Γ. Χατζηθεοδοσίου στη “Δημοκρατία”: Απειλή η άνοδος της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη

Άρθρο του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, στην εφημερίδα “ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ” (27/02/2024).

---

Λίγους μήνες πριν τις κρίσιμες Ευρωεκλογές του 2024, εντείνονται σε όλη την Γηραιά Ήπειρο οι ανησυχίες για την άνοδο της ακροδεξιάς. Κόμματα που για χρόνια βρισκόταν στο περιθώριο του πολιτικού φάσματος, βρίσκουν πλέον τον δρόμο της συμμετοχής σε κυβερνητικά σχήματα, σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Σήμερα το γερμανικό AfD το Ολλανδικό PVV, το Vlaams Belangs στο Βέλγιο, το κόμμα της Μαρί Λεπέν στη Γαλλία, το Ισπανικό Vox, δείχνουν να «καλπάζουν» προς την εκλογική επικράτηση.

Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, τα ακροδεξιά κόμματα αναμένεται να καταλάβουν σχεδόν το 25% του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εξασφαλίζοντας πάνω από 150 έδρες. Μπορεί η δύναμή τους να μην είναι αρκετή, για να αποκτήσουν τον έλεγχο βασικών θεσμικών οργάνων της Ε.Ε., ωστόσο, η ενίσχυση των δυνάμεων τους είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσει τη λήψη αποφάσεων σε κρίσιμα θέματα, όπως η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή, η διεύρυνση κ.ά.

Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο; Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η Ευρώπη έχει αντιμετωπίσει διαδοχικές κρίσεις, από την πανδημία, μέχρι την ενεργειακή κρίση, την έκρηξη του πληθωρισμού και την αύξηση του κόστους ζωής. Παράλληλα, το ζήτημα της μετανάστευσης και η ατελέσφορη μέχρι τώρα διαχείρισή του, φαίνεται να απασχολεί όλο και περισσότερο τους Ευρωπαίους πολίτες.

Απέναντι σε όλα αυτά τα θέματα, η Ε.Ε. φάνηκε αδύναμη να δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις και να εμπνεύσει, με αποτέλεσμα να βρίσκει γόνιμο έδαφος ο ακροδεξιός λόγος. Κοινός παρονομαστής τέτοιων κομμάτων είναι η ξενοφοβία, ο συντηρητισμός, η αντιμεταναστευτική ρητορική, ο ευρωσκεπτικισμός.

Οι πολίτες που στρέφονται στα ακροδεξιά κόμματα, αναζητούν απάντηση στις αγωνίες και τους φόβους τους για την υποβάθμιση του βιοτικού τους επιπέδου, για τις εντεινόμενες ανισότητες, για την διάβρωση της εθνικής τους ταυτότητας και των παραδοσιακών τους αξιών.

Είναι κοινό ζητούμενο για τις δυνάμεις του δημοκρατικού πολιτικού τόξου σε όλη την Ευρώπη να βάλουν φραγμό στην άνοδο της ακροδεξιάς, ενόψει των επερχόμενων ευρωεκλογών. Σε αυτή την προσπάθεια, είναι σημαντικό να κατανοήσουν τους προβληματισμούς των κοινωνιών, να συνδεθούν με την πραγματική ατζέντα της καθημερινότητας των πολιτών, να εκφράσουν καλύτερα τις ελπίδες τους. Χρειάζεται να μιλήσουν με ειλικρίνεια, χωρίς αλαζονεία και ελιτίστικες προσεγγίσεις.

Τα φιλο-ευρωπαϊκά κόμματα έχουν τώρα χρέος να υπερασπιστούν τη δημοκρατία και τις αξίες πάνω στις οποίες στηρίχθηκε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα – και οι οποίες πλέον δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Αντί να περιορίζονται σε δηλώσεις αποδοκιμασίας των λαϊκίστικων ακροδεξιών κομμάτων ή να τα ανταγωνίζονται, υιοθετώντας σημεία της ατζέντας τους, οφείλουν να αναγνωρίσουν και να διορθώσουν τα λάθη τους, να αφουγκραστούν τις ανάγκες των πολιτών και να κερδίσουν ξανά την εμπιστοσύνη τους.