Γ. Χατζηθεοδοσίου στη “Ναυτεμπορική”: Οι οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στη Μ. Ανατολή

Άρθρο του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, στην εφημερίδα “Ναυτεμπορική” (07/11/2023).

---

Η νέα ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή εξελίσσεται σε μια άνευ προηγουμένου τραγωδία, με θύματα χιλιάδες αμάχους, ανάμεσά τους και παιδιά. Πέρα από τις ανθρώπινες απώλειες, η έκρηξη της βίας δημιουργεί νέες σοβαρές απειλές για την παγκόσμια και την ευρωπαϊκή οικονομία.

Οι διπλωματικές προσπάθειες για εκτόνωση της κατάστασης δεν φαίνεται μέχρι τώρα να αποδίδουν, ενώ εντείνονται οι ανησυχίες για την επέκταση της σύγκρουσης στην ευρύτερη περιοχή – με σοβαρές επιπτώσεις στην ενέργεια και στο εμπόριο.

Σήμερα, το 30% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου και το 25% του LNG προέρχεται από τη Μέση Ανατολή, ενώ στην περιοχή βρίσκονται κρίσιμες θαλάσσιες διαδρομές για το εμπόριο, όπως η διώρυγα του Σουέζ, τα Στενά του Ορμούζ, η Ερυθρά Θάλασσα και ο Περσικός Κόλπος.

Μια πιθανή κλιμάκωση του πολέμου, με συμμετοχή χωρών όπως το Ιράν, θα προκαλούσε σοβαρότατες διαταραχές στις τιμές του πετρελαίου, αλλά και σε όλη την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού στην ενέργεια και σε άλλα αγαθά.  Οι νέοι αυτοί κίνδυνοι εντείνουν σε ακραίο βαθμό την οικονομική αβεβαιότητα, καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός ιδιαίτερα τα τρόφιμα επιμένει και τα επιτόκια βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα που έχουμε δει εδώ και πολλά χρόνια.

Εάν τα αρνητικά σενάρια υλοποιηθούν, η παγκόσμια οικονομία θα επιβραδυνθεί και η Ευρώπη θα βρεθεί μπροστά σε μια μακρά περίοδο στασιμοπληθωρισμού, με υψηλά επιτόκια, μειωμένη ζήτηση, χαμηλή κερδοφορία για τις επιχειρήσεις και υποχώρηση των επενδύσεων.

Οι επιπτώσεις επηρεάζουν βεβαίως και την Ελλάδα, με δεδομένη την ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων με το Ισραήλ τα τελευταία χρόνια. Δυνητικές απώλειες εντοπίζονται στον τουρισμό – καθώς η αγορά του Ισραήλ κατέχει σχεδόν το 2% των συνολικών αφίξεων και το 2% των ταξιδιωτικών εισπράξεων της χώρας – αλλά και στο διμερές εμπόριο, που έφτασε το 2022 στα 1,37 δισ. ευρώ.

Επίπτωση αναμένεται να υπάρξει και στην εξέλιξη σημαντικών ισραηλινών επενδύσεων στη χώρα, ιδιαίτερα στο real estate και στον τουρισμό, ενώ δημιουργείται αβεβαιότητα και για την πορεία μιας σειράς ενεργειακών έργων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με ενδιαφέρον για τη χώρα μας.  Είναι, τέλος, βέβαιο ότι η όποια νέα αύξηση στις τιμές, θα επιβαρύνει το ήδη συρρικνωμένο πραγματικό εισόδημα και την αγοραστική δύναμη των πολιτών.

Ευχή όλων είναι να υπάρξει το συντομότερο δυνατόν κατάπαυση του πυρός, ώστε να δοθεί τέλος στην αιματοχυσία και στο δράμα του άμαχου πληθυσμού, αλλά και για να περιοριστούν οι οδυνηρές επιπτώσεις στην παγκόσμια και την ευρωπαϊκή οικονομία.

Δυστυχώς στην παρούσα φάση, οι ελπίδες είναι περιορισμένες. Το αποτέλεσμα του πρόσφατου ψηφίσματος στον ΟΗΕ έδειξε ότι η διεθνής κοινότητα δεν είναι σε θέση να λάβει ενιαία στάση, ενώ ακόμα και η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίστηκε διασπασμένη – επιβεβαιώνοντας ότι η ιδέα της κοινής εξωτερικής πολιτικής, δεν έχει αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο.

Όλα δείχνουν ότι οδηγούμαστε σε ένα τραγικό αδιέξοδο. Η Ευρώπη οφείλει να αφυπνιστεί και να προετοιμαστεί έγκαιρα, για να προστατέψει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της απέναντι στις επιπτώσεις μιας ακόμη κρίσης.