Γ. Χατζηθεοδοσίου στο “Ποντίκι”: Ο πληθωρισμός υπονομεύει την κοινωνική συνοχή

Άρθρο του Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, κ. Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, στην εφημερίδα “Το Ποντίκι” (6/10/2022).

---

Μια νέα έκρηξη του πληθωρισμού φαίνεται να ακυρώνει την – ελάχιστη και εντελώς προσωρινή, όπως αποδείχθηκε – αποκλιμάκωση που είχε καταγραφεί τον Αύγουστο.

Τόσο στην ευρωζώνη, όπου σημειώθηκε νέο ρεκόρ με 10% έναντι 3,4% πριν από έναν χρόνο, όσο και στην Ελλάδα, με 12,1% από 11,4% τον Αύγουστο και μόλις 2,2% πριν από έναν χρόνο, τα νέα είναι όλο και χειρότερα.

Αναμένεται δε ότι θα χειροτερέψουν ακόμη περισσότερο καθώς, στις ανακοινώσεις του εθνικού δείκτη της ΕΛΣΤΑΤ στις 10 Οκτωβρίου, ο εγχώριος πληθωρισμός εκτιμάται ότι μπορεί να σκαρφαλώσει ακόμη περισσότερο, στο 12,5%.

Η κατάσταση στα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι ήδη τραγική και τείνει να γίνει εφιαλτική για τα νοικοκυριά, καθώς ένας τεράστιος όγκος αυξήσεων αναμένεται για τον τρέχοντα μήνα, και μάλιστα σε είδη πρώτης ανάγκης, τα οποία δεν μπορούν να αφαιρεθούν από το «καλάθι του νοικοκυριού»: έως 30% στα τυροκομικά, έως 19% στα αρτοσκευάσματα, έως 11% στα χαρτικά (τώρα που άνοιξαν και τα σχολεία), έως 10% στο ελαιόλαδο και έως 6,5% στις παιδικές τροφές προανήγγειλε η «Real News» την Κυριακή.

Στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με τεράστιες αυξήσεις σε είδη τα οποία είναι ήδη τρομακτικά επιβαρυμένα συγκριτικά με πέρυσι. Για παράδειγμα επικρατεί πολύ μεγάλη ανησυχία για την εξέλιξη της τιμής του ελαιολάδου τον φετινό χειμώνα, καθώς ακόμη και η περσινή σοδειά πωλείται έως και 33% ακριβότερα απ’ όσο την περσινή αντίστοιχη περίοδο σε τιμές παραγωγού.

Η δε αύξηση στην τιμή του πετρελαίου κίνησης, μεγέθους ιδιαίτερα κρίσιμου όχι μόνο για τις ατομικές αλλά και για τις επαγγελματικές μετακινήσεις, ύστερα από την παύση της επιδότησης στην αντλία, δημιουργεί μια ακόμη αρνητική προοπτική για την κίνηση της αγοράς, της οποίας οι αντοχές θα δοκιμαστούν ακόμη πιο σκληρά τους επόμενους μήνες. Και μάλιστα χωρίς την προοπτική ενός Fuel Pass 3, το οποίο προσώρας αποκλείει ο υπουργός Οικονομικών λόγω… πτώσης των τιμών, η οποία όμως δεν αποτυπώνεται στη λιανική.

Απούσα η Ευρώπη

Σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον η Γερμανία και κάποιες χώρες με τις ίδιες απόψεις απέτρεψαν την Κομισιόν από το να βάλει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης την πρόταση περί πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, την οποία είχαν διατυπώσει και στηρίξει δεκαπέντε χώρες της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, το Βέλγιο, η Πολωνία κ.λπ.

Την ίδια ώρα η Γερμανία ανακοίνωνε ότι θα προχωρήσει σε δανεισμό 200 δισ. ευρώ προκειμένου να στηρίξει τις μειώσεις των τιμών ενέργειας στο εσωτερικό της. Η συνέπεια αυτής της στάσης της πλουσιότερης ευρωπαϊκής χώρας, των «δορυφόρων» της και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι πως ούτε στην επερχόμενη σύνοδο κορυφής, στις 20-21 Οκτωβρίου, αναμένεται να δούμε την ευρωπαϊκή λύση στην οποία πολλοί έχουν στηρίξει μεγάλο μέρος των ελπίδων τους.

Ακόμη χειρότερα, ενδέχεται ούτε καν ο ευρωπαϊκός Νότος να πάει προετοιμασμένος και συντονισμένος στη σύνοδο αυτήν, καθώς η σύνοδος κορυφής των χωρών της περιοχής μας, που είχε προγραμματιστεί για τον σκοπό αυτόν στις 30 Σεπτεμβρίου, όχι μόνο δεν διεξήχθη λόγω ασθενείας του πρωθυπουργού της Ισπανίας, αλλά είναι άγνωστο εάν και πότε θα συγκληθεί.

Με άλλα λόγια, η προοπτική να διαιωνιστεί το δόγμα «ο καθένας μόνος του» είναι πάρα πολύ κοντά.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι δραματικές εκτιμήσεις, ακόμη και κυβερνητικών παραγόντων, περί πολύ δύσκολου επερχόμενου χειμώνα βρίσκονται όλο και πιο κοντά στην επιβεβαίωσή τους, και μάλιστα από τόσο πολύ νωρίς.

Στα όρια της επιβίωσης

Σε αυτό το περιβάλλον αχαλίνωτου πληθωρισμού, δραματικών πιέσεων στην κατανάλωση, φόβου εκ μέρους των νοικοκυριών για την επόμενη μέρα, η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα βρίσκεται στα όρια της επιβίωσης.

Τελικά η μόνη πραγματική ισχύς των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και επαγγελματιών βρίσκεται στην ικανότητα των νοικοκυριών να καταναλώνουν. Με απλά λόγια, η ταυτόχρονη στήριξη καταναλωτών και μικρομεσαίων είναι μονόδρομος, και μάλιστα όχι μόνο στο πεδίο της ενέργειας, καθώς, πέραν όλων των άλλων,

● η εκτίναξη των τιμών σε πρώτες ύλες είναι σοβαρότατος παράγοντας αύξησης του παραγωγικού κόστους,

● οι ελλείψεις εργατικών χεριών βάζουν σε κίνδυνο την πρωτογενή παραγωγή με συνέπεια την αύξηση των τιμών,

● οι μικρομεσαίοι στενάζουν από τα δανειακά βάρη του παρελθόντος και θα απειληθούν ακόμη περισσότερο από την αύξηση των επιτοκίων,

● η αισχροκέρδεια και το παρεμπόριο θεριεύουν ελλείψει ουσιαστικών και αποτελεσματικών ελέγχων.

Σε αυτές τις συνθήκες είναι άκρως απαραίτητα μέτρα η επιβολή πλαφόν στις τιμές της ενέργειας, η μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα και του ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης από το 13% στο 6%, αλλά και μια γενναία ρύθμιση του συνόλου των χρεών με θέσπιση 120 δόσεων.

Σε κάθε άλλη περίπτωση οι μαζικές πτωχεύσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων θα θυμίζουν τα πρώτα χρόνια της επιβολής των μνημονίων, με συνέπειες καταστροφικές για τη συνοχή της κοινωνίας.