Σχέδιο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ είχε ετοιμάσει ο Σόιμπλε

Τρομακτικές αποκαλύψεις για το παρασκήνιο της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη κάνει στο βιβλίο του «Stress Test», ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Timothy Geithner, σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή».
Όπως υποστηρίζει, το καλοκαίρι του 2012 ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, W. Schaeuble, του είχε παρουσιάσει σχέδιο για έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η «Καθημερινή», ήταν τέλη Ιουλίου του 2012 και ενώ οι αγορές στην Ευρώπη βρίσκονταν σε αναταραχή για μία ακόμη φορά, θυμάται ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, για να περιγράψει μια συνάντηση που «τον ανησύχησε βαθιά», τον ίδιο και τον πρόεδρο Οbama.

Κατά τη διάρκεια ταξιδιού του στην Ευρώπη, μετέβη στο νησί Σιλτ, στη Βόρεια Θάλασσα, για να συναντήσει τον Schaeuble. Στη διάρκεια γεύματος που είχαν στο γερμανικό θέρετρο, ο Βόλφγκανγκ Schaeuble του είπε ότι «υπήρχαν πολλοί στην Ευρώπη που ακόμη πίστευαν ότι το να διώξουν τους Έλληνες από την Ευρωζώνη ήταν μία πιθανή, ακόμη και επιθυμητή, στρατηγική». Όπως εξηγεί, η ιδέα του Schaeuble ήταν ότι με την Ελλάδα έξω, η Γερμανία θα μπορούσε να διαθέσει την οικονομική στήριξη που χρειαζόταν η Ευρωζώνη, διότι ο γερμανικός λαός δεν θα εκλάμβανε τη βοήθεια προς την Ευρώπη ως ξελάσπωμα των Ελλήνων. Επιπλέον, μία ελληνική έξοδος θα τρόμαζε αρκετά την Ευρώπη για να προχωρήσει σε ένα ισχυρότερο τείχος προστασίας.

Nέα Lehman Brothers

«Βρήκα το επιχείρημα τρομακτικό», υπογραμμίζει ο Geithner, όπως αναφέρεται στην εφημερίδα. Στην επιστροφή, σταμάτησε στη Φρανκφούρτη για να συναντήσει τον επικεφαλής της ΕΚΤ κ. Ντράγκι. Παρά τις διαβεβαιώσεις του τελευταίου, δεν ήταν ακόμη σίγουρο τι θα έκανε η ΕΚΤ για να στηρίξει το ευρώ. Έτσι, όταν γύρισε στην Ουάσιγκτον, μετέφερε στον Αμερικανό πρόεδρο τη βαθιά ανησυχία του ότι ένα τέτοιο σενάριο θα έριχνε τις ΗΠΑ πίσω στην ύφεση, ή ακόμη και σε μια νέα χρηματοοικονομική κρίση.

Η πρώτη φορά, πάντως, που ο Geithner αντιλήφθηκε το μέγεθος του προβλήματος της Ευρωζώνης ήταν δύο χρόνια νωρίτερα, στις αρχές Φεβρουαρίου του 2010, στο καναδικό θέρετρο Ικαλουί, όπου οι αρκτικές θερμοκρασίες ανάγκασαν τους συνήθως κοστουμαρισμένους εκπροσώπους των επτά πλουσιότερων χωρών στο G7 να βάλουν τα χρωματιστά πουλόβερ τους. Το κόστος ασφάλισης έναντι του κινδύνου χρεοκοπίας της Ελλάδας είχε ανέλθει σε επίπεδα αντίστοιχα με εκείνα λίγο πριν από την κατάρρευση της Lehman Brothers. Οι αγορές κατέρρεαν.

«Ο ξαφνικός πανικός στην Ευρώπη ήταν σοκαριστικός. Και η συζήτηση στο εναρκτήριο δείπνο δεν ήταν καθησυχαστική», γράφει χαρακτηριστικά. Όπως θυμάται, οι Ευρωπαίοι πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος του δείπνου παραπονούμενοι για την ελληνική ασυδοσία. Υπήρξαν εκκλήσεις για λιτότητα και «δικαιοσύνη Παλαιάς Διαθήκης», καθώς και αποφασιστικές δεσμεύσεις να αποτραπεί ο ηθικός κίνδυνος που θα προκαλούσε μια στήριξη στην Ελλάδα. Ο Geithner είπε στους Ευρωπαίους πως αν σχεδιάζουν «να κρατήσουν την μπότα τους στον λαιμό της Ελλάδας», θα πρέπει επίσης να διαβεβαιώσουν τις αγορές ότι δεν θα επιτρέψουν μια χρεοκοπία ή την κατάρρευση ολόκληρων τραπεζικών συστημάτων.

«Μόνο μην το παρακάνετε. Αν δεν αφαιρέσετε τον κίνδυνο μιας καταστροφικής αποτυχίας, δεν έχετε πιθανότητα να το λύσετε αυτό», είπε χαρακτηριστικά. Δεν φάνηκαν όμως να συμφωνούν. Όπως γράφει, δεν θα έπαιρναν συμβουλές από τους «παράτολμους Αμερικανούς», τους οποίους θεωρούσαν υπεύθυνους για τη χρηματοπιστωτική κρίση, σχετικά με το πώς να αντιμετωπίσουν τους «παράτολμους Έλληνες».

Δύο εβδομάδες αργότερα, κυκλοφόρησε μία πρόταση για ένα «παράλογα τσιγκούνικο» πακέτο διμερών δανείων μέχρι 25 δισ. ευρώ, σε συνδυασμό με σκληρά μέτρα. Σύμφωνα με τον Geithner, «ήταν ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα έπρεπε να ελέγξει το δημοσιονομικό έλλειμμα… αλλά η επιβολή αυστηρής λιτότητας υπερβολικά γρήγορα ήταν αντιπαραγωγική, καθώς θα πίεζε την οικονομία και τα φορολογικά έσοδα, αυξάνοντας τελικά το έλλειμμα». Κι ενώ το τελικό πακέτο που συμφωνήθηκε με το ΔΝΤ «τουλάχιστον φαινόταν αρκετό» για να καλύψει τις υποχρεώσεις της Ελλάδας για δύο χρόνια, οι «δρακόντειες περικοπές και η ρητορική της Παλαιάς Διαθήκης» θεωρεί ότι υπονόμευσαν την ισχύ της βοήθειας. Θυμάται μάλιστα μία δήλωση της Christine Lagarde, τότε υπουργού Οικονομικών της Γαλλίας, ότι «αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει, θα βάλουμε αμέσως το πόδι μας στο φρένο». Η αρμόδια υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, του έγραψε ότι αυτή η δήλωση δεν βοηθά καθόλου, καθώς και μόνο η αναφορά στη χρεοκοπία κάνει τους κατόχους ομολόγων να πανικοβάλλονται.

Τείχος προστασίας

Με δική του παρότρυνση, εξάλλου, γράφει ότι οι Ευρωπαίοι κατέληξαν λίγο αργότερα σε ένα πακέτο 500 δισ. ευρώ για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού τείχους προστασίας, καθώς η αρχική σκέψη τους για μόλις 50 δισ. ευρώ θα ήταν, όπως τους είπε, «σαν να ρίχνουν λάδι στη φωτιά». Με τους Γερμανούς να υπόσχονται κι εκείνοι δημοσιονομική πειθαρχία σε… ένδειξη συμπαράστασης, προειδοποίησε πως ακούγονται «σαν τον πρόεδρο Χούβερ τη δεκαετία του ’30. Χρειάζεται να σκέφτεστε την ανάπτυξη». Τουλάχιστον, η Γερμανίδα καγκελάριος Angela Merkel είπε στον πρόεδρο των ΗΠΑ Obama ότι «δεν θα επαναλάβουμε μια Lehman Brothers», δήλωση την οποία οι Αμερικανοί είχαν ερμηνεύσει ως ένδειξη ότι η Ευρώπη δεν θα επέτρεπε μια άτακτη χρεοκοπία της Ελλάδας. Ακολούθησε ωστόσο το γεύμα με τον Schaeuble στο νησί Σιλτ, που κινητοποίησε την Ουάσιγκτον.