Υπόμνημα ΕΣΕΕ στην Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής

 

Στο Πολυνομοσχέδιο με  τα προαπαιτούμενα μέτρα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης από τους Θεσμούς που κατατέθηκε το βράδυ της Τετάρτης 19/5 στη Βουλή περιλαμβάνεται δέσμη μέτρων φορολογικού κυρίως χαρακτήρα, όπως επίσης διατάξεις που αφορούν στη πώληση και ρύθμιση των "κόκκινων" αλλά και εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς και στην πρόβλεψη θέσπισης και λειτουργίας του Αυτόματου Μηχανισμού Δημοσιονομικής Προσαρμογής («αυτόματος κόφτης»). Παράλληλα, επιχειρείται η θεσμοθέτηση πληθώρας διατάξεων που στην ουσία αποτελούν προαπαιτούμενες ενέργειες για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης από τους Θεσμούς. Το νομοσχέδιο ήρθε στη Βουλή, με κατεπείγουσες διαδικασίες για ψήφιση το Σαββατοκύριακο 21-22 Μαΐου, ενώ αυξάνει τους έμμεσους φόρους κατά 1,84 δις ευρώ και εντείνει τον φόβο, μήπως άμεσοι και έμμεσοι φόροι "καταπιούν" την αδύναμη ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.

 

Η συμφωνία κυβέρνησης-δανειστών, ως γνωστόν προαπαιτεί, μετά κάθε ετήσια έκθεση της Εurostat να καθορίζονται με τον «μηχανισμό δημοσιονομικής διόρθωσης» ποιες δαπάνες θα περικόπτονται για έναν χρόνο. Με έναν δρακόντειο νόμο που προβλέπει ότι μέσα σε 20 ημέρες από τη διαπίστωση απόκλισης στον προϋπολογισμό θα κόβονται αυτόματα οι δαπάνες για να επανέλθει στους στόχους, η κυβέρνηση σφράγισε τη συμφωνία με τους Ευρωπαίους και κλείνει την πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος. Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει το τρίτο πακέτο μέτρων με αυξήσεις 1,84 δις ευρώ στους έμμεσους φόρους που θα εφαρμοστούν σταδιακά σε ένα "φορολογικό μαραθώνιο" που ξεκινά τον Ιούνιο του 2016 και διαρκεί ως το καλοκαίρι του 2018.

 

Είναι προφανές ότι στον μηχανισμό, ούτε περιγράφονται ούτε νομοθετούνται μέτρα «υπό αίρεση», καθώς κάτι τέτοιο δεν επιτρέπεται από το Σύνταγμα, ούτε μπορεί να δοθεί στον υπουργό Οικονομικών καμία εξουσιοδότηση για την επιβολή φόρων. Ωστόσο, θα θεσμοθετηθεί ένας προληπτικός μηχανισμός ελέγχου δαπανών για την Κυβέρνηση, ο οποίος θα αποτελέσει δικλίδα ασφαλείας και για τους δανειστές. Σύμφωνα με την  Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι διαρθρωτικό μέτρο, καθώς στην αρνητική απόκλιση από τους στόχους ο «κόφτης» θα ενεργοποιείται αυτόματα, ενώ από τον «κόφτη» εξαιρούνται οι δαπάνες που αφορούν την Υγεία και την εθνική ασφάλεια. Στο κρίσιμο ερώτημα κατά πόσο θα μειώνονται αυτόματα οι δαπάνες για μισθούς και συντάξεις η απάντηση είναι ότι σε κάθε τομέα θα υπάρχουν οροφές από τις οποίες δεν πρέπει να ξεφύγουν οι δαπάνες. Αν η απόκλιση από τον στόχο μια χρονιά είναι μικρή, περιορισμένη, αυτό μπορεί να διορθωθεί μέσω των ελαστικών δαπανών. Αν, όμως, κυμαίνεται, από 0,25- 1,25% τότε θα μπορούν να μειωθούν μόνο με δαπάνες από περικοπές αμοιβών, μισθών και συντάξεων που αναλογούν στο 70% περίπου του συνόλου των δαπανών στον δημόσιο τομέα.

 

Τα επιπλέον φορολογικά μέτρα έμμεσου χαρακτήρα και συνολικού ύψους άνω των 1,84 δις ευρώ (έως και το 2018 – συμπεριλαμβανομένων των αναπροσαρμογών στο μισθολογικό κόστος του Δημοσίου)  θα έχουν άμεσες επιπτώσεις στα εισοδήματα των καταναλωτών, από τη στιγμή που η στόχευσή τους θα είναι εμπροσθοβαρής και η εφαρμογή τους άμεση. Ενδεικτικά αναφέρεται πως η από 1ης Ιουνίου αύξηση του υψηλού συντελεστή ΦΠΑ από 23% στο 24% εκτιμάται πως θα διασφαλίσει επιπλέον κρατικά έσοδα 437 εκ. ευρώ, εξέλιξη όμως που θα πλήξει αδιακρίτως το σύνολο των νοικοκυριών. Στον αυξημένο συντελεστή θα υπόκεινται πλέον και τα νησιά Σύρος, Θάσος, Άνδρος, Τήνος, Κάρπαθος, Μήλος, Σκύρος, Αλόννησος, Κέα, Αντίπαρος και Σίφνος από 1.6.2016. Παρόλα αυτά,  οι επιβαρύνσεις δεν εξαντλούνται στην προσαύξηση υφιστάμενων ή στη θέσπιση νέων έμμεσων  φόρων αλλά διογκώνονται εξαιτίας των επαχθέστερων μεταβολών που θα επέλθουν στον ισχύοντα ΕΝΦΙΑ.  

 

Ειδικότερα, με το νομοσχέδιο αυξάνονται οι έμμεσοι φόροι με στόχο πρόσθετα έσοδα 1% του ΑΕΠ από τώρα ως το 2018. Τα 12 μέτρα που έχουν κοστολογηθεί από το ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ είναι τα εξής:

1. Αύξηση συντελεστή ΦΠΑ από 23% σε 24% (437 εκ. ευρώ)

2. Αύξηση 5% του ειδικού φόρου στα καύσιμα κίνησης (215 εκ. ευρώ)

3. Φόρος στην κατανάλωση φυσικού αερίου (302 εκ. ευρώ)

4.Αύξηση ΕΦΚ στη μπύρα και αλκοολούχων ποτών στα Δωδεκάνησα (122 εκ. ευρώ)

5.Αύξηση των τελών ταξινόμησης αυτοκινήτων με βάση την εμπορική αξία και ειδικού τέλους στις πωλήσεις μεταχειρισμένων ΙΧ (121 εκ. ευρώ)

6. Αύξηση φορολογίας στα επαγγελματικά αυτοκίνητα (31 εκ. ευρώ)

7. Οι εταιρείες κινητής και σταθερής τηλεφωνίας θα αποδίδουν επιπλέον έσοδα που αναλογούν σε αύξηση του ειδικού τέλους κατά 5 λεπτά ανά χρήστη (65 εκ. ευρώ)

8.Αύξηση ΕΦΚ κάθε είδους εισαγόμενου καφέ (62 εκ. ευρώ)

9.Αύξηση φόρου στα τσιγάρα και στον καπνό από 20 λεπτά ως και 1 ευρώ το πακέτο αλλά και το ηλεκτρονικό τσιγάρο (142 εκ. ευρώ)

10.Ειδικό τέλος 5 λεπτά ανά χρήστη συνδρομητικής τηλεόρασης ή 10% που θα καταβάλλουν οι εταιρείες. (25 εκ. ευρώ)

11.Αυξηση στη φορολογία στοιχηματικών και εταιρειών συλλογικών επενδύσεων-portfolios/real estate (95 εκ. ευρώ)

12.Τέλος διανυκτέρευσης 1 ευρώ ανά αστέρι στα ξενοδοχεία και ανά κλειδί ενοικιαζόμενων δωματίων από το 2018 (74 εκ. ευρώ).

 

Τα βασικότερα σημεία που χρήζουν αναφοράς, ανά κατηγορία παρέμβασης/ρύθμισης, συνοψίζονται ως εξής: 

 

 

1. Έμμεσοι φόροι – Αναπροσαρμογή του Μισθολογικού κόστους στο Δημόσιο

 

Το νέο «πακέτο» έμμεσων φόρων με την αναμενόμενη δημοσιονομική τους απόδοση και ορίζοντα εφαρμογής από τα μέσα του 2016 έως και το 2018, εξειδικεύεται με αναλυτικό υπόμνημα της ΕΣΕΕ.

Πίνακας 1: Δημοσιονομική απόδοση έμμεσων φόρων και αναπροσαρμογής του μισθολογικού κόστους στο Δημόσιο
Δημοσιονομική παρέμβαση	Έτος εφαρμογής	Δημοσιονομική απόδοση        (ποσά σε εκ. €)
·      Αύξηση από 1ης Ιουνίου του υψηλού συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24%	2016	437
·      Αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο πετρέλαιο θέρμανσης από 1η Οκτωβρίου 2016		88
·      Αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στη βενζίνη (ΕΦΚ) από 1η Ιουνίου (+0,05 €/λίτρο στη λιανική τιμή), πετρέλαιο κίνησης (+0,08 €/λίτρο στη λιανική τιμή) και στο υγραέριο κίνησης		62
·      Επιβολή αναδρομικής φορολόγησης στα τυχερά παιχνίδια από 1/1/2016		54
·      Επιβολή φόρου στα Αμοιβαία Κεφάλαια		33
·      Υιοθέτηση νέων τελών ταξινόμησης – φόρου πολυτελείας αυτοκινήτων με εφαρμογή από την 1η Ιουνίου		30
·      Κατάργηση της έκπτωσης 50% στον ΕΦΚ του αλκοόλ για τα Δωδεκάνησα		13
·      Επιβολή τέλους στη συνδρομητική τηλεόραση              από 1η Ιουνίου		–
·      Αύξηση του ΕΦΚ για το πετρέλαιο κίνησης	2017	302
·      Πλήρης εφαρμογή των μέτρων του 2016		258
·      Αύξηση της φορολογίας στα καπνικά προϊόντα		120
·      Αύξηση του ΕΦΚ στην αμόλυβδη βενζίνη		102
·      Αύξηση της φορολογίας στα εταιρικά αυτοκίνητα (χρήση 2016)		91
·      Επιβολή τέλους σταθερής τηλεφωνίας και συνδρομητικής τηλεόρασης		90
·      Επιβολή φόρου στον καφέ από 1η Ιουλίου		62
·      Αύξηση του ΕΦΚ στο υγραέριο		25
·      Επιβολή φορολογίας στο ηλεκτρονικό τσιγάρο από 1η Ιουλίου		22
·      Θέσπιση φόρου διαμονής στα ξενοδοχεία	2018	74
·      Κατάργηση του μειωμένου συντελεστή ΕΦΚ για την αιθυλική αλκοόλη στα Δωδεκάνησα		13
·      Σταδιακή μείωση του κανόνα προσλήψεων-αποχωρήσεων  (Δημόσιος τομέας)		261
·      Πάγωμα στα ειδικά μισθολόγια  (Δημόσιος τομέας)		70

 

2. Αλλαγές στον υφιστάμενο ΕΝΦΙΑ

 

Υψηλότερο ΕΝΦΙΑ θα κληθούν να πληρώσουν από φέτος οι ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι διαθέτουν οικόπεδα και επιχειρήσεις. Πιο αναλυτικά, η αύξηση των κλιμακίων και των φορολογικών συντελεστών του ισχύοντος ΕΝΦΙΑ, ιδίως του συμπληρωματικού για τον οποίο το αφορολόγητο όριο μειώνεται από τις 300.000 ευρώ στις 200.000 ευρώ, εντάσσεται στο πλαίσιο εξεύρεσης των απολεσθέντων από τη μείωση των αντικειμενικών αξιών πόρων. Τονίζεται ότι για πρώτη φορά θα επιβληθεί συμπληρωματικός φόρος και σε όσους έχουν στην κατοχή τους αγροτεμάχια.

 

Προσαυξημένοι θα είναι και οι συντελεστές του κύριου ΕΝΦΙΑ για τα οικόπεδα, με συνέπεια να ξεκινούν από 0,0037 €/τ.μ. για αξία ακίνητης περιουσίας έως 2 €/τ.μ. και να φτάνουν τα 11,25 ευρώ/τ.μ. για ακίνητη αξία άνω των 5.000 €/τ.μ.

 

Ο επαχθέστερος ΕΝΦΙΑ θα επηρεάσει και τους ιδιοκτήτες νομικών οντοτήτων, καθώς αυξάνεται ο συντελεστής συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ από το 5‰ στο 5,5‰. Παράλληλα, Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων με συντελεστή 1‰ θα κληθούν να καταβάλλουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων που για την παραγωγή ή την άσκηση κάθε είδους επιχειρηματικής δραστηριότητας, ανεξαρτήτως αντικειμένου εργασιών.