Πόσο πίσω είναι το Πτωχευτικό Δίκαιο επιχειρήσεων στην Ελλάδα; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δόθηκε στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2014, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, με θέμα τη «Δεύτερη  Ευκαιρία Επιχειρηματικότητας». Κεντρικό αίτημα όλων των ομιλιών ήταν η θεσμοθέτηση της Δεύτερης Ευκαιρίας που στη χώρα μας είναι άπιαστο όνειρο χιλιάδων επιχειρηματιών.

 

Αυτό που έθιξαν οι ομιλητές ήταν ότι το αναχρονιστικό πτωχευτικό δίκαιο της χώρας μας δεν επιτρέπει στους επιχειρηματίες να το αξιοποιήσουν για να ρυθμιστούν με δημιουργικό τρόπο, τόσο οι υποχρεώσεις της επιχείρησης προς τρίτους και προς εργαζόμενους όσο και για να δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία σε όσους απέτυχαν χωρίς δόλο να επανεκκινήσουν επιχειρηματική δραστηριότητα και να προσφέρουν διεξόδους ανάπτυξης στον τόπο.

 

Επισημάνθηκε δε ότι, η αποτυχία για ένα επιχειρηματία που ξεκινά ξανά, αποτελεί ένα «πρώτο κεφάλαιο» γνώσης και εμπειρίας που λείπει εκ των πραγμάτων από κάποιον πρωτόπειρο.

 

Τώρα μάλιστα με την κρίση που οι πτωχεύσεις εντίμων επιχειρηματιών έχουν πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας, η ανάγκη νέων επιχειρήσεων χωρίς τα στερεότυπα και βαρίδια του παρελθόντος από ανθρώπους έμπειρους στην αγορά, αποτελεί όχι μόνο αναγκαιότητα αλλά και όρος ύπαρξης και απασχόλησης για πολλούς επιχειρηματίες και εργαζομένους.

 

Όμως δυστυχώς, το πτωχευτικό δίκαιο της Ελλάδος είναι ακόμη κατασταλτικό και αντιμετωπίζει κάθε πτώχευση πρώτα από την ποινική σκοπιά και μετά «και αν», από αναπτυξιακή.

 

Χαρακτηριστικό της διαφοράς που υπάρχει μεταξύ ελληνικού πτωχευτικού δικαίου με αυτό που επικρατεί στις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης είναι η τελευταία έκθεση  Bankruptcy and second chance for honest bankrupt entrepreneurs της ΕΕ («Πτώχευση και δεύτερη ευκαιρία για τους τίμιους επιχειρηματίες που έχουν πτωχεύσει» – Γενική Διεύθυνση Επιχειρήσεων & Βιομηχανίας της ΕΕ) με την οποία αποκαλύπτεται ο αναχρονισμός του πτωχευτικού μας δικαίου. Τις διαφορές αυτές επεσήμανε τόσο ο πρόεδρος του ΕΕΑ κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου όσο και ο το μέλος του ΔΣ του  ΕΕΑ κ, Γιώργος Φλωράς αλλά και οι άλλοι ομιλητές.

 

Ο κ. Χατζηθεοδοσίου ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η χώρα μας έχει μείνει τόσο πίσω στο πτωχευτικό δίκαιο, ώστε η μικρότερη αλλά πλουσιότερη και πλέον ανεπτυγμένη σε επιχειρηματικότητα χώρα της ΕΕ, το Λουξεμβούργο, να παρουσιάζει υπερδιπλάσιες αναγνωρισμένες πτωχεύσεις από την Ελλάδα! Φυσικά δεν πρόκειται για πραγματικότητα αλλά για μια πλασματική εικόνα από το στρεβλό πτωχευτικό μας δίκαιο, το οποίο δεν επιτρέπει επί ποινή αφανισμού τους επιχειρηματία την επίσημη πτώχευση και προτιμά να το αποφύγει κάθε επιχειρηματίας που πτωχεύει αναζητώντας άλλους δρόμους για τη σωτηρία του, η οποία φυσικά δεν έρχεται. 

 

Ο Πίνακας 2.1 που ακολουθεί παρουσιάζει τον αριθμό των εταιρικών πτωχεύσεων, κατά την πρόσφατη περίοδο της κρίσης για ένα ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ. Τα στοιχεία δείχνουν τον αριθμό των επίσημων αιτήσεων πτώχευσης που έγιναν δεκτές από τοπικά δικαστήρια.

 

Πηγή: Data from Creditreform Economic Research Unit (2013)
 

Σύμφωνα με την Creditreform (2013), ο αριθμός των εταιρικές πτωχεύσεις στη Δυτική Ευρώπη αυξήθηκε το 2012 κατά 2,6 τοις εκατό σε σύγκριση με το 2011. Για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη το ποσοστό αυτό είναι 13,6 τοις εκατό.

 

Η ΕΚΘΕΣΗ

 

Στην έκθεση της ΕΕ αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι

"Το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην πτώχευση και πολιτική παροχής δεύτερης ευκαιρίας, είναι να αποτρέψει τις επιχειρήσεις από τη χρεοκοπία και στην περίπτωση που αυτό είναι αναπόφευκτο, να δώσει στους ειλικρινείς επιχειρηματίες που απέτυχαν γρήγορα μια δεύτερη ευκαιρία στη επανεκκίνηση των επιχειρήσεων.

 

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή από το 2000 επικεντρώθηκε σε πολιτικές που στηρίζουν τη διάσωση για τις υγιείς επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και τη δημιουργία μιας δεύτερης ευκαιρίας.

Στη «Ανακοίνωση εξάλειψης του στίγματος της επιχειρηματικής αποτυχίας – για μια πολιτική παροχής δεύτερης ευκαιρίας», COM (2007) 584 τελικό, η κομισιόν ζήτησε από τα κράτη μέλη να δώσουν στους ειλικρινείς αποτυχημένους επιχειρηματίες μια δεύτερη ευκαιρία και έδειξε τρόπους πώς να ξεπεράσουν το στίγμα της επιχειρηματικής αποτυχίας. Το αίτημα για μια δεύτερη ευκαιρία επαναλήφθηκε από το Small Business Act για την Ευρώπη του 2008 στην «Αρχή ΙΙ».

 

Στην συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΚ) συγκάλεσε μια ομάδα εργασίας εμπειρογνωμόνων για την πτώχευση και Δεύτερης Ευκαιρίας, που προέβη σε απολογισμό της κατάσταση στην Ευρώπη και παρουσίασε τις καλές πρακτικές σε διάφορες χώρες.

 

Ως αποτέλεσμα, το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας τον Μάιο του 2011 κάλεσε τα κράτη μέλη να έχουν στην περίπτωση των αποτυχημένων επιχειρήσεων / επιχειρηματιών μια διευθέτηση του χρέους και του χρόνου απαλλαγής κατά το μέγιστο τρία χρόνια.

 

Ο αυξανόμενος αριθμός των πτωχεύσεων κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης (περίπου 200.000 επιχειρήσεις ετησίως) οδήγησε σε περαιτέρω δράση από την ΕΚ: «Ανακοίνωση COM (2012) 742, μια νέα ευρωπαϊκή προσέγγιση για την επιχειρηματική αποτυχία και την αφερεγγυότητα», η οποία επαναλαμβάνει ότι οι τίμιοι επιχειρηματίες που απέτυχαν πρέπει να έχουν δεύτερη ευκαιρία μετά την πτώχευση και ζητά για εκσυγχρονισμό των νομοθεσιών περί αφερεγγυότητας στα κράτη – Μέλη, ιδίως όσον αφορά την περίοδο απαλλαγής και τον διακανονισμό των χρεών των τριών ετών.
 

Η δημόσια διαβούλευση για την επιχειρηματική αποτυχία και την αφερεγγυότητα, διοργανώθηκε από την Επιτροπή το 2013 με βάση την οποία ένα σύνολο κοινών αρχών για τις εθνικές διαδικασίες αφερεγγυότητας για τις επιχειρήσεις δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2014."

 

 

Πίνακες από την έκθεση