Η  κοινωνική ασφάλιση ήταν ένα αίτημα όλων των εργαζόμενων τάξεων και στρωμάτων που άρχισε να ωριμάζει στα τέλη της δεκαετίας του 1920.

 

Από πλευράς κυβερνήσεων υπήρχε στην αρχή άρνηση αλλά στη συνέχεια οι κινητοποιήσεις των μικρομεσαίων επέβαλαν την αναγνώριση του δικαίου των αιτημάτων.

 

Τα πρώτα βήματα της κοινωνικής ασφάλισης

 

Το 1934 ψηφίστηκε ο βασικός νόμος 6298/1934 «Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων». Την ίδια περίοδο (1934) προωθήθηκαν επίσης νομοθετικά μέτρα για την ίδρυση φορέων κύριας ασφάλισης, όπως του ΙΚΑ (άρχισε την 1.1.1937), του Ταμείου Ασφαλίσεως Εμπόρων (ΤΑΕ) και του Ταμείου Επαγγελματιών και Βιοτεχνών (ΤΕΒΕ), που άρχισαν να λειτουργούν το 1940.

 

Το ασφαλιστικό και γενικότερα η κοινωνική ασφάλιση αποτέλεσε το κέντρο μια οξύτατης πολιτικής, ιδεολογικής και κοινωνικής σύγκρουσης.

 

Είναι γνωστά τα ανομήματα της των κυβερνήσεων με το «εμπόριο» των αποθεματικών των Ασφαλιστικών Ταμείων.

 

Είναι γνωστή η αναγκαστική κατάθεσή τους στην ΤτΕ ατόκως για δεκαετίες.

 

Είναι γνωστή η διάθεσή τους με σχεδόν μηδενικά επιτόκια «για να δημιουργηθεί στέρεα βιομηχανία και οικονομία που θα ανταποδώσει πολλαπλάσια στο μέλλον τα αποθεματικά»!

 

Είναι γνωστά τα συνταξιοδοτικά ρουσφέτια σε ποικίλες ομάδες ασφαλισμένων με μικροπολιτικά ή άλλα ανταλλάγματα. Φτάσαμε να έχουμε εργαζόμενους με τριπλάσιο χρόνο συνταξιοδότησης από τον χρόνο ασφάλισης!

 

Είναι τέλος γνωστή η δέσμευση των αποθεματικών στη ΤτΕ από το 1992, για να τα διαχειριστεί προς όφελος των ταμείων επενδύοντας σε ομόλογα τα οποία μέσα σε μια νύχτα η τράπεζα τα αντάλλαξε στο 2/3 της αξίας τους με το PSI, το 2012!

 

Από κει και πέρα ανακοίνωσαν στην ελληνική κοινωνία ότι «δεν υπάρχουν αποθεματικά»(!) και οι συνταξιούχοι θα πάρουν όσο αντέχουν τα ταμεία και ο κρατικός προϋπολογισμός. Θα δίνουν δηλαδή συντάξεις από τους νυν ασφαλισμένους και από τους νυν φορολογούμενους! Έτσι θα υπάρχει και ένας λόγος κοινωνικού αυτοματισμού και σύγκρουσης γενεών, που ευτυχώς δεν εκδηλώθηκε ποτέ από τους νυν ασφαλισμένους οι οποίοι στο μεταξύ δεν γνωρίζουν πότε και τι σύνταξη θα πάρουν.

 

Αμέτρητες είναι οι «μεταρρυθμίσεις» του ασφαλιστικού στα χρόνια της κρίσης. Κάθε νέα μεταρρύθμιση έσωζε «οριστικά» τα Ταμεία από την καταστροφή της προηγούμενης μεταρρύθμισης! 23 «μεταρρυθμίσεις» δηλαδή μειώσεις συντάξεων, μετρώνται μέχρι το 2017, χώρια οι προνομοθετημένες 2019 -2223!

 

Σε όλο αυτό το διάστημα ο βασικός κατηγορούμενος για τις μειώσεις είναι η τρόικα, οι θεσμοί, το ΔΝΤ, οι δανειστές… και σε πολλές ατάκες κυβερνώντων και οι ίδιοι οι ασφαλισμένοι που δέχονταν πρώρες και παχυλές συντάξεις! Να ξεκαθαρίσουμε εδώ ότι το ΕΕΑ, σε όλη την πορεία του, ποτέ δεν ενέκρινε παροχές συντάξεων χωρίς ανάλογες εισφορές. Γνώριζαν τα μέλη του πως όσες αυθαίρετες παροχές δίνονται τη δική τους σύνταξη θα μειώσουν.

 

Φυσικά οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι κινητοποιήθηκαν πολλές φορές κατά των αντιασφαλιστικών μέτρων. Όμως καμιά φορά δεν εισακούστηκαν. Έτσι σήμερα βλέπουμε συντάξεις που περικόπηκαν ως και 40% και επικουρικές που μειώθηκαν και στο 1/5 της αρχικής τους!

 

 

Οι νέες εισφορές

 

Η κυβέρνηση για να σώσει την κατάσταση και για να εισπράξει εισφορές από επιχειρήσεις που φυτοζωούσαν μέσα στην κρίση ανακοίνωσε και επέβαλε από 1.1.2017 ένα νέο τρόπο υπολογισμού των εισφορών: Εισφορά ανάλογα με το εισόδημα! Καθιερώθηκε έτσι ποσοστό επί των καθαρών κερδών:

Εισφορά κύριας σύνταξης 20%

Εισφορά επικουρικής σύνταξης 7%

Εισφορά ασθενείας 6,95%

 

Ορίστηκε κατώτερο όριο κύριας εισφοράς τα 117 ευρώ.

 

Αυτό το σύστημα υποθετικά είναι δίκαιο. Όταν όμως έχουν πέσει πολλά εισοδήματα μικρομεσαίων και ελευθέρων επαγγελματιών σε επίπεδο φτώχειας το 26,96% εισφοράς κύριας ασφάλισης και υγείας συν την πιθανή επικουρική 7% είναι τεράστιο ποσοστό! 

 

Από την άλλη, για τα μέσα και ανώτερα εισοδήματα οι εισφορές αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών ήταν εξοντωτικές.

 

Το ποσοστό των εισφορών όμως συνδυάστηκε και με τους συντελεστές φορολογίας 22% και 29% και στο τέλος το αποτέλεσμα ήταν να ξεπερνάνε, μαζί με την εισφορά αλληλεγγύης και το τέλος επιτηδεύματος κατά πολύ το μισό του εισοδήματος οι ανελαστικές υποχρεώσεις. Δεν έχει σημασία αν σε μεγάλο αριθμό ασφαλισμένων τώρα η εισφορά του ΕΦΚΑ είναι μικρότερη του ΟΑΕΕ, σημασία έχει ότι μεγάλο ποσοστό ασφαλισμένων ούτε του ΟΑΕΕ ούτε του ΕΦΚΑ τις εισφορές μπορούσε να καταβάλει.

 

 

Σ.