Σημεία ομιλίας του Υπουργού Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτου, στη συζήτηση επί του νομοσχεδίου «Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης», στις αρμόδιες Επιτροπές της Βουλής

 

Το κατεπείγον της διαδικασίας

 

Όπως ξέρετε η διαδικασία που έχουμε μπροστά μας αρχίζει από το αίτημα που κάναμε για ένα νέο δάνειο από τον ESM. Μετά από αυτή την αίτηση υπάρχουν 19 βήματα που πρέπει να γίνουν για να φτάσουμε μέχρι την πρώτη πληρωμή, 19 του μηνός, του ομολόγου της ΕΚΤ. Σε αυτή τη διαδικασία ρωτήσαμε τον ESM αν υπάρχει και πρόβλεψη για δάνειο-γέφυρα, αν δεν το πετύχουμε. Ο ESM, που η διοικούσα επιτροπή του είναι η ίδια επιτροπή με το Eurogoup, δηλαδή οι υπουργοί Οικονομικών αλλάζουν «καπέλο» και γίνονται η διοικούσα επιτροπή του ESM, μας είπαν ότι δεν υπάρχει άλλο σχέδιο. Το μόνο σχέδιο που υπάρχει είναι αυτό με τα 19 βήματα, που τελειώνει 19 Αυγούστου και πληρώνεται το ομόλογο της ΕΚΤ στις 20 του μηνός.

 

Δεν θέλω να πιστέψω ότι εκτός από κάποιες δυνάμεις εκτός Ελλάδας υπάρχουν και εδώ μέσα άνθρωποι που θέλουν να μας πάνε σε δάνειο-γέφυρα. Νομίζω ότι είχαμε εντολή από μια πολύ μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού Κοινοβουλίου να διαπραγματευτούμε μια νέα συμφωνία. Εμείς έχουμε κάνει το χρέος που είχαμε από αυτή την εντολή. Νομίζω όποια και να είναι η θέση καθενός και καθεμιάς για το ευρώ, αν είναι καλή ή κακή συμφωνία, δεν πρέπει να υπάρχει κανένας και καμία που δουλεύει προς ένα δάνειο-γέφυρα.

 

Χρειάζεται αύριο Παρασκευή, να πάω στο Eurogroup, γιατί από αύριο αρχίζουν τα Κοινοβούλια των χωρών να ψηφίζουν. Αρχίζει αύριο με τη Φιλανδία, και μετά ακολουθούν Γερμανία, Ολλανδία και άλλες χώρες. Αν αύριο δεν υπάρχει συμφωνία στο Eurogroup γι αυτό που έχουμε συζητήσει και συμφωνήσει μαζί με τους θεσμούς, τότε η Φιλανδία δεν θα ψηφίσει και θα έχουμε πάει σε ένα δάνειο- γέφυρα.  Όσοι θέλουν να το ρισκάρουν αυτό, μπορούν να ψηφίσουν κατά του αιτήματός μας για το κατεπείγον.

 

Το νομοσχέδιο

 

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

 

Όπως καταλαβαίνετε είναι ένα σύνθετο νομοσχέδιο, πολύπλοκο, με πολλές πτυχές που έχει και τη δανειακή σύμβαση, τα προαπαιτούμενα και το MoU, τη σύμβαση κατανόησης μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των πιστωτών.

 

Έχει μια διαφορετική διαδικασία από τα προηγούμενα μνημόνια, δεν είναι με το αγγλικό δίκαιο -θα ήθελα να το σημειώσετε αυτό. Η διαδικασία επιτήρησης είναι με βάση τον κανονισμό 472/2013 της Κομισιόν, κάθε τρεις μήνες και με διαφορετική μορφή από την επιτήρηση που είχαμε τα προηγούμενα χρόνια. Αποφύγαμε αυτό που ήταν στην προηγούμενη συμφωνία. Αν είχαμε κλείσει πριν από τις 30 Ιουνίου θα είχαμε ένα δάνειο για πέντε μήνες με τέσσερις αξιολογήσεις. Νομίζω πρέπει να κοιτάξετε το νομικό πλαίσιο που έχει κάποιες βελτιώσεις από την προηγούμενη πραγματικότητα.

 

Πηγαίνω στα μακροοικονομικά μεγέθη, γιατί δεν έχω πολύ χρόνο. Θα καταλάβατε ότι γι’  αυτό που έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση και που δεν έχει αλλάξει από τις προηγούμενες συζητήσεις είναι να φτάσουμε σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% μέχρι το 2018. Αυτό που έχει αλλάξει, όμως, και λόγω των διαφορετικών οικονομικών συνθηκών των τελευταίων μηνών, αλλά και ως αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης, είναι ότι θα έχουμε μια πιο ήπια προσαρμογή. Αυτό που συζητήσαμε με τους θεσμούς μας είπαν οι θεσμοί και συζητήσαμε είναι ότι δεν μας ζητούν περισσότερη δημοσιονομική προσπάθεια το 2015 και 2016 από εκείνη που είχαμε υποσχεθεί και πριν τις 30 Ιουνίου. Αφού δεν υπάρχουν για το 2015 και 2016 περισσότερα μέτρα από αυτά που έχουμε συνεννοηθεί, πρέπει να είναι πιο μικρό το πρωτογενές πλεόνασμα. Γι αυτό θα δείτε ότι είναι -0,25% για 2015, 0,5% το 2016 και μετά ανεβαίνει στο 1,75% το 2017 και στο 3,5% το 2018.

 

Θα υπάρχουν νέα μέτρα; Θα υπάρχουν για το 2017 και 2018 και έχουμε δεσμευτεί ότι τον Οκτώβρη του 2015 -για να είναι αξιόπιστη η πορεία προς το 3,5% το 2018- θα υπάρχει ένα πακέτο μέτρων, που θα εφαρμοστούν όμως, το 2017 με 0,75% του ΑΕΠ και το 2018 με 0,25% του ΑΕΠ.

 

Για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, διαπραγματευόμαστε να γίνει με την έμμεση μέθοδο, δηλαδή από τα 20 – 25 δισ. τα 10 δισ. θα έρθουν αμέσως με την υπογραφή της σύμβασης σε μορφή ομολόγων που θα τα «παρκάρουμε» σε ένα λογαριασμό. Οι παλιοί μέτοχοι προστατεύονται, όπως και το Δημόσιο. Το ΤΧΣ και οι ιδιώτες θα έχουν τη δυνατότητα να προσπαθήσουν να μην  χάσουν τη δική τους συμμετοχή. Η ανακεφαλαιοποίηση, όπως καταλαβαίνετε, συνδέεται άμεσα με τα «κόκκινα» δάνεια. Υπήρχε μεγάλη διαφωνία με τους θεσμούς. Το θέμα θα ξανασυζητηθεί τον Οκτώβριο. Θα προσπαθήσουμε να βρούμε έναν συμβιβασμό ανάμεσα στη λύση που προτάσσουν οι ίδιες οι τράπεζες να έχουν ένα σύστημα για τα «κόκκινα» δάνεια -το σύστημα του asset management company, δηλαδή μια κακή τράπεζα, για να λύσει το πρόβλημα- και στη λύση που προτάσσει τη συμμετοχή ιδιωτών.

 

Νομίζω ότι υπάρχουν πολύ δύσκολα μέτρα μέσα σε αυτό το πακέτο. Σε μερικά από αυτά έχουμε προσπαθήσει «να παίξουμε» με το χρόνο και θα δείτε ότι δεν μπαίνουν όλα μαζί.   Για παράδειγμα στον αγροτικό τομέα η αύξηση που θα πληρώνουν για το ντίζελ, την ενέργεια, το πετρέλαιο οι αγρότες, είναι σε δύο δόσεις, η πρώτη φέτος τον Οκτώβρη και η επόμενη του χρόνου τον Οκτώβρη. Και σε άλλα φορολογικά πάει σπαστά το πότε αυξάνεται η φορολογία.

 

Αντιθέτως στα εργασιακά κάναμε προσπάθεια όχι να πάνε πιο πίσω ή να έρθουν πιο νωρίς. Ο θεσμοί  είχαν βάλει ως πρόταση να μην μπορούμε να νομοθετήσουμε για τα εργασιακά μέχρι το Μάρτιο του 2016 και εμείς προσπαθήσαμε και πετύχαμε να μην υπάρχει καμιά αναφορά σε συγκεκριμένη ημερομηνία, αλλά να μπορέσουμε να διαβουλευτούμε ένα καινούργιο νομοσχέδιο για τα εργασιακά που μπορεί να έρθει το φθινόπωρο.

 

Αυτά τα δύσκολα μέτρα δεν είναι μόνο για τους αγρότες, τους φαρμακοποιούς, τους φούρνους (αρτοποιούς) και τα διάφορα κλειστά επαγγέλματα. Καταλαβαίνετε ότι δημιουργούνται πολλά κοινωνικά προβλήματα και το πόσο σημαντικά θα είναι αυτά θα εξαρτηθεί από το πώς θα απαντήσει η ελληνική οικονομία, η ελληνική κοινωνία και η ελληνική πολιτική τάξη.

 

Εμείς έχουμε δέσμευση μέχρι το Μάρτιο του 2016 να καταθέσουμε ένα νέο αναπτυξιακό σχέδιο. Στη συζήτηση, αν θα μας επιβάλλουν αυτοί το δικό τους πρότυπο, τις δικές τους ιδέες για το πώς θα πρέπει να είναι η  ανάπτυξη ή αν θα το κάνει η ελληνική κυβέρνηση, θα δείτε ότι μέσα στο MoU υπάρχει η πρόταση ότι μέχρι το Μάρτιο του 2016 θα έχουμε καταθέσει εμείς στους θεσμούς τη δική μας πρόταση για την ανάπτυξη και στον αγροτικό τομέα και στην ενέργεια και σε πάρα πολλούς άλλους τομείς. Άρα το πόσο δύσκολα είναι αυτά τα μέτρα και το πόσο δημιουργούν προβλήματα σε σημαντικούς παραγωγικούς τομείς εξαρτάται εν μέρει και από την αντίδρασή μας. Εξαρτάται από το εάν θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε αυτές τις ιδέες, τις προτάσεις, τις παρεμβάσεις που θα δημιουργήσουν ένα διαφορετικό πλαίσιο, που θα εκμεταλλευτούν την κατάσταση, τις επενδύσεις από το σχέδιο Γιούνκερ, τα 35 δισ. ευρώ μέχρι το 2020.  Επιπλέον, θα εξαρτηθεί και από την αντίδραση της ίδιας της κοινωνίας, των διαφόρων παραγωγικών φορέων και των παραγωγικών ομάδων. 

 

Σε αυτό θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο και το τι θα γίνει μετά την πρώτη αξιολόγηση. Όπως ξέρετε, η διαδικασία που έχουμε διαπραγματευτεί είναι ότι θα τελειώσουμε στις 20/08 με τα προαπαιτούμενα. Κάνουμε μια μεγάλη διαπραγμάτευση να υπάρχουν στην πρώτη πληρωμή χρήματα και για τα ληξιπρόθεσμα, δηλαδή αυτά που χρωστάει το ελληνικό κράτος στην τοπική αυτοδιοίκηση, στα νοσοκομεία και σε πολλούς άλλους φορείς, από επιστροφές φόρων.  Αν δεν το πετύχουμε αυτό αύριο στο Eurogroup -και γι αυτό έχει σημασία το αυριανό Eurogroup- θα έχουμε μια κατάσταση που η πρώτη πληρωμή από τον ESM θα είναι λεφτά που θα φύγουν αμέσως από την Ελλάδα, είτε για την πληρωμή του παλιού δανείου – γέφυρα, είτε για την ΕΚΤ, είτε για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών που, όπως σας είπα, θα «παρκαριστούν» σε ένα λογαριασμό και δεν θα μπει τίποτε στην ελληνική οικονομία. Άρα γίνεται μεγάλη προσπάθεια μέσα στο πρώτο πακέτο να υπάρχουν και χρήματα για τα ληξιπρόθεσμα.

 

Τέλος, πόσο αυτό το πακέτο επιτρέπει τις επενδύσεις εξαρτάται από το πόσο υφεσιακό θα είναι. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να το προβλέψει κανείς αυτό, γιατί από τη μια μεριά υπάρχουν τα υφεσιακά μέτρα -δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι υπάρχουν υφεσιακά μέτρα- από τη άλλη θα εξαρτηθεί από το επενδυτικό πρόγραμμα, από το τι θα γίνει με την πρώτη αξιολόγηση για να μπορεί να αρχίσει η συζήτηση για το χρέος. Θα εξαρτηθεί από το πώς θα αντιδράσουν οι οικονομικοί δρώντες αν έχουμε μια καλή λύση για το χρέος, αν θα αρχίσουν είτε να καταναλώνουν είτε να επενδύουν.

    

Σε προηγούμενες ομιλίες μου έχω πει ότι το πώς θα αξιολογήσει καθένας και καθεμιά από μας αυτή τη συμφωνία θα εξαρτηθεί από το σύνολο του πακέτου. Αυτή τη στιγμή έρχεται το σύνολο. Μπορείτε να δείτε τα θετικά, τα αρνητικά και καθένας και καθεμιά μπορεί να έχει την κρίση του μετά από μια γόνιμη συζήτηση για το πώς προχωράμε.