Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την παρέκκλιση από το δημοσιονομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της πανδημίας

Ποια είναι η γενική ρήτρα διαφυγής (παρέκκλησης);

Η ρήτρα διαφυγής εισήχθη στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του «Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης» (Six-Pack) το 2011, στη βάση των τα διδαγμάτων της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης. Ειδικότερα, η εμπειρία αυτή κατέδειξε την ανάγκη θέσπισης ειδικών διατάξεων στους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, ώστε να καταστεί δυνατή μια συντονισμένη και τακτική προσωρινή απόκλιση από τις συνήθεις απαιτήσεις για όλα τα κράτη μέλη που βρίσκονται σε κατάσταση γενικευμένης κρίσης που προκαλείται από σοβαρή οικονομική ύφεση στη ζώνη του ευρώ ή ΕΕ ως σύνολο.

Γιατί προτίθεται η Επιτροπή να ενεργοποιήσει τώρα τη γενική ρήτρα διαφυγής;

Η ρήτρα διαφυγής εισήχθη για να επιτρέψει μια συντονισμένη και τακτική προσωρινή παρέκκλιση από τις συνήθεις απαιτήσεις για όλα τα κράτη μέλη που βρίσκονται σε κατάσταση γενικευμένης κρίσης που προκαλείται από σοβαρή οικονομική ύφεση για τη ζώνη του ευρώ ή για την ΕΕ στο σύνολό της.

Η πανδημία του κοροναϊού έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία. Στην ανακοίνωσή της της 13ης Μαρτίου 2020 σχετικά με τη συντονισμένη οικονομική ανταπόκριση στην επιδημία κοροναϊών, με βάση μια ανάλυση σεναρίων, η Επιτροπή παρουσίασε ένα οικονομικό σενάριο που έδειξε ότι το πραγματικό ΑΕΠ θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά 1% στην ΕΕ το 2020. Η ανακοίνωση επεσήμανε ότι δεν ήταν δυνατόν να αποκλεισθούν περισσότερα αρνητικά σενάρια, τα οποία συνδέονται με τη μεγαλύτερη επίδραση της πανδημίας. Οι εξελίξεις από τότε δείχνουν ότι ένα τέτοιο αρνητικό σενάριο είναι πιθανό. Η πτώση της οικονομικής δραστηριότητας το 2020 θα μπορούσε να συγκριθεί με τη συρρίκνωση του 2009, το χειρότερο έτος της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης. Τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν επίσης το αυξανόμενο κόστος που συνδέεται με την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από την κρίση.

Η ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής έχει ως στόχο να βοηθήσει τα κράτη μέλη, επιτρέποντάς τους να ακολουθήσουν μια δημοσιονομική πολιτική που θα διευκολύνει την εφαρμογή όλων των αναγκαίων μέτρων για την κατάλληλη αντιμετώπιση της κρίσης, διατηρώντας ταυτόχρονα το πλαίσιο του ΠΣΑ βάσει κανόνων.

Με βάση τα ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη σοβαρή οικονομική ύφεση, η Επιτροπή θεωρεί ότι πληρούνται οι όροι ενεργοποίησης της γενικής ρήτρας διαφυγής και ζητεί από το Συμβούλιο να εγκρίνει το συμπέρασμα αυτό.

Πώς θα ενεργοποιηθεί η ρήτρα; Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Με την έγκριση της σημερινής (20/3/2020) ανακοίνωσης, η Επιτροπή ανακοινώνει επισήμως στο Συμβούλιο ότι θεωρεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις ενεργοποίησης της γενικής ρήτρας διαφυγής.

Το Συμβούλιο καλείται τώρα να το εγκρίνει, προκειμένου να παράσχει σαφήνεια στα κράτη μέλη.

Η επικείμενη αξιολόγηση των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης των κρατών μελών, οι εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής και οι επακόλουθες προτάσεις της Επιτροπής για συστάσεις ανά χώρα και η έγκρισή τους από το Συμβούλιο θα παράσχουν την ευκαιρία να εξασφαλίσουν τον απαραίτητο συντονισμό και να καθορίσουν τις κατευθυντήριες γραμμές για την επίτευξη κατάλληλης υποστηρικτική δημοσιονομική στάση σε εθνικό και συγκεντρωτικό επίπεδο.

Πώς θα λάβετε υπόψη τις ανησυχίες σχετικά με τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών;

Η γενική ρήτρα διαφυγής ορίζει ότι η εφαρμογή της δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Η απόκλιση από τις απαιτήσεις θα είναι προσωρινή.

Η πρώτη προτεραιότητα της Επιτροπής είναι να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της για να προστατεύσει την ευημερία των ανθρώπων και να διασφαλίσει ότι υπάρχει αποτελεσματική και άμεση αντίδραση στην πανδημία των κοροναϊών. Τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιήσουν την πλήρη ευελιξία που προβλέπεται στο δημοσιονομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της κρίσης στην υγεία και την αντιμετώπιση των άμεσων οικονομικών συνεπειών της.

Η Επιτροπή πιστεύει ότι ο περιορισμός των άμεσων οικονομικών ζημιών είναι απαραίτητος για τον περιορισμό των κινδύνων για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Πόσο καιρό θα παραμείνει σε ισχύ η γενική ρήτρα διαφυγής;

Η Επιτροπή θα εφαρμόσει την πλήρη ευελιξία που προβλέπεται στο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για όσο διάστημα είναι αναγκαίο για να μπορέσουν τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν μέτρα για να περιορίσουν την επιδημία κοροναϊών και να μετριάσουν τις αρνητικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της ευελιξίας που επιτρέπεται από τη γενική ρήτρα διαφυγής και τη ρήτρα ευελιξίας «ασυνήθιστα γεγονότα»;
Η ρήτρα για τα ασυνήθιστα γεγονότα μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα ευρύ φάσμα δαπανών, υπό την προϋπόθεση ότι συνδέονται με γεγονότα πέρα ​​από τον έλεγχο των κυβερνήσεων, όπως η πανδημία των κοροναϊών. Σημαίνει ότι οι δημοσιονομικές επιπτώσεις των μέτρων που ελήφθησαν ως απάντηση στην εκδήλωση θα αποκλειστούν από τις εκτιμήσεις της Επιτροπής σχετικά με τη συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Η γενική ρήτρα διαφυγής είναι μια ευρύτερη ευελιξία και επιτρέπει στα κράτη μέλη να λάβουν δημοσιονομικά μέτρα για την κατάλληλη αντιμετώπιση μιας γενικευμένης κρίσης που προκαλείται από μια σοβαρή οικονομική ύφεση για τη ζώνη του ευρώ ή για την ΕΕ στο σύνολό της, πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Έχει ήδη ενεργοποιηθεί ποτέ η ρήτρα διαφυγής;

Η ρήτρα διαφυγής δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ από την προσθήκη της στο ΣΣΑ το 2011.

Β