Αποζημίωση πολιτών για υπέρβαση προθεσμιών από το Δημόσιο ζητεί ο ΣτΠ

 

Με το υπ. αριθμ. πρωτ. 21/17-7-2017 Πόρισμα του, που απευθύνεται προς το Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει την επαναφορά νομοθετικής ρύθμισης, η οποία θα προβλέπει την δυνατότητα ικανοποίησης του Συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος του πολίτη για πλήρη αποζημίωση του, σε περίπτωση μη τήρησης των προθεσμιών, που προβλέπονται από τις διατάξεις του Ν.2690/1999 ( Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας ) και αφορούν την υποχρέωση των Δημοσίων Υπηρεσιών για σύντομη διεκπεραίωση εγγράφως υποβληθέντων αιτημάτων και την χορήγηση πιστοποιητικών, δικαιολογητικών και βεβαιώσεων.  

 

Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται στο σχετικό Πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη, σύμφωνα με την αναθεωρημένη διάταξη του άρθρου 10παρ. 3 του Συντάγματος ….¨Η αρμόδια Υπηρεσία ή Αρχή υποχρεούται να απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων, ιδίως πιστοποιητικών, δικαιολογητικών και βεβαιώσεων, μέσα σε ορισμένη προθεσμία, όχι μεγαλύτερη των 60 ημερών, όπως νόμος ορίζει.  Σε περίπτωση παρόδου άπρακτης της προθεσμίας αυτής, ή παράνομης άρνησης, πέραν των άλλων τυχόν  κυρώσεων  και εννόμων συνεπειών καταβάλλεται και ειδική χρηματική ικανοποίηση στον αιτούντα, όπως νόμος ορίζει¨ .  

 Κατ’ εφαρμογή της συνταγματικής αυτής επιταγής με τις διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 7 του Ν. 1943/1991, όπως αυτές αντικαταστάθηκαν από τις διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 1 του Ν.3242/2004 προβλέφθηκε ότι σε περίπτωση μη τήρησης εκ μέρους της Διοίκησης των προθεσμιών, που ορίζονται από τις διατάξεις του Ν.2690/1999 καταβάλλεται στον αιτούντα από τον οικείο φορέα, πλήρης αποζημίωση. Μάλιστα προβλέπονταν ότι, η αποζημίωση αυτή  θα αφαιρούνταν, από το τυζόν μεταγενεστέρως επιδικαζόμενο ποσό, εφόσον γινόταν δεκτή από το αρμόδιο Δικαστήριο, σχετική αγωγική απαίτηση του πολίτη, κατά τις περί αστικής ευθύνης των οργάνων του Δημοσίου διατάξεις .Όσον δε αφορά το ύψος του καταβλητέου χρηματικού ποσού αυτό καθορίζονταν από τις Ειδικές Επιτροπές Εφαρμογής Νομοθεσίας , μετά από εισήγηση της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, του Υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, ή της οικείας Περιφέρειας αντίστοιχα, που επιλαμβάνονταν μετά από αίτηση του πολίτη .Τέλος; για τον καθορισμό του ύψους της αποζημίωσης λαμβάνονταν υπόψη ιδίως : α) το μέγεθος της περιουσιακής ζημίας ή της ηθικής βλάβης , που προκλήθηκε από την καθυστέρηση, β) οι συνθήκες στις οποίες οφείλεται η καθυστέρηση και γ) το τυχόν υφιστάμενο σχετικό πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη.

Όμως οι ως άνω διατάξεις  καταργήθηκαν στις 21/11/2013, με τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ. 1, 4 και 6 του Ν.4210/2013 (ΦΕΚ  Α΄254/21-11-2013) , παράλληλα σε με βάση τις διατάξεις αυτές ορίστηκε ότι αιτήσεις που είχαν υποβληθεί και εκκρεμούσαν προς εξέταση στις  Ειδικές Επιτροπές Ελέγχου Εφαρμογής Νομοθεσίας , καθώς και σχετικές αιτήσεις που θα υποβάλλονταν από την ημερομηνία δημοσίευσης του ανωτέρω νόμου, στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης και εφεξής θα διαβιβάζονται στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα  δηλαδή στο Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, το οποίο ορίστηκε  ως αρμόδιος ελεγκτικός φορέας, με την υπ. αριθμ. ΔΙΣΚΠΟ/Φ.3/οικ.32357/28-11-2013 εγκύκλιο του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης .

Ο Συνήγορος του Πολίτη εξετάζοντας αναφορές πολιτών, που αφορούσαν στην καταβολή αποζημίωσης, λόγω μη τήρησης των προθεσμιών που ορίζονται στον Ν.2690/1999 και κατόπιν επικοινωνίας και συνεννόησης με το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης διαπίστωσε ότι, το Σ.Ε.Ε.Δ.Δ . δεν έχει την αρμοδιότητα για καταβολή αποζημίωσης και ότι η εμπλοκή του περιορίζεται μόνο στην αξιολόγηση των αιτημάτων των πολιτών στο πλαίσιο της αυτεπάγγελτης δράσης του Σώματος και τον προγραμματισμό του ελεγκτικού του έργου.

Κατόπιν αυτών και την διαπίστωση ότι, δεν παρέχεται πλέον η δυνατότητα για την καταβολή ειδικής χρηματικής αποζημίωσης στους πολίτες για την περίπτωση μη τήρησης των προθεσμιών, που τάσσει ο Ν.2690/1999, από την Διοίκηση, λόγω έλλειψης σχετικού νομοθετικού πλαισίου και παρά την σχετική  Συνταγματική επιταγή, ο Συνήγορος του Πολίτη κρίνει επιβεβλημένη την επαναφορά της δυνατότητας ικανοποίησης του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος για αποζημίωση των πολιτών, κατά την περίπτωση μη τήρησης των προθεσμιών, που προβλέπονται στις διατάξεις του Ν.2690/1999, μέσω σχετικής νομοθετικής ρύθμισης, λαμβάνοντας μέριμνα και για τα ήδη  εκκρεμή αιτήματα. 

Απομένει να διαπιστωθεί, αν αυτή η ορθή, δίκαιη και κινούμενη στα πλαίσια των αρχών της χρηστής Διοίκησης και της προστασίας του Διοικουμένου πρόταση της Ανεξάρτητης Αρχής του Συνηγόρου του Πολίτη, θα ληφθεί υπόψη, ώστε να υπάρξει άμεση νομοθετική ρύθμιση, ή αν απλά, θα παραμένει, ως ακόμα μία ευχή, για την βελτίωση των παρεχομένων από την Διοίκηση υπηρεσιών, στα πλαίσια των διατάξεων του ισχύοντος Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.