το www.eea.gr παρουσιάζει ολόκληρη την ανακοίνωση του υπουργου Ανπάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Νίκου Δένδια, για τη ρύθμιση των χρεών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των επαγγελματιών.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Σας καλωσορίζουμε στην παρουσίαση της νομοθετικής παρέμβασης για τη ρύθμιση χρεών μικρών επιχειρήσεων και επαγγελματιών, τη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση ιδιωτικού χρέους που έχει γίνει ποτέ, από τον Υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Νίκο Δένδια.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Κατ' αρχήν, σας ευχαριστώ για την παρουσία σας. Θα μου επιτρέψετε να εκμεταλλευτώ τη συγκυρία, θα τα πω βέβαια και το απόγευμα, αλλά επειδή ο Υφυπουργός κ. Κωνσταντινόπουλος το απόγευμα δεν θα είναι εδώ κατά την τελετή παράδοσης – παραλαβής, θα ήθελα να τον ευχαριστήσω δημοσίως για την εξαιρετικά στενή και εγκάρδια συνεργασία που είχαμε το διάστημα των τεσσάρων αυτών μηνών που είχα την τιμή να προΐσταμαι αυτού του Υπουργείου.
Ο κ. Κωνσταντινόπουλος είναι ένας νέος άνθρωπος, δεν είχε προηγούμενη υπουργική πείρα, του ανατέθηκαν βαριά καθήκοντα: το κλείσιμο του προηγούμενου ΕΣΠΑ 2007-2013 και η προετοιμασία του 2014-2020, του νέου ΕΣΠΑ. Ανταποκρίθηκε με απόλυτη επάρκεια στα καθήκοντά του και πέραν αυτού, κατάφερε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και απένταξε τα έργα που έπρεπε να απενταχτούν, έκλεισε τους φακέλους που έπρεπε να κλείσουν και ήταν καθοριστική η συμμετοχή του στην προσπάθεια την οποία κάναμε για να πετύχουμε την έγκριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση της διάθεσης των 4,9 δισεκατομμυρίων εμπροσθοβαρώς.
Θα ήθελα και δημοσίως να τον ευχαριστήσω θερμά για τη συνεργασία που είχαμε μέχρι τώρα, να του ευχηθώ να είναι σιδεροκέφαλος όπως θα είναι και προσβλέπω βέβαια και σε συνεργασία στο μέλλον.
Θα μου επιτρέψετε για τον κ. Γιακουμάτο και τον κ. Μηταράκη να τα πω το απόγευμα.
Έρχομαι τώρα στο θέμα της σημερινής μας συνάντησης. Θα σας πω δυο πράγματα γι' αυτό που έχει καθιερωθεί να το αποκαλείτε εσείς οι δημοσιογράφοι «κόκκινα δάνεια» και θα εκμεταλλευτώ και την ευκαιρία της παρουσίασης εδώ για να σας πω και δυο-τρία άλλα πράγματα που σχεδιάσαμε και είμαι βέβαιος ότι ο νέος Υπουργός ο κ. Σκρέκας θα τα ολοκληρώσει σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Μιλάμε για τη μεγαλύτερη προσπάθεια αναδιάρθρωσης ιδιωτικού χρέους που έχει γίνει ποτέ. Δίνεται σε περίπου 180.000 συνολικά επιχειρήσεις μια δεύτερη ευκαιρία και διασώζονται 350.000 θέσεις εργασίας.
Υπάρχουν δυο κύκλοι μέσα σε αυτό το νομοθέτημα: Το πρώτο αφορά τις επιχειρήσεις που έχουν κύκλο εργασιών έως 2,5 εκατομμύρια ευρώ. Αυτές, που κατά τον ευρωπαϊκό ορισμό είναι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Βεβαίως μιλάμε για τις χρήσεις μέχρι 31/12/2013 παίρνουμε αυτή τη μέτρηση, δηλαδή μια μέτρηση μέσα στην κρίση, που σημαίνει ότι περιλαμβάνεται ένας πολύ μεγάλος όγκος επιχειρήσεων.
Οι επιχειρήσεις αυτές δεν πρέπει να έχουν υποβάλλει αίτηση για υπαγωγή στις διατάξεις του Νόμου 3869/2010, όμως τίποτε δεν εμποδίζει να παραιτηθούν αν έχουν υποβάλλει, άρα και σε αυτή την περίπτωση μπορεί να συμπεριληφθούν. Και βέβαια, δεν πρέπει να έχουν παύσει τις εργασίες τους, και πρέπει να μην έχουν καταδικαστεί οι φορείς για φοροδιαφυγή ή απάτη σε βάρος του δημοσίου. Νομίζω ότι καταλαβαίνετε γιατί βάζουμε αυτές τις ποιοτικές παραμέτρους. Τα δάνεια τα οποία αφορά η ρύθμιση πρέπει να έχουν καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών. Επίσης, ανά πιστωτικό Ίδρυμα το ύψιστο όριο που βάζουμε είναι να μη υπερβαίνει τις 500.000 €. Εάν λάβετε υπόψη το μέγεθος της επιχείρησης είναι εξαιρετικά επαρκές. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να υπάρξει διαγραφή ίση με το 50% των συνολικών απαιτήσεων του Ιδρύματος κατά του οφειλέτη.
Νομίζω ότι αντιλαμβάνεστε το μέγεθος της ελάφρυνσης και το μέγεθος του δυνητικού πλεονεκτήματος υπέρ της ελληνικής οικονομίας. Από εκεί και πέρα περιγράφεται η διαδικασία η οποία πρέπει να ακολουθηθεί. Νομίζω ότι δεν έχει έννοια να σας την αναπτύξω εγώ, σας λέω όμως ότι συνακόλουθα, επειδή το νομοθέτημα προβλέπει μια ολιστική προσέγγιση, ώστε να μπορούν αυτές οι επιχειρήσεις να ελαφρυνθούν συνολικά και να μπορέσουν να επιστρέψουν με θετικό πρόσημο στην αγορά, να δημιουργήσουν ανάπτυξη και επιπλέον θέσεις εργασίας, στη ρύθμιση αυτή με τα πιστωτικά Ιδρύματα «κουμπώνει» και η ρύθμιση οφειλών προς το δημόσιο και προς τα ασφαλιστικά Ταμεία. Εκεί δημιουργούμε ένα επιπλέον κίνητρο της δόσης του δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων, τις ξέρετε από το νομοθέτημα του Υπουργείου Οικονομικών. Άρα δεν χρειάζεται να αναφερθώ σε αυτές.
Βάζουμε όμως, επειδή επιδιώκουμε την ολιστική ρύθμιση, και ένα επιπλέον κίνητρο. Ποιο είναι το επιπλέον κίνητρο; Μια διαγραφή επιπλέον 20% επί των εκπτώσεων που έχουν χορηγηθεί στο δημόσιο και στα ασφαλιστικά Ταμεία. Από εκεί και πέρα βεβαίως, εάν δεν υπάρξει τήρηση της ρύθμισης, εδώ υπάρχει αυστηρότητα, επιστρέφουμε στο προηγούμενο καθεστώς.
Το ποιοι έχουν δικαίωμα υπαγωγής το γράφουμε στην παρουσίαση αυτή.
Πρέπει να σας πω ότι μετά από προσωπική παρέμβαση του Πρωθυπουργού του κ. Αντώνη Σαμαρά περιλαμβάνονται και τα χρέη της «κακής» Αγροτικής Τράπεζας, για το οποίο πολλοί έχετε διατυπώσει ερώτημα, όπως και τα χρέη που φέρουν την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου.
Υπάρχουν μερικές μικρές άλλες κατηγορίες για τις οποίες ακόμη γίνεται μα συζήτηση. Μέχρι την ψήφιση μετά από τέσσερις μέρες από την Ολομέλεια, νομίζω ότι κι αυτά θα έχουν διευκρινιστεί. Αλλά νομίζω ότι εδώ περιλαμβάνεται ο μεγάλος όγκος των οφειλών, επαγγελματιών, επιχειρήσεων κλπ.
Από εκεί και πέρα υπάρχουν οι ευνοϊκές συνέπειες της ρύθμισης όσον αφορά την αναστολή διώξεων και όλα τα σχετικά.
Και ερχόμαστε στις πιο μεγάλες επιχειρήσεις, όπου εκεί δημιουργείται ένα καθεστώς ιδιαίτερα ευέλικτο. Στο ευέλικτο αυτό καθεστώς πιστωτές που έχουν την πλειοψηφία του 50,1% μπορούν να καταλήξουν σε μια συμφωνία με τον οφειλέτη να υποβληθεί αυτή η συμφωνία στο Δικαστήριο για επικύρωση και από εκεί και πέρα να ακολουθηθεί και για τα δάνεια προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά Ταμεία, η διαδικασία που προηγουμένως σας περιέγραψα.
Κατά την άποψή μας είναι όχι απλώς μια γενναία ρύθμιση, είναι μια ρύθμιση η οποία τηρεί πάρα πολλές ποιοτικές παραμέτρους, γιατί δεν βλάπτει την κεφαλαιουχική επάρκεια των Τραπεζών, διότι οι διαγραφές υποβάλλονται σε αυτή την ρύθμιση, την οποία έχει περάσει το Υπουργείο Οικονομικών του αναβαλλόμενου φόρου και κατά συνέπεια διατηρείται η κεφαλαιουχική επάρκεια των Τραπεζών. Αντίθετα, δίνεται μια τεράστια ώθηση στην αγορά.
Πρέπει να σας πω επίσης ότι είμαι βέβαιος, πως μετά από αυτό το νομοθέτημα, θα επακολουθήσει και το επόμενο νομοθέτημα, το οποίο θα φέρει ο νέος Υπουργός, ο κ. Σκρέκας, για τα στεγαστικά δάνεια. Εκεί, χωρίς πανηγυρισμούς και χωρίς τυμπανοκρουσίες είχε γίνει ήδη μια προεργασία, νομίζω σημαντική. Μάλιστα, είχαν υπάρξει ήδη επαφές με 2 από τις 4 συστημικές Τράπεζες, για να έχουμε σαφή εικόνα των ορίων αντοχής τους.
Θα ήθελα κι εκεί να σας πω, χωρίς να υπάρχουν στην παρουσίαση, τη βασική σκέψη την οποία έχουμε προχωρήσει και νομίζω θα ακολουθηθεί. Εκεί, το θέμα κατ’ αρχήν είναι ότι το υπερήμερο στεγαστικό δάνειο πολλές φορές υπερβαίνει την τρέχουσα αξία του ακινήτου και τη δυνατότητα αποπληρωμής του.
Θα πρέπει, λοιπόν, να υπάρξει μια αναπροσαρμογή του εξυπηρετούμενου κομματιού του δανείου σε σχέση με την τρέχουσα αξία του ακινήτου ή αλλιώς, να καταλήξει το Υπουργείο σε μια ποσοστιαία υπόθεση επί της αξίας της μείωσης των ακινήτων σήμερα, π.χ. 30%. Αυτό ήταν το μοντέλο το οποίο ακολουθούσαμε, 30% δηλαδή πιο κάτω από το ανώτερο σημείο απόκτησης της κατοικίας.
Και από κει και πέρα να χωριστεί το δάνειο σε δυο τμήματα, σ’ ένα τμήμα το οποίο θα συνεχίσει να εξυπηρετείται κατά το 70% με το τρέχον επιτόκιο και σ’ ένα άλλο τμήμα το οποίο θα γίνει κατά την τραπεζική έκφραση balloon, θα μετακινηθεί στο μέλλον και θα εκπληρωθεί εφ' όσον η οικονομία ανακάμψει και η αξία του ακινήτου φτάσει στα προηγούμενα επίπεδα, μετά από μια πάροδο καθ’ υπολογισμό του μοντέλου που εξετάσαμε, 15 ετών. Επ' αυτού πρέπει να συνεχισθεί η διαβούλευση, να υπάρξει συνεννόηση βεβαίως και με την τρόικα, να υπάρξει συνεννόηση με το Υπουργείο Οικονομικών, είναι μια διαδικασία η οποία θα πάρει λίγο καιρό, όμως είναι κάτι το οποίο έχει ξεκινήσει και είμαι σίγουρος ότι θα μπορέσει να ολοκληρωθεί.
Γιατί τα λέω τώρα αυτά: Σε συνδυασμό με τη διάταξη που υπάρχει μέσα σ’ αυτό το νομοθέτημα για το IfG, το Ινστιτούτο Ανάπτυξης και σε συνδυασμό με τη διαπραγμάτευση που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επιδότηση του επιτοκίου των ενήμερων δανείων, που όμως είναι υψηλό λόγω της κρίσης, νομίζω ότι η κυβέρνηση έχει πειστικά προσφέρει μια απάντηση στην αγορά και στην κοινωνία για τη στήριξη της εξόδου από την κρίση.
Είμαι ευτυχής που σ’ αυτούς τους 4 μήνες, προλάβαμε να δώσουμε αυτή την πειστική απάντηση στην κοινωνία. Βεβαίως, σήμερα νομοθετείται μόνο εν μέρει αυτό, νομοθετείται το ζήτημα που αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια. Είναι άνω των 40 δισεκατομμυρίων όπως καλά ξέρετε, τα στεγαστικά είναι περίπου 27 δισεκατομμύρια κατά τους υπολογισμούς που γίνονται. Ακολουθεί το IfG, δηλαδή η προσπάθεια για να μεταφέρουμε πόρους στις επιχειρήσεις και στην αγορά εκεί που το τραπεζικό σύστημα αυτή τη στιγμή είτε δεν επιλέγει να πάρει το ρίσκο είτε δε μπορεί.
Σε συνδυασμό με τη συνέχιση μετατροπής σε αναπτυξιακή Τράπεζα – και σ’ αυτό έχει ξεκινήσει η διαδικασία – υπάρχει συγκεκριμένο γραφείο το οποίο ασχολείται με το νομικό τρόπο, όμως πρέπει να πετύχει πρώτα το IfG.
Καταλήγοντας, θα τα πω και το απόγευμα, νομίζω ότι υπήρξε ένας σχεδιασμός, ο οποίος τηρήθηκε και τηρήθηκε ταχύρρυθμα.
Είμαι βέβαιος ότι ο νέος Υπουργός και οι έμπειροι πλέον Υφυπουργοί, ο κ. Μηταράκης, ο κ. Γιακουμάτος και ο κ. Κωνσταντινόπουλος, θα συνεχίσουν αυτό το έργο κατά την κρίση τους βεβαίως, όπως το εγκρίνουν και το αντιλαμβάνονται.
Και νομίζω ότι θα μπορέσουμε τελικά να βοηθήσουμε σύντομα, όχι μακροπρόθεσμα και με αόριστους σχεδιασμούς, την αγορά, τις επιχειρήσεις, τους πολίτες, την κοινωνία, να βγουν από την κρίση.
Σας ευχαριστώ και πάλι πολύ για την παρουσία σας. Θα σας ευχαριστήσω το απόγευμα για την εγκάρδια συνεργασία που είχαμε αυτό το διάστημα των 100 και πλέον ημερών που είχα την τιμή να είμαι Υπουργός Ανάπτυξης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα ήθελα να ρωτήσω εάν το συγκεκριμένο νομοθέτημα, η νομοθετική ρύθμιση που καταθέτετε σήμερα, έχει την έγκριση της τρόικα. Ένα αυτό και δυο διευκρινίσεις: Μέχρι ποιο διάστημα, δεν έχω καταλάβει ακριβώς, θα αφορούν οι οφειλές που θα μπορούν να διαγραφούν, δηλαδή μέχρι πότε θα πρέπει να έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες οι οφειλές για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μέχρι πότε μπορούν να καταθέσουν αίτηση για να υπαχθούν στη ρύθμιση;
Και το ρωτώ αυτό, δεδομένου ότι η άλλη ρύθμιση του Υπουργείου Οικονομικών, έχει ημερομηνία λήξης την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Μαρτίου του 2015.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Να σας το εξηγήσω: Κατ' αρχήν με την τρόικα έχουμε μια επί της αρχής κατανόηση για το συνολικό πλαίσιο, ρητή, γραμμένη, έχουμε επίσης και μια σειρά από παρατηρήσεις που αφορούν το σύστημα πληρωμής, οι οποίες ακόμα ίσως χρειάζονται κάποια περαιτέρω εξήγηση. Νομίζω ότι η τρόικα έχει κάνει μια σύγχυση μεταξύ των δυο ρυθμίσεων, του σχεδίου δόσεων του Υπουργείου Οικονομικών και αυτού. Νομίζω όμως ότι αυτό είναι κάτι το οποίο θα διευκρινιστεί.
Έρχομαι τώρα στα δύο άλλα ερωτήματα τα οποία μου θίγετε. Το ένα έχει να κάνει με το μέχρι πότε πρέπει να έχουν προκύψει οι οφειλές. Βεβαίως πάει στην εθνική αντιπροσωπεία, η εθνική αντιπροσωπεία μπορεί να εκφέρει και αυτή μια γνώμη, ένα νομοθέτημα, δεν είναι «πάρτο όπως είναι», ο διάλογος στη Βουλή είναι ένας νοήμων διάλογος, έχει πολλή σημασία πάντα τι σκέψεις και τι γνώμη θα διατυπώσουν και οι Έλληνες βουλευτές. Και πρέπει να πω ότι πάρα πολλές φορές η γνώμη τους είναι εξαιρετικά σημαντική και εξαιρετικά χρήσιμη και διορθώνουν και κάτι που ο συντάκτης του νομοθετήματος, η Επιτροπή που το έφτιαξε, δεν το σκέφτηκε ή δεν το σκέφτηκε έτσι. Όμως στην προτεινόμενη ρύθμιση, είναι μέχρι 30/6/2014. Γιατί είναι μέχρι 30/6/2014; Διότι εάν δε βάλουμε ένα χρονικό όριο, από κει και πέρα οποιοσδήποτε απλώς θα μπαίνει στον πειρασμό να καθυστερεί το δάνειό του, έστω κι αν είναι ενήμερος για να το εντάσσει.
Είχαμε λοιπόν βάλει μια αρχική σκέψη να είναι 30/12/2013, είπαμε όμως ότι επειδή ένα κομμάτι της κρίσης επεκτάθηκε και μέσα στο 2014, έστω κι αν είναι ορατά τα σημεία ανάκαμψης, να πάρουμε την επιεικέστερη εκδοχή και να πάμε μέχρι 30/6/2014 και πάλι, ξαναλέω, υπό την κρίση της εθνικής αντιπροσωπείας.
Τώρα, ως προς το ζήτημα των δόσεων, το καταλαβαίνω αυτό που λέτε γιατί έχετε απόλυτο δίκιο, δεν είναι απλό άλλωστε, δε σημαίνει ότι εσείς δεν το καταλαβαίνετε… Κοιτάξτε, το Υπουργείο Οικονομικών στη ρύθμιση των δόσεων του Υπουργείου Οικονομικών απαιτεί όπως είναι τα πράγματα από τους οφειλέτες, την υπαγωγή στη ρύθμιση μέχρι το τέλος Μαρτίου του 2015.
Το υπάρχον αυτό νομοθέτημα δεν έχει μια τόσο σύντομη καταληκτική ημερομηνία. Άλλωστε, δεν θα μπορούσε να την έχει, διότι ο όγκος των υποθέσεων είναι τέτοιος. Είχα προγραμματίσει μέσα στην εβδομάδα να συναντηθώ με τους επικεφαλής των συστημικών Τραπεζών για να ξεκινήσουμε τη συζήτηση της υποδομής που θα δημιουργηθεί για την υποδοχή αυτών των αιτημάτων. Εδώ δεν μιλάμε για μια μικρή ιστορία. Αυτό που γράφεται, «μεγαλύτερη αναδιάρθρωση ιδιωτικού χρέους», σημαίνει και μια ανάλογη προπαρασκευαστική εργασία από το τραπεζικό σύστημα για να υποδεχθεί όλες αυτές τις αιτήσεις. Αυτό το πράγμα δε μπορεί να γίνει μέσα σε μια μέρα. Επίσης δε μπορεί και σε μια μέρα ο εκάστοτε οφειλέτης να σταθμίσει το συμφέρον του, δεν πρόκειται να του βάλουμε το μαχαίρι στο λαιμό.
Αυτό λοιπόν εδώ το νομοθέτημα, έχει καταληκτική ημερομηνία μέσα στο 2016. Προτείνουμε δηλαδή, η καταληκτική του ημερομηνία να είναι πολύ μετά. Θα μου πείτε τώρα, σωστά, πώς συνδυάζονται αυτά τα δυο πράγματα; Είναι απλό: Όποιος θέλει να υπαχθεί και στη ρύθμιση και του Δημοσίου και των Ασφαλιστικών Ταμείων, θα πρέπει να έχει υποβάλλει αίτηση μέχρι το χρόνο που ορίζει το Υπουργείο Οικονομικών.
Πώς μπορεί να το κάνει αυτό: Εάν δε θέλει ή δεν προλαβαίνει να πάει στην Τράπεζα μέχρι τότε, αυτό που μπορεί να κάνει είναι να κάνει τη ρύθμισή του με το Υπουργείο Οικονομικών, να κάνει τη ρύθμισή του με τα Ασφαλιστικά Ταμεία, να υποβάλλει μετά το αίτημα στην Τράπεζα και εφ' όσον υποβάλλει το αίτημα στην Τράπεζα από κει και πέρα μπορεί αναδρομικά να υπαχθεί στις ρυθμίσεις του Υπουργείου Οικονομικών και των Ασφαλιστικών Ταμείων, παίρνοντας το επιπλέον μπόνους του 20%, το οποίο προβλέπει ο νόμος και πηγαίνοντας στο μέγιστο αριθμό των δόσεων που προβλέπει ο νόμος.
Άρα, παρά το ό,τι εκ πρώτης όψεως, φαίνεται να υπάρχει ένα θέμα, νομίζω αυτό το θέμα το έχουμε συζητήσει επαρκώς με το Υπουργείο Οικονομικών και νομίζω ότι υπάρχει ένας τρόπος αντιμετώπισης που μπορεί να είναι απολύτως επαρκής και να συνδέει τα πλεονεκτήματα και των δυο ρυθμίσεων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Ήθελα να ρωτήσω κ. Υπουργέ, πρώτον αν υπάρχουν άλλα φορολογικά κίνητρα στο νομοσχέδιο για τις Τράπεζες, για την υπαγωγή στη ρύθμιση πέραν του αναβαλλόμενου φόρου, δεύτερον από τις 180.000 επιχειρήσεις πόσες είναι οι λεγόμενες μεγάλες που θα πάνε, αν έχετε εκτιμήσει, στη δεύτερη διαδικασία που είπατε και τρίτον, αν μπορούσατε ή ο κ. Στεργίου που ενδεχομένως γνωρίζει το θέμα πιο εξειδικευμένα, να μας επαναλάβετε για τα στεγαστικά δάνεια ποιο ήταν το σχέδιο που είχατε κάνει.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Είναι στο επίπεδο συζητήσεων που βρισκόμαστε. Μην σας δημιουργώ εντυπώσεις και προσδοκίες, είναι η λύση την οποία εξετάζω εγώ. Βεβαίως μπορεί ο νέος Υπουργός να θεωρήσει ότι η αντίληψή μου είναι λανθασμένη.
Πάμε λίγο στο πρώτο που είπατε, πόσες περίπου είναι οι επιχειρήσεις. Είναι γραμμένο με έναν τρόπο, ο οποίος ίσως δεν είναι προφανής. Εάν μια επιχείρηση έχει μια οφειλή προς το Δημόσιο, η οποία υπερβαίνει το 1 εκατομμύριο, τότε υπάρχει μέσα, το άρθρο 20 είναι, αν θυμάμαι καλά, η διαδικασία αποδοχής από το δημόσιο για την υπαγωγή της στη ρύθμιση. Δηλαδή, αυτό το όριο που είχε μπει στο Υπουργείο Οικονομικών, υπάρχει και εδώ.
Εάν με ρωτάτε τώρα ποια είναι η κατανομή μεταξύ των μεγάλων και των μικρών εδώ, ο συντριπτικός όγκος είναι οι μικρές, δηλαδή μιλάμε ότι οι μεγάλες ίσα-ίσα υπερβαίνουν τις 10 χιλιάδες, οι 165 χιλιάδες και πάνω είναι οι επιχειρήσεις της πρώτης ρύθμισης, από τις οποίες πρέπει να σας είμαι και ειλικρινής προσδοκούμε το μεγάλο όφελος, έτσι;
Η κύρια κατεύθυνση αυτού του νομοθετήματος είναι οι μικρές οι πολύ μικρές και οι μεσαίες επιχειρήσεις και από κει και πέρα υπάρχει ο αριθμός αυτών των οποίων ίσως έχουν ένα θέμα εδώ. Είναι ελάχιστες, μιλάμε, εάν είναι καλά τα στατιστικά που μας δίνουν, είναι λιγότερες κι από χίλιες επιχειρήσεις, οι πολύ-πολύ μεγάλες, δηλαδή περίπου 900 επιχειρήσεις κι από τις οποίες δεν ξέρω και πόσες διεκδικούν το βιώσιμο. Αυτή είναι η κατάσταση, η στόχευση αυτού του νομοθετήματος είναι οι πολύ μικρές και οι μικρές επιχειρήσεις.
Πάμε τώρα στο δεύτερο θέμα, τα στεγαστικά. Για μένα τα στεγαστικά είναι ένα αντικείμενο τεράστιου ενδιαφέροντος πρέπει να σας πω, δεν είναι μόνο τα 27 δισεκατομμύρια ευρώ, είναι ότι αφορούν τον καθέναν Έλληνα πολίτη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συγνώμη, αυτά είναι τα καθυστερούμενα;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Τα καθυστερούμενα, μάλιστα.
Εδώ τι λέμε; Λέμε κατ’ αρχήν κάτι που ξέρουμε όλοι: Ότι όταν έγινε αυτή η συμφωνία για την αγορά του ακινήτου, το οποίο για να δώσει στεγαστικό δάνειο το εκτίμησε και η τράπεζα, η αξία του ακινήτου ήταν οπωσδήποτε διαφορετική από τη σημερινή, σημαντικά διαφορετική από τη σημερινή.
Εδώ τώρα αυτή τη διαφορά έχουμε δύο τρόπους με τους οποίους μπορούμε να εξετάσουμε πως θα την αντιμετωπίσουμε. Ο ένας τρόπος είναι με νέα εκτίμηση την οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε με ποια διαδικασία θα γίνει, η άλλη εναλλακτική είναι με εφάπαξ συμφωνία για να απλοποιήσουμε το σύστημα, 30% στην αξία του δανείου ας πούμε, να το δεχτούμε δηλαδή a priori – που μακάρι να βρούμε έναν χριστιανό που το ακίνητό του να έχει ανέβει 30% από τότε, αλλά φοβούμαι ότι δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο να το πετύχουμε αυτό.
Αυτοί είναι οι δύο τρόποι, ο δεύτερος είναι κατ΄ ανάγκη να είναι το ίδιο ακριβής, κάθε ποσοτική ρύθμιση ενέχει ένα στοιχείο αυθαιρεσίας ιδίως αν μπαίνει για όλη τη γκάμα του ακινήτου, έχει όμως το στοιχείο της μεγάλης απλότητας και ξεκινάς αμέσως και λες όλα τα ακίνητα θεωρώ ότι έχουν χάσει 30% από την ημερομηνία που είχαν…
Από κει και πέρα ξαναλέω η υφέρπουσα ηθική υπόθεση εργασίας είναι ότι το ρίσκο η τράπεζα και ο επενδυτής ο ιδιώτης το πήραν μαζί, διότι και η τράπεζα πριν το δώσει το δάνειο εξετίμησε το ακίνητο αυτό. Ερχόμαστε λοιπόν και λέμε ότι κατά συνέπεια και το τραπεζικό ίδρυμα πρέπει να πάρει ένα μέρος του προβλήματος, διότι όπως είναι η κατάσταση τώρα το πρόβλημα μονομερώς το εισπράττει ο οφειλέτης.
Από την άλλη, δεν θέλουμε σε κανέναν να επιτρέψουμε να καιροσκοπήσει και να ωφεληθεί από υπεραξίες που θα δημιουργηθούν αργότερα, εφόσον δημιουργηθούν, δηλαδή να πάει το τραπεζικό ίδρυμα τη ζημιά και το κέρδος μονομερώς να πάει στον οφειλέτη αργότερα.
Τι λέμε λοιπόν; Λέμε ότι η υπόθεση εργασίας είναι ότι σε αυτές τις δύο βασικές κατηγορίες πρέπει να χωριστεί και το δάνειο. Ένα κομμάτι του δανείου αφορά την τρέχουσα αξία του ακινήτου και τη δυνατότητα αποπληρωμής του, κι ένα κομμάτι του δανείου αφορά την υπεραξία του ακινήτου που χάθηκε και ίσως επανακτηθεί στο μέλλον.
Επ΄ αυτού επιφυλάσσουμε στα δύο αυτά κομμάτια του δανείου μια διαφορετική μεταχείριση, στο μεν κομμάτι του δανείου το ένα είναι προφανές ότι συνεχίζει και πληρώνεται κανονικά σε χαμηλότερη βάση, δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.
Ως προς το άλλο κομμάτι του δανείου υπάρχει η τραπεζική έκφραση balloon, το μεταφέρουμε στο μέλλον. Εκεί υπάρχει συζήτηση αν το μεταφέρουμε στο μέλλον τοκιζόμενο ή μη τοκιζόμενο και το αντιμετωπίζουμε ανάλογα με την εξέλιξη της τιμής των ακινήτων, μετά από το χρονικό διάστημα στο οποίο έχουμε συμφωνήσει με το τραπεζικό σύστημα.
Αυτό το διάστημα δεν μπορεί να είναι μικρό, μιλάμε για ένα διάστημα το οποίο κατ΄ ελάχιστον πρέπει να είναι δέκα χρόνια και γιατί δέκα χρόνια; Διότι στις προβολές που έχουμε κάνει υπολογίζουμε έναρξη σημαντικής αύξησης της τιμής των ακινήτων από το 2020, 2021 και μετά, με αισθητή και σημαντική διαφορά εάν οι υποθέσεις πάνε καλά γύρω στο 2023.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: (Ερώτηση εκτός μικροφώνου)
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Μετά από «Χ» χρόνια, το δέκα χρόνια το λέω ενδεικτικά, ότι πρέπει να είναι ένα σημαντικό διάστημα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό είναι μια περίοδος χάριτος; Τι ακριβώς είναι;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Αυτή είναι μια περίοδος στην οποία δεν θα καθίσταται υπερήμερο, δεν θα απαιτείται καταβολή δόσεως, δεν θα απαιτείται καταβολή τόκων και αυτό θα εναποθηκεύεται σαν μία ειδικού χαρακτήρα απαίτηση της τράπεζας σαν του συγκεκριμένου πιστωτή, της οποίας η τελική τύχη θα κριθεί όταν γίνει εκτίμηση της αξίας του ακινήτου μετά από το χρονικό διάστημα το οποίο θα έχει συμφωνηθεί.
Δεν σας λέω κάτι το οποίο είναι εφεύρεση δική μας, αυτές οι ρυθμίσεις λέγονται split cut και τα λοιπά στη διεθνή τραπεζική αγορά, έχουμε πάρει δε σας κρύβω τραπεζική εμπειρία από πολλαπλές πηγές, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον καθ΄ εαυτό.
Η μεταφορά ποσού ολόκληρου στην τραπεζική ορολογία λέγεται balloon, θα το έχετε ακούσει πιθανότατα, σε αυτό το σημείο βρισκόμαστε, έχουν υπάρξει άτυπες συζητήσεις με δύο από τα τέσσερα συστημικά τραπεζικά ιδρύματα, θα μου επιτρέψετε να μη σας πω με ποια, δεν είναι δηλαδή κάτι που απλώς είναι μέσα στο εργαστήριο του Υπουργείου, μάλιστα το ένα τραπεζικό ίδρυμα έχει και έντονη θέση υπέρ μιας τέτοιας προσέγγισης.
Λυπάμαι, δεν πρόλαβα να έχω τη συνολική θέση και των τεσσάρων και της Ένωσης, διότι δεν υπήρξε καταγραφή υπό μορφήν έστω και αρχική νομοθετήματος, δεν είχε έννοια να γίνει αυτό αν δεν καταλήγαμε σε όλα αυτά.
Ο λόγος που σας το λέω είναι για να σας πω ένα πράγμα πολύ βασικό και για μένα και για την Κυβέρνηση και για τον Πρόεδρό μας, ότι δεν πάμε να κάνουμε αποσπασματικά πράγματα. Επιχειρούμε να δώσουμε συνολικά νομοθετημένες λύσεις για όλα τα προβλήματα της κρίσης στην ελληνική οικονομία και να τα αντιμετωπίσουμε με έναν τρόπο πρωτοποριακό.
Έναν τρόπο που εμπεριέχει εφευρετικότητα και που θα επιτρέψει και η παραγωγή να ανακάμψει και από την άλλη να ανακάμψει και η ζήτηση στην αγορά, διότι ξέρετε, μάθαμε σε όλη μας τη ζωή να υπάρχει κι αυτό, ίσως και για τη γερμανική πλευρά υπάρχει ως ιστορική μνήμη, μάθαμε στη ζωή να έχουμε ως αντίπαλους την οικονομία μας, τον πληθωρισμό μας.
Όμως ξέρετε, φαίνεται ότι κινδυνεύουν οι οικονομίες πλέον από τον αποπληθωρισμό. Δηλαδή, από ένα σημείο και μετά από είσοδο σε μια ανεξέλεγκτη κάθοδο των τιμών, γι΄ αυτό πρέπει να δημιουργήσουμε ανάσχεση, πρέπει να δημιουργήσουμε ζήτηση.
Όταν, λοιπόν, με μέτρα στοχευμένα, με υπολογισμένα μέτρα, χωρίς να θέτεις το τραπεζικό σύστημα σε κίνδυνο, βοηθάς να δημιουργηθεί ζήτηση στην αγορά, νομίζω ότι είναι το κάλλιστο φάρμακο για την ελληνική οικονομία, είναι το δεύτερο στάδιο μετά τα περιοριστικά μέτρα που είχαν ληφθεί αυτά τα έξι χρόνια, μέχρι να φθάσουμε στο σημαντικό σημείο που φθάσαμε με τις θυσίες του ελληνικού λαού.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Για τα στεγαστικά θα αφορά μόνο στα ληξιπρόθεσμα ή σε όλα τα στεγαστικά δάνεια;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Η πρώτη προσέγγιση αφορά τα ληξιπρόθεσμα, από κει και πέρα πρέπει να μπούμε σε ένα δεύτερο κύκλο συζητήσεων να μπορέσουμε να παράσχουμε, όπως κάνουμε εδώ που δίνουμε το επιτόκιο των ενήμερων δανείων έτσι και σε αυτό θα πρέπει να υπάρξει μία αμοιβή και γι΄ αυτόν ο οποίος άντεξε. Αλλά δεν έχουμε φτάσει στο σημείο της εξειδίκευσης αυτού, πρέπει να σας είμαι ειλικρινής, δεν πρόλαβα καθόλου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα μας πείτε λίγο τεχνικά για ποιο λόγο δε δημιουργούνται επισφάλειες στις τράπεζες; Δηλαδή είπατε κάτι για τον αναβαλλόμενο. Αυτό τι σημαίνει, ότι θα υπάρξουν επισφάλειες αλλά θα αντισταθμιστούν από τον αναβαλλόμενο φόρο;
Και μία δεύτερη ερώτηση, τεχνικά πως θα γίνει η διαγραφή; Η διαγραφή χρέους πως θα επιμερίζεται με τους οφειλόμενους τόκους και το κεφάλαιο και τα λοιπά ανά δάνειο; Θα γίνει διαγραφή δηλαδή και στους τόκους και στο κεφάλαιο που οφείλει;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μιλάτε για τα κόκκινα…
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Κατ΄ αρχήν εδώ μπαίνουμε στα τεχνικά θεωρητικά, αλλά δεν έχει σημασία, δυστυχώς στους τέσσερις μήνες πάνω από αυτό κατέληξα να μπορώ να απαντήσω και στα τεχνικά.
Λοιπόν όσον αφορά το θέμα των τραπεζών το πράγμα είναι απλό, γίνεται μια υπόθεση εργασίας, η οποία είναι βέβαιη υπόθεση εργασίας, ότι τα τραπεζικά ιδρύματα στα χρόνια που έρχονται θα επανέλθουν στην κερδοφορία και κατά συνέπεια δεδομένου ότι θα επανέλθουν στην κερδοφορία υπάρχει φόρος ο οποίος θα πρέπει να καταβληθεί.
Αυτό το λέω λίγο απλουστευμένα, διότι αν μπούμε πραγματικά σε βαθειά συζήτηση ανάμεσα στη διαφορά DTA και DTC δε θα τελειώσουμε ούτε του χρόνου και θα πρέπει να κάνουμε όλοι μαζί σεμινάριο, αλλά εδώ το θέμα ποιο είναι;
Του δίνεις έκπτωση μελλοντικού φόρου, κατά συνέπεια λοιπόν το τραπεζικό σύστημα έχει ένα οιονεί κέρδος, το οποίο απλώς μεταφέρει στο μέλλον ένα κίνητρο και αυτό έχει γίνει αποδεκτό και από την Τράπεζα της Ελλάδος και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που είναι απολύτως αρμόδια, ότι αυτό δεν επηρεάζει την κεφαλαιουχική της επάρκεια.
Άρα λοιπόν ξέρετε ότι είχαμε την εξαιρετικά, άλλωστε, καλή εξέλιξη των stress tests των προηγούμενων ημερών, η οποία νομίζω ήταν και εξαιρετικά σημαντική, ίσως και πιο αισιόδοξη από ότι πολλές Κασσάνδρες προέβλεπαν. Θυμάστε οι Κασσάνδρες που έλεγαν ότι "θα χρειαστούμε αυτά τα 11 δισεκατομμύρια" και τα λοιπά.
Το δεύτερο που με ρωτήσατε είναι…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βέβαια οι επισφάλειες στις τράπεζες έχουν ήδη υπάρξει, στο μοντέλο έχουμε υπολογίσει τις προβλέψεις των τραπεζών για τα κόκκινα, τα non perform. Είναι προφανές ότι αν το τραπεζικό σύστημα δεν είχε επιδείξει σωφροσύνη, σοφία και η Τράπεζα της Ελλάδος την εποπτική αρτιότητα ώστε να υπάρχουν ήδη προβλέψεις, θα ήμασταν σε πολύ πιο δύσκολη θέση τώρα γιατί το νούμερο που θα έπρεπε να μεταφερθεί στο μέλλον θα ήταν πολύ πιο μεγάλο και πιθανό τέτοιο που δεν θα μπορούσαμε να το αντέξουμε.
Το γεγονός ότι οι Τράπεζες έχουν κάνει προβλέψεις ήδη για την κακή την ώρα, είναι μια από τις βάσεις των δυνατοτήτων που μας δόθηκαν, για να μπορέσουμε να προτείνουμε αυτή τη ρύθμιση με σοβαρότητα χωρίς να θέσουμε σε κίνδυνο τις καταθέσεις των Ελλήνων πολιτών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: (Ερώτηση εκτός μικροφώνου)
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Μαζί με την πρόβλεψη, την οποία κάνουμε για τον αναβαλλόμενο χώρο. Δηλαδή όπου οι προβλέψεις δεν καλύπτουν, αν με ρωτάτε αν καλύπτουν στο 100% δεν καλύπτουν στο 100% διότι αν κάλυπταν στο 100% τότε το τραπεζικό σύστημα δεν θα χρειαζόταν τον αναβαλλόμενο χώρο. Μαζί όμως με τα περιθώρια, με τα μοντέλα μας δίνει ο αναβαλλόμενος χώρος μπορούμε να καλύψουμε τις υποχρεώσεις αυτές των Ελλήνων επαγγελματιών και των ελληνικών επιχειρήσεων.
Και ανοίγω παρένθεση εδώ για να σας παρακαλέσω πολύ γιατί ακούγονται επιχειρήσεις και πάρα πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν τους περιλαμβάνει. Αυτό αφορά και τους επαγγελματίες και τους μικρούς επαγγελματίες και κάθε αγρότη ο οποίος έχει μια αγροτική εκμετάλλευση και κάθε κτηνοτρόφο που έχει μια κτηνοτροφική εκμετάλλευση.
Ο σκοπός του νομοθετήματος είναι ολιστικός, θέλει να καταλάβει όλες τις συνέπειες της κρίσης κατά το δυνατό.
Έρχομαι τώρα στο άλλο το οποίο είπατε. Όσον αφορά τα τραπεζικά Ιδρύματα, αν περιλαμβάνει και κεφάλαιο η δυνατότητα μείωσης, ναι βεβαίως. Μόνο ως προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά Ταμεία δεν περιλαμβάνει κεφάλαιο. Το ξαναλέω: Δεν είναι 50% των προσαυξήσεων, είναι 50%. Βεβαίως το 50% είναι όριο δε είναι αυτονόητο.
Και βεβαίως ξαναλέω υπάρχει ένα κριτήριο το οποίο πρέπει να το ξεκαθαρίσουμε: η βιωσιμότητα. Εάν κάτι είναι νεκρό, είναι νεκρό. Τελείωσε. Δεν μπορείς να το αναβιώσεις. Και τα πάντα να του χαρίσεις νεκρό θα παραμείνει. Το δέντρο το οποίο έχει μαραθεί δεν έχει καμία έννοια να ρίχνεις νερό και να βάζεις λιπάσματα.
Εδώ μιλάμε για το υστέρημα του Έλληνα φορολογούμενου στο μέλλον, άρα αυτό πρέπει να το χρησιμοποιήσει το ελληνικό κράτος με απόλυτη σοφία και με απόλυτη συγκράτηση. Πρέπει να το κάνει όταν το δημόσιο συμφέρον όχι το συμφέρον του δημοσίου –θα μου επιτρέψετε να σας το θυμίζω πάντα αυτό, το δημόσιο συμφέρον είναι άλλο από το συμφέρον του δημοσίου- το δημόσιο συμφέρον εδώ επιβάλλει η επιχειρηματικότητα να ενισχυθεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, δυο πράγματα, δυο ερωτήματα. Το ένα δεν κατάλαβα αν τελικά πάμε μονομερώς στη ρύθμιση αυτή σε σχέση με την τρόικα, αν υπάρχει δηλαδή συμφωνία και το δεύτερο είναι αν θα προλάβουμε κ. Υπουργέ έως το τέλος του χρόνου να έρθει η ρύθμιση για τα στεγαστικά, με δεδομένο ότι υπάρχουν και πλειστηριασμοί στη μέση ή αν θα δοθεί παράταση σε αυτό το σημείο.
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Ξαναλέω ότι δεν μπορώ να χωρίσω τα πράγματα. Ξέρετε, νομίζω από την πρώτη φορά που συναντηθήκαμε δεν έχω την τάση να βλέπω την σχέση με την τρόικα σαν μια σχέση αντιπαλότητας, μονομερώς. Η τρόικα επί της αρχής έχει συμφωνήσει, έχει κάποιες παρατηρήσεις οι οποίες εν πολλοίς έχουν να κάνουν με το σύστημα των δόσεων, το οποίο έχει ήδη νομοθετηθεί. Γιατί το σύστημα των δόσεων είναι το ίδιο με το σύστημα του δημοσίου. Κατά συνέπεια επ’ αυτού έχουν στείλει κάποιες παρατηρήσεις.
Επ’ αυτού θα συνεχίζεται μια συζήτηση. Επί της ουσίας όμως του αντικειμένου η τρόικα και εγγράφως έχει διατυπώσει άποψη.
Έρχομαι τώρα στο άλλο θέμα αν θα προλάβουμε μέχρι το Δεκέμβρη. Ξέρετε, αυτό εξαρτάται λίγο πολύ από την εθνική αντιπροσωπεία και το ρυθμό. Δεν είναι εύκολο τα στεγαστικά, δεν σας είπα το τι μένει ως παρακαταθήκη στο Υπουργείο για να σα πω ότι είναι κάτι το οποίο μπορεί να λυθεί αύριο το πρωί.
Όμως σας ξαναείπα επίσης – είναι πιο εύκολο σε εμένα να το λέω ως απερχόμενος Υπουργός από το νέο Υπουργό – όσον αφορά στην πρώτη κατοικία: Έχετε δείξει περισσή έγνοια γι' αυτή τη διάταξη η οποία λήγει το τέλος του χρόνου, η οποία δεν είναι το κύριο σύστημα προστασίας της πρώτης κατοικίας και την οποία έχουν ελάχιστοι χρησιμοποιήσει.
Αν μου επιτρέπετε, δεν μπορώ εγώ να σας απευθύνω παραίνεση, είναι το δικό σας καθήκον αυτό και εσείς θα κρίνετε πως είναι, αλλά σας λέω ειλικρινά ότι αυτή η διάταξη έχει ελάχιστη σημασία στο πλαίσιο προστασίας της περιουσίας των Ελλήνων και της πρώτης κατοικίας. Είναι μια διάταξη που την έχουν χρησιμοποιήσει λιγότερο από 3.000 περιπτώσεις όταν το υπόλοιπο σύστημα το οποίο υπάρχει, ο Νόμος 3869 όπως έχει τροποποιηθεί, αφορά 100 τόσες χιλιάδες περιπτώσεις.
Εάν αυτή η διάταξη ήταν διάταξη κεντρική στο σύστημα, είναι προφανές ότι θα την είχαν αξιοποιήσει πάρα πολλοί άνθρωποι. Δεν σας κάνει εντύπωση ότι σχεδόν κανένας δεν τη χρησιμοποιεί; Αυτό το οποίο επιχειρείται εδώ -αυτή θα ήταν η κατεύθυνση την οποία εγώ θα είχα, τώρα ο νέος Υπουργός μπορεί να έχει…- είναι να υπάρχει ένα είδος προστασίας της πρώτης κατοικίας πάντα πρέπει να υπάρχει, δεν το συζητάμε, να είναι μέσα στο ολιστικό πλαίσιο του πτωχευτικού των ιδιωτών, διότι εκεί είναι η θέση του.
Σας θυμίζω ότι για το πτωχευτικό των ιδιωτών όπως και για το νέο πτωχευτικό των επιχειρήσεων έχουμε στείλει ήδη τις βασικές αρχές και στην τρόικα δεν είμαστε σε αρχικό στάδιο. Όπως επίσης –θα τα πούμε και το απόγευμ
