενέργειας προσπαθούσαν μέχρι πριν από λίγο καιρό να ανταποκριθούν στο αυξημένο κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, του φυσικού αερίου και των καυσίμων, καλούνται να αντιμετωπίσουν σύντομα ακόμα υψηλότερες τιμές, ως συνέπεια της συνεχιζόμενης ουκρανικής κρίσης. Να μη λησμονούμε ότι ως Ευρώπη και ως χώρα έχουμε μεγάλη εξάρτηση από το φυσικό αέριο.

Είναι επιτακτική ανάγκη πια, σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και στη χώρα μας, να υπάρξουν ουσιαστικές παρεμβάσεις και να ληφθούν μέτρα στήριξης, που θα βοηθήσουν τα ευάλωτα νοικοκυριά αλλά και τις ασθμαίνουσες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης και ο αναπτυξιακός νόμος πρέπει να είναι στοχευμένα και προσανατολισμένα προς αυτή την κατεύθυνση. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα πρέπει να ανοίξει τη χρηματοδότηση και προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και να μην επικαλείται ως μόνιμο άλλοθι τα τραπεζικά κριτήρια. Η Πολιτεία θα πρέπει άμεσα να θεσπίσει μια γενναία ρύθμιση, σε μεγάλο βάθος χρόνου, για να μπορέσουν οι χιλιάδες επιχειρήσεις να πάρουν ανάσα ρευστότητας, ειδικά τώρα που στενάζουν υπό το βάρος της μειωμένης κατανάλωσης και της αύξησης των υποχρεώσεων λόγω ενεργειακού και ακρίβειας. Πρέπει να αρθούν άμεσα τα υγειονομικά μέτρα στους εμπορικούς και επαγγελματικούς χώρους, κάτι που έχουν πραγματοποιήσει σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Είναι μονόδρομος για την Πολιτεία να δώσει ώθηση και προστιθέμενη αξία στην οικονομία και στην κοινωνία, να σταθεί με μεγαλύτερη δυναμική, αρωγός σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.