200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821: ΠτΔ: «Να αναστοχαστούμε και να κατανοήσουμε τις πολιτικές και πολιτισμικές μας καταβολές»

Με την ευκαιρία των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821 η Πρόεδρος της Δημοκρατίας μιλώντας σε σχετική εκδήλωση του  Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για τον επίσημο εορτασμό της εθνικής επετείου, αναφέρθηκε στη σημασία της επανάστασης και στη σύνδεση της με τις κατακτήσεις της χώρας στο θεσμικό, συνταγματικό, δημοκρατικό και πολιτιστικό επίπεδο.

Όπως ανέφερε:

«Η επέτειος των 200 ετών από την ελληνική επανάσταση είναι μια ευκαιρία να αναλογιστούμε όσα πετύχαμε. Να επιστρέψουμε στην ιδρυτική στιγμή του ελληνικού Κράτους όχι μόνο για να της αποδώσουμε τη δέουσα τιμή, αλλά για να αναστοχαστούμε πάνω στο θεσμικό μας κεκτημένο και να κατανοήσουμε τις πολιτικές και πολιτισμικές μας καταβολές. Οι Έλληνες του 1821 πολέμησαν ηρωικά για την ανεξαρτησία και την κυριαρχία τους.

Συστρατεύθηκαν όλες οι κοινωνικές τάξεις, λαϊκοί και κληρικοί, σε έναν αγώνα πάνδημο και καθολικό. Αγωνίστηκαν, όμως, οι πρόγονοί μας με αυταπάρνηση και για την πολιτική τους ελευθερία, με τη νεωτερική σημασία του όρου. Επηρεασμένοι από την αμερικανική και τη γαλλική επανάσταση, έθεσαν τα θεμέλια για ένα Κράτος δημοκρατικό και φιλελεύθερο. Στο πνεύμα της εποχής τους, εμπνεύστηκαν από το κίνημα του συνταγματισμού και περιέβαλαν τις πολιτικές και ηθικές τους αρχές με τον πιο δεσμευτικό νομικό τύπο. Μερικούς μήνες μετά την κήρυξη της Επανάστασης, η χώρα απέκτησε στην Επίδαυρο το πρώτο της Σύνταγμα, το Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος, ένα κείμενο με υψηλή συμβολική αξία για τον εθνικό μας αυτοκαθορισμό. Στα Συντάγματα του Αγώνα κατοχυρώθηκαν οι βάσεις του πολιτεύματός μας: η δημοκρατική αρχή και η αντιπροσώπευση, τα ατομικά δικαιώματα και η διάκριση των λειτουργιών. Η επανάσταση επέδρασε ενοποιητικά, καθώς οι προνεωτερικές κοινότητες της Ελλάδας μετασχηματίστηκαν σταδιακά σε ένα συλλογικό πολιτικό σώμα. Η βούληση του έθνους, ενιαία και αδιαίρετη, κατέστη η ύπατη πηγή της κυριαρχίας και της νομιμοποίησης της εξουσίας. Στη συμπεριληπτική δύναμη και τα ανοικτά χαρακτηριστικά του ελληνικού συνταγματισμού, ήδη από τα πρώτα συνταγματικά κείμενα, διαφαίνεται η νεωτερική κατεύθυνση του ελληνικού Κράτους.

Δύο αιώνες μετά την Επανάσταση, η εθνική κληρονομιά του 1821 παραμένει ισχυρή. Οι βασικές αξίες και αρχές του συνταγματισμού μας δεν αποτελούν θεωρητικές διακηρύξεις, ούτε ασκήσεις επί χάρτου. Έχουν μετουσιωθεί σε συνταγματικό και δημοκρατικό μας βίωμα. Η δημοκρατία και το Κράτος Δικαίου είναι εμπεδωμένες στη συνείδηση όλων μας. Παρά τις δοκιμασίες και τις αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών, την οικονομική και στις μέρες μας την πανδημία, οι θεσμοί μας έχουν επιδείξει εντυπωσιακή αντοχή και ευελιξία, δίχως να απειληθούν οι θεμελιώδεις κατακτήσεις του πολιτεύματός μας. Έχουν απορροφήσει, στο μέτρο του δυνατού, τις οξύτατες εντάσεις και έχουν συμβάλει σταθεροποιητικά σε περιβάλλοντα εξαιρετικής διακινδύνευσης, ιδίως για τα δικαιώματά μας. Πολλοί είναι αυτοί που σήμερα αμφισβητούν την αξία του Κράτους Δικαίου και της συνταγματικής δημοκρατίας. Υποτιμούν, όμως, την ιστορική της θεμελίωση και τη διάρκειά της στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Παραγνωρίζουν τις βαθιές ρίζες του συνταγματισμού στην πολιτειακή μας παράδοση. Αρκεί να ανατρέξουμε στην επαναστατική περίοδο του 1821 και στα κείμενά της για να εντοπίσουμε αυτά που συγκροτούν και εγγυώνται τη συνοχή και την ενότητα του λαού μας».

 

Β