- 02/08/2023
Γ. Χατζηθεοδοσίου στη “Ναυτεμπορική”: Σχεδόν απαγορευτική η πρόσβαση των ΜμΕ σε χρηματοδοτικούς πόρους
Άρθρο του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, στην εφημερίδα “Ναυτεμπορική”(02/08/2023).
Στην 1η Τετραμηνιαία Έκθεση (για το χρονικό διάστημα από 17/03/2023 έως 17/07/2023) του Κέντρου Ερευνών του Πανεπιστημίου Πειραιώς (ΚΕΠΠ) για το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών, φαίνεται ξεκάθαρα ότι η πρόσβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδοτικά εργαλεία δεν είναι αυτή που έχει ανάγκη η αγορά.
Παρόλο που η επιχειρηματικότητα μικρής κλίμακας συνεισφέρει σημαντικά, τόσο σε όρους απασχόλησης, όσο και στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας στην οικονομία, δεν εμφανίζει υψηλό βαθμό πρόσβασης σε χρηματοδότηση, είτε με τη μορφή επιδότησης (grant) μέσω συγχρηματοδοτούμενων δράσεων κρατικών ενισχύσεων, είτε μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνα του ΥπΑνΕπ/ΓΓΒ (2021), η κύρια πηγή χρηματοδότησης των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων είναι οι ίδιοι πόροι, ενώ η αδυναμία ανεύρεσης των απαιτούμενων κεφαλαίων οδηγεί συχνά στη λήψη απόφασης για μη υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων.
Μόνο 2 στις 10 ΜμΕ χρησιμοποίησαν την επιδότηση ως μορφή χρηματοδότησης για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων την τριετία 2018-2020, ενώ από τις ΜμΕ που χρησιμοποίησαν κάποια πηγή χρηματοδότησης κατά την ίδια τριετία, σχεδόν 8 στις 10 χρησιμοποίησαν ίδια κεφάλαια και μόλις 3 στις 10 έκαναν χρήση επιχορήγησης (grant) από συγχρηματοδοτούμενη δράση κρατικής ενίσχυσης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι 7 στις 10 ΜμΕ δεν έχουν καθόλου πρόσβαση σε χρηματοδότηση (στις πολύ μικρές επιχειρήσεις το ποσοστό ανέρχεται ακόμη υψηλότερα σε 84%), στηρίζονται αποκλειστικά σε ίδια κεφάλαια για την χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων τους κι έχουν υψηλό φόβο απόρριψης της αίτησής τους για δάνειο ή επιλέγουν άλλους τρόπους που δημιουργούν περαιτέρω υποχρεώσεις σε τρίτους.
Το γεγονός αυτό, συνδέεται άμεσα με την πολιτική των τραπεζικών ιδρυμάτων και τα οποία επιλέγουν τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων που πληρούν τα αυστηρά τραπεζικά κριτήρια ή μπορούν να παρέχουν τις ζητούμενες από τις τράπεζες εξασφαλίσεις.
Το αποτέλεσμα είναι η ελλιπής χρηματοδότηση της επιχειρηματικότητας μικρής κλίμακας, ακόμα και νέων επιχειρήσεων με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης, οι οποίες είναι σύνηθες να μην έχουν αξιόπιστο ιστορικό χρηματοοικονομικών στοιχείων και αδυναμία παροχής εξασφαλίσεων και τελικά, η χρηματοδότηση των λεγόμενων “bankable” επιχειρήσεων, οι οποίες όμως, ούτως ή άλλως, έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια.
Στην Έκθεση επισημαίνεται, ότι από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και της εφαρμογής των μνημονίων, η πρόσβαση σε χρηματοδότηση (access to finance) προκύπτει ως το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές ΜμΕ σύμφωνα με την έρευνα SAFE (Survey on Access to Finance for SMEs), η οποία διενεργείται δύο φορές ετησίως από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην οποία συμμετέχει συγκεκριμένο δείγμα ΜμΕ από κάθε κράτος – μέλος.
Εξίσου σημαντικά ζητήματα αποτελούν η ελλιπής πληροφόρηση των ΜμΕ γύρω από τις δυνατότητες που παρέχουν τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα/δράσεις και τα χρηματοδοτικά εργαλεία, κάτι που διαφέρει μάλιστα, τόσο με βάση το μέγεθος των επιχειρήσεων, όσο και μεταξύ επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς τομείς.
Επίσης παρατηρείται η έλλειψη επαρκών γνώσεων των ΜμΕ γύρω από χρηματοοικονομικά θέματα, κάτι που επηρεάζει σημαντικά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη λήψη εξωτερικής χρηματοδότησης και τη μορφή αυτής, καθώς και τα υψηλά επιτόκια δανεισμού των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που παρατηρούνται στην ελληνική περίπτωση, τόσο σε σχέση με τα επιτόκια δανεισμού των μεγάλων επιχειρήσεων, όσο και σε σύγκριση με άλλες χώρες.
Έτσι, σύμφωνα με την Έκθεση, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη διαμόρφωσης δημόσιων πολιτικών και λήψης μέτρων για τη στήριξη της μικρής κλίμακας επιχειρηματικότητας προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της πρόσβασης σε χρηματοδοτικά προγράμματα.
Πρόκειται για ένα πάγιο αίτημα του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, σε μία προσπάθεια να επιβιώσουν όσο το δυνατόν περισσότερες ΜμΕ αλλά και να αναπτυχθούν. Και ο μοναδικός τρόπος που μπορεί να ενισχυθεί η ρευστότητα τους είναι να δοθεί η δυνατότητα σε μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων να υπαχθούν σε χρηματοδοτικά προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ αλλά και μέσω της αλλαγής της πολιτικής που εφαρμόζουν οι τράπεζες.