Γ. Χατζηθεοδοσίου στη “Δημοκρατία”: Πράσινη μετάβαση

Άρθρο του Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, στην εφημερίδα “Δημοκρατία” (14/02/2023).

---

Τα τελευταία χρόνια η έννοια της πράσινης επιχειρηματικότητας έχει βρεθεί στο προσκήνιο, καθώς οι κίνδυνοι από την κλιματική αλλαγή και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος γίνονται όλο και πιο ορατοί, η περιβαλλοντική νομοθεσία και οι κανονιστικές απαιτήσεις αυστηροποιούνται, ενώ ενισχύεται σταθερά το αίτημα των καταναλωτών για φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα, υπηρεσίες και επιχειρηματικές πρακτικές.

Το ενδιαφέρον της αγοράς στρέφεται στην ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας, καθώς σήμερα παρέχονται ισχυρά κίνητρα για την προώθηση πράσινων καινοτομιών, την υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος των επιχειρήσεων. Η προστασία του περιβάλλοντος, μαζί με την εταιρική διακυβέρνηση και την κοινωνική υπευθυνότητα, αποτελεί πλέον κριτήριο καθοριστικής σημασίας στην αξιολόγηση των επιχειρήσεων και στην άντληση χρηματοδότησης.

Σε αυτό το πλαίσιο, η εναρμόνιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας με την προστασία και την αναβάθμιση του περιβάλλοντος αναδεικνύεται ως ζωτικής σημασίας πρόκληση για τις επιχειρήσεις, κάθε μεγέθους και κλάδου. Η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στη λειτουργία, στα προϊόντα και στις υπηρεσίες μιας επιχείρησης δεν συνιστά πια μόνο ηθικό καθήκον ή μια ακόμη υποχρέωση, αλλά προϋπόθεση επιβίωσης και ευκαιρία απόκτησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στην εγχώρια και τη διεθνή αγορά.

Μέχρι πρότινος υπήρχε η αντίληψη ότι η πράσινη επιχειρηματικότητα αφορά κυρίως τις μεγάλες επιχειρήσεις. Η άποψη αυτή στηρίχθηκε εν μέρει στην πεποίθηση ότι η μικρή επιχείρηση δεν ευθύνεται για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, αλλά και στις – υπαρκτές, πράγματι – δυσκολίες εφαρμογής περιβαλλοντικών στρατηγικών από τις μικρές επιχειρήσεις, εξαιτίας της έλλειψης επαρκών οικονομικών πόρων και τεχνογνωσίας.

Η πραγματικότητα σήμερα είναι ότι όλες οι επιχειρήσεις έχουν λόγους να στραφούν σε πράσινα μοντέλα ανάπτυξης. Αφενός, γιατί το σωρευτικό αποτύπωμα από τη λειτουργία των μικρότερων επιχειρήσεων είναι  κάθε άλλο παρά αμελητέο. Αφετέρου, γιατί η υιοθέτηση φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών δεν σχετίζεται απαραίτητα με υψηλά κόστη, αλλά κυρίως με αλλαγή στάσης: με την απόφαση να κάνουμε κάποια πράγματα διαφορετικά, σε σχέση με το παρελθόν. Πρακτικές όπως η συστηματική ανακύκλωση, η συνετή χρήση των πόρων, η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον πρώτων υλών κ.ά., χωρίς να απαιτούν σημαντικές πρόσθετες δαπάνες, μπορούν να συγκρατήσουν το κόστος παραγωγής και λειτουργίας της επιχείρησης. Σε κάθε περίπτωση, η ενσωμάτωση πράσινων λύσεων και τεχνολογιών οφείλει να αντιμετωπίζεται ως απαραίτητη επένδυση για τη βιωσιμότητα της επιχείρησης, αντίστοιχη με την εγκατάσταση εφαρμογών πληροφορικής, συστημάτων διασφάλισης ποιότητας κ.ά.

Οι πόροι που διατίθενται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ, είναι μια σημαντική ευκαιρία για τη χρηματοδότηση πράσινων παραγωγικών επενδύσεων και σχεδίων πράσινου μετασχηματισμού για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Για να αξιοποιηθεί, ωστόσο, σωστά θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι μικρότερες επιχειρήσεις – οι οποίες αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων της χώρας – θα μπορέσουν πραγματικά να επωφεληθούν: με κατάλληλα διαμορφωμένες προσκλήσεις και κριτήρια ένταξης, με παρεμβάσεις για την υπέρβαση του πάγιου προβλήματος πρόσβασης στην τραπεζική χρηματοδότηση.

Πέρα, όμως, από την αξιοποίηση πόρων, χρειάζεται να διαμορφωθεί ένα ευρύτερο πλαίσιο υποστήριξης της πράσινης μετάβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με συνεργασία της Πολιτείας και των φορέων της αγοράς. Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός ενημέρωσης και «εκπαίδευσης» των επιχειρήσεων, ώστε να διαμορφώσουν μια σαφή αντίληψη για το πράσινο επιχειρείν, για το εύρος των δυνατοτήτων που υπάρχουν για την ανάπτυξη πράσινων πρακτικών, καθώς και για τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία. Εξίσου απαραίτητη είναι η παροχή καθοδήγησης και συμβουλευτικής υποστήριξης, στην προσπάθεια προσαρμογής ή κατάρτισης νέων επιχειρηματικών σχεδίων, με βάση τις απαιτήσεις και τις ευκαιρίες της πράσινης επιχειρηματικότητας, καθώς και η διαμόρφωση μιας ευρύτερης κουλτούρας, η οποία αναδεικνύει τη θετική σχέση μεταξύ οικονομικής και περιβαλλοντικής απόδοσης σε στοιχείο βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας.

Το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών πρωταγωνιστεί ήδη σε θέματα πράσινης και βιώσιμης επιχειρηματικότητας, με δράσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες των μικρών επιχειρήσεων και των επαγγελματιών. Μέσω συνεργασιών με εξειδικευμένους φορείς, όπως το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, επιδιώκει τη μεταφορά τεχνογνωσίας και επιτυχημένων πρακτικών από άλλες χώρες, ενώ σχεδιάζει τη δημιουργία Ενεργειακής Κοινότητας, η οποία θα προωθεί την ενεργειακή καινοτομία και την αειφορία των επιχειρήσεων. Αναλαμβάνει, παράλληλα, περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, όπως δράσεις δενδροφύτευσης, οι οποίες ευαισθητοποιούν και ενθαρρύνουν τα μέλη του σε θέματα φροντίδας του περιβάλλοντος.

Η πράσινη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα είναι καθοριστικός παράγοντας για ένα βιώσιμο περιβάλλον, αλλά και δύναμη ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία. Αξίζει να την υποστηρίξουμε στην πράξη.