ΤτΕ: Ανθεκτική η ελληνική ασφαλιστική αγορά – ποιοι οι κίνδυνοι για τους ασφαλισμένους

Πέντε μεγαλύτερες από τις επιχειρήσεις που ασκούν εργασίες ασφαλίσεων ζωής  αντιπροσωπεύουν το 80% της σχετικής αγοράς

Η ελληνική ασφαλιστική αγορά, μετά την αποτελεσματική αντιμετώπιση των συσσωρευμένων επιπτώσεων της πανδημίας και της περιόδου των χαμηλών επιτοκίων, αποδείχθηκε ανθεκτική και στις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης, του αυξημένου πληθωρισμού και της αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής. Το 2022 συνεχίστηκαν οι σημαντικές προσαρμογές της ασφαλιστικής αγοράς, που αφορούν κυρίως την περαιτέρω συγκέντρωση του κλάδου μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, την αύξηση των πωλήσεων ασφαλιστικών επενδυτικών προϊόντων και τη διαχείριση των συνεπειών από την απότομη άνοδο του πληθωρισμού και τη συνακόλουθη αύξηση των επιτοκίων διεθνώς.

Η ελληνική ασφαλιστική αγορά χαρακτηρίζεται από σημαντικό βαθμό συγκέντρωσης. Ειδικότερα, οι 5 μεγαλύτερες από τις επιχειρήσεις που ασκούν εργασίες ασφαλίσεων ζωής και από τις επιχειρήσεις που ασκούν ταυτοχρόνως ασφαλίσεις ζωής και κατά ζημιών αντιπροσωπεύουν το 80% της σχετικής αγοράς. Επιπλέον, οι 5 μεγαλύτερες ασφαλιστικές επιχειρήσεις που δρα-στηριοποιούνται στις ασφαλίσεις κατά ζημιών κατέχουν το 51% της σχετικής αγοράς.

Το εννεάμηνο του 2022 οι τάσεις στην παραγωγή ασφαλίστρων ήταν διαφοροποιημένες ανάλογα με τις κατηγορίες ασφαλίσεων. Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2022 καταγράφηκε οριακή μείωση της παραγωγής ασφαλίστρων στις ασφαλίσεις ζωής σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Από την άλλη πλευρά, τα ασφάλιστρα των δραστηριοτήτων ασφαλίσεων κατά ζημιών ήταν αυξημένα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021.

Οι ισολογισμοί των ασφαλιστικών επιχειρήσεων επηρεάστηκαν από την αλλαγή των συνθηκών της αγοράς, λόγω της διάχυτης αβεβαιότητας και της μεταστροφής της νομισματικής πολιτικής. Το σύνολο του ενεργητικού των ασφαλιστικών επιχειρήσεων το εννεάμηνο του 2022 ήταν μειωμένο κατά 10% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, καθώς πάνω από το 1/3 ήταν τοποθετημένο σε κρατικά ομόλογα, η αποτίμηση των οποίων μειώθηκε λόγω της αύξησης των αποδόσεών τους διεθνώς. Μειωμένες κατά 11% ήταν και οι συνολικές υποχρεώσεις, σημαντικό μέρος των οποίων αφορά ασφαλίσεις ζωής. Τα ίδια κεφάλαια ήταν μειωμένα κατά 8% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021. Όσον αφορά την ποιότητα των επιλέξιμων ιδίων κεφαλαίων της ασφαλιστικής αγοράς, αυτά ταξινομούνται στην υψηλότερη κατηγορία ποιότητας (Κατηγορία 1) σε ποσοστό 92% και όλες οι εποπτευόμενες ασφαλιστικές επιχειρήσεις διαθέτουν δείκτη κάλυψης κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας σε επίπεδα υψηλότερα του 100%.

Σημαντικές εξελίξεις στο εποπτικό πλαίσιο αφορούσαν: α) την αναθεώρηση των ποσών ορισμού των μεγάλων κινδύνων, των ποσών που καθορίζουν τις εξαιρούμενες λόγω μεγέθους (αντ)ασφαλιστικές επιχειρήσεις και του κατώτατου ορίου για τον υπολογισμό της Ελάχιστης Κεφαλαιακής Απαίτησης, β) την υιοθέτηση κατευθυντήριων γραμμών της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA) σχετικά με τη χρήση του Αναγνωριστικού Κωδικού Νομικής Οντότητας και γ) την υιοθέτηση των αναθεωρημένων κατευθυντήριων γραμμών της EIOPA σχετικά με τα όρια των συμβάσεων και την αποτίμηση των τεχνικών προβλέψεων.

Η παρατηρούμενη τα τελευταία έτη αύξηση των ασφαλιστικών προϊόντων που είναι συνδεδεμένα με επενδύσεις (ή επενδυτικά κεφάλαια) ενέχει ορισμένους κινδύνους για τους ασφαλισμένους, που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τόσο σε εταιρικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εποπτικών αρχών. Συγκεκριμένα, τα τελευταία έτη, λόγω και της παρατεταμένης περιόδου χαμηλών επιτοκίων που προηγήθηκε, στον κλάδο ασφαλίσεων ζωής παρατηρήθηκε αύξηση στη διάθεση ασφαλιστικών προϊόντων που είναι συνδεδεμένα με επενδύσεις (unit-linked). Τα προϊόντα αυτά, συνδεδεμένα με μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων ή με εσωτερικά μεταβλητά κεφάλαια, καλύπτουν ταυτόχρονα ασφαλιστικές και επενδυτικές ανάγκες των ασφαλισμένων, παρέχοντας στους καταναλωτές σημαντικά οφέλη, κυρίως λόγω των δυνητικά μεγαλύτερων αποδόσεών τους σε σύγκριση με τα παραδοσιακά ασφαλιστήρια ζωής. Παράλληλα όμως υπάρχουν και ορισμένοι κίνδυνοι όπως: α) ο επενδυτικός κίνδυνος, λόγω της ευαισθησίας των κεφαλαίων με τα οποία είναι συνδεδεμένα τα προϊόντα αυτά στις μεταβολές της αγοράς, β) ο κίνδυνος μειωμένων αποδόσεων λόγω πιθανών αυξημένων εξόδων επενδύσεων και γ) ο κίνδυνος μη συνετής πώλησης λόγω της πιθανής υψηλής πολυπλοκότητας αυτών των προϊόντων. Η φύση αυτών των προϊόντων καθιστά αναγκαία την αξιολόγηση από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις της σχέσης ποιότητας-τιμής αυτών των προϊόντων, ενώ παράλληλα διευρύνεται ο ρόλος των εποπτικών αρχών για την προστασία των ασφαλισμένων από πιθανές κακές επιχειρηματικές πρακτικές.

 

Πηγή: Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για το έτος 2022

 

Β